به گزارش راسخون، طرح بزرگ «طنین وحی» بر همین اساس از سوی «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان» اجرا شده است.در این طرح، ترجمه متن مقدس قرآن با شیوه‌ای نوین ارائه می‌گردد. نقل قول‌های قرآن به صورت نمایشی با حضور حدود ۲۴۰ نقش اجرا شده، در قالب یک ترجمه گویای گفتاری – نمایشی با فضاسازی و ترکیب افکت‌ها و آواهای مناسب، عرضه می‌شود. آیاتی که شامل نقل قول نیست، به صورت روایت با حس مربوط که متن آیه را برای مخاطب مفهوم کند، ارائه می‌شود.
«طنین وحی» در چه قالبی عرضه می‌شود؟
برای آشنایی بیشتر با این طرح بزرگ گفتگویی داریم با جناب آقای مهدی ساغری زاده مدیر این طرح عظیم در مرکز تخقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان:
چه شد که «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان» شروع به اجرای این پروژه کرد؟
در مورد پروژۀ بزرگ «طنین وحی» باید عرض کنم که قبل از این پروژه، مرکز اقدام کرده بود به ضبط ترجمۀ گویا از قرآن کریم و دو دوره ترجمۀ گویا ضبط کردیم، اما به این نتیجه رسیدیم که این حالت تک گوینده دارد و ممکن است آن تأثیر لازم را در مخاطب نگذارد.
ایده‌ای مطرح شد به این عنوان که ما می‌توانیم قرآن را به شکل چند گویندگی ارائه کنیم. تحقیقی کردیم و در نتیجۀ این تحقیق، دیدیم بیش از یک سوم قرآن را مواردی تشکیل می‌دهد که به شکل نقل قول است. یعنی شخصیت‌هایی نقش‌هایی را به عهده داشتند و هر بازیگری می‌تواند نقشی را به عهده بگیرد که ما از قالب تک گویندگی فاصله بگیریم.
از طرف دیگر بیش از نیمی از آیات قرآن کریم به صورت صحنه سازی و فضاسازی است یعنی آیاتی است که در آنها می‌توانیم از افکت‌های مورد نظر استفاده کنیم تا جلوه‌های صوتی باعث انتقال بهتر مفهوم قرآن به مخاطب شود. بر همین اساس شروع کردیم به طرح پروژۀ بزرگ «طنین وحی».
کدام ترجمه را برای این کار مبنا قرار دادید؟
به این منظور لازم بود متن مناسبی را انتخاب کنیم. با بررسی روی هشتاد ترجمۀ مختلف، به ترجمۀ جناب استاد قرائتی رسیدیم که ترجمۀ روان و شیوایی است، اما این ترجمه نیازهای ما را برآورده نمی‌کرد. ما ترجمه‌ای می‌خواستیم که روان و مُتقن، و علمی و دقیق باشد و بتواند در قالب‌های نمایشی هم از آن استفاده شود و جواب‌گوی جنبۀ نمایشی کار ما باشد. از این جهت با هماهنگی جناب استاد قرائتی، کارگروهی تشکیل شد برای بازنویسی ترجمه، و تقریباً سه سال طول کشید تا این ترجمه به طور کامل زیر نظر خود ایشان بازنویسی شد، البته با همکاری جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای متوسّل و گروه تحقیقاتی که در «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزۀ علمیۀ اصفهان» این کار را دنبال می‌کردند. در این سه سالی هم که کار ترجمه در حال بازنویسی بود، متن بارها بازنویسی شد و سعی کردیم روان‌تر و متقن‌تر باشد با نظارت حجت‌الاسلام والمسلمین آقای قرائتی مرحله به مرحله جلو رفتیم تا به این ترجمۀ مطلوب برسیم.
پس از بازنویسی ترجمه چه کارهایی انجام شد؟
بعد از بازنویسی کامل ترجمه که بحمدالله سال گذشته این ترجمه چاپ شد، مرحلۀ بعدی ما این بود که متن را به صورت یک سناریو یا نمایشنامه درآوریم. متن بازنویسی شده با شخصیت‌های مورد نظر در قالب سناریو آماده شد. با بررسی‌هایی که کردیم حدود ۲۴۰ نقش در قرآن کریم داشتیم که این نقش‌ها در جای خودش عنوان شد و به صورت نمایشنامه‌ای آماده شد که مشخص است هرجا چه کسی باید دیالوگ یا نقل قولی را بیان کند.
بازیگرانی که باید این نقش‌ها را ایفا می‌کردند، چگونه جذب کردید؟
برای کار با این عظمت که در آن ۲۴۰ نقش را شاهد هستیم، نیاز هست که صداپیشگان مختلفی ایفای نقش کنند. از این جهت چند دوره تست صدا برگزار شد. از قریب ۴۰۰ نفر تست صدا گرفتیم و با نمونه‌هایی که از کانال‌های دیگر به دستمان رسید، در مجموع حدود پانصد صدا را گوش کردیم و نهایتاً از بین اینها حدود ۱۶۰ نفر به عنوان بازیگر این کار انتخاب شدند.
چگونه صداها را با نقش تطبیق می‌دادید؟
در کارگروهی بررسی می‌کردیم که هر صدایی با چه نقشی نزدیک است و چه حدود سنی نیاز دارد و افراد برای آن نقش‌ها انتخاب شدند.
احتمالاً کار مشکلی بوده است!
بله! همین طور است.
مشکلات دیگری هم در این کار داشتید؟
مشکلاتی پیش روی ما بود و مهم‌ترین مشکل ما این بود که این کار، کار نو و جدیدی بود و ما سابقه‌ای به این صورت نداشتیم. البته روی کتاب انجیل کار نمایشی به صورت صوتی انجام شده و کار بزرگ و قابل توجهی هم هست، اما در مورد قرآن نمونه‌ای نداشتیم و از این جهت تجربه‌ای در این کار نبود که ما بتوانیم از آن تجربه استفاده کنیم و بخش عمدۀ مشکل ما این بود.
مشکل دیگر مشکل متن مناسب ترجمه بود. بعضی از ترجمه‌ها نگاهی به بحث هنری و نمایشی نداشتند و نیازی هم نبوده که داشته باشند.
باز در مرحلۀ اجرا ما شاهد مشکلاتی بودیم. روی متن و کاغذ مهم نیست که این شخصیت و این نقش چند سال دارد و در چه فضایی این مطلب را بیان می‌کند یا با چه طرز بیانی به ایراد سخن پرداخته. ولی در کار نمایشی و ضبطی، تک تک اینها برای ما مهم بود. چیزی حدود ۱۵۰ پرسش برای ما پیش آمد که همۀ اینها را مکتوب کردیم و مشاورانی که در مسیر پروژه داشتیم، از جمله حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای حمید الهی دوست، بر اساس موارد مستند و مدارکی که وجود داشت به ما پاسخ دادند و سعی کردیم یکی یکی گره‌های این مشکلات را باز کنیم و جلو برویم. پرسش‌های متعددی را پاسخ دادند.
چه جور مشکلاتی؟ ممکن است روشن‌تر بفرمایید؟
مثلاً باید سن پیامبران و شخصیت‌های دیگری که در این کار با آنها روبرو بودیم، می‌دانستیم. حالاتی که در آن صحنه‌ها ایجاد می‌شد. مثلاً در صحنۀ حضرت ابراهیم (ع) در بتخانه، آیه‌ای که حضرت ابراهیم بیان می‌کنند، آیا باید به صورت اعلامی و بلند بیان کنند یا به صورت زمزمه بگویند؟! یا در بعضی از صحنه‌ها شدت خشمشان به چه صورت باشد!
یا مثلاً یک نمونۀ مهم این است که ما بعضی آیات را داریم خصوصاً در آیات خطابی که پیامبر با مخاطبان صحبت می‌کنند، شما وقتی متن آیه را می‌خوانید، متوجه نمی‌شوید که این پاسخ به چه علت است و این پاسخ یک سؤال یا پاسخ یک جمله بوده که آن جمله در قرآن نیامده، یعنی مستتر است. با تکیه بر تفاسیر متقن و قابل قبولی مثل تفسیر المیزان، ما این همهمه‌ها و حالاتی که باید در آن صحنه‌ها ایجاد می‌شد و بر اساس آن ما پاسخ پیامبر را داشتیم، استخراج کردیم و ضبط شد. اینها کلماتی است که در متن قرآن نیست و ما مجبور بودیم برای تکمیل شدن فضای ضبط از اینها استفاده کنیم.
از جمله مشکلاتی که در بحث متن و ترجمه داشتیم، این بود که گاهی اوقات گویندۀ این مطلب در آیه مشخص نبود و نمی‌دانستیم این جمله از طرف خداوند گفته شده یا از طرف فرشتگان است و یا در جایی جمله‌ای را داریم که در ترجمه‌ها واضح نبود که مثلاً از طرف جبرئیل است یا از طرف حضرت عیسی (ع) گفته شده و این نیاز داشت به تحقیق گسترده و تعمّق در تفاسیر تا اینکه مطلب به صورت کامل روشن شود.
کار ضبط را از چه زمانی آغاز کردید؟
نهایتاً بعد از مشخص شدن بحث تحقیقاتی و آماده شدن متن و مشخص شدن بازیگران، ما در آذر ماه سال ۱۳۹۱ کار تولید را به صورت قطعی با ضبط متون شروع کردیم و با این ۱۶۰ بازیگر و عوامل هنری و حدود ۸۰ نفر تیم اجرایی و پشتیبانی که در مرکز بودند و با همکاری مشاوران، در حدود هفت سال به طول انجامید تا کل مراحل ضبط، تدوین، اصلاحات و آواگذاری انجام شد و انشاءالله در سال ۱۳۹۶ این مجموعۀ فاخر را به جامعۀ اسلامی عرضه می‌کنیم.
کل کار چند ساعت شده؟
خروجی ما حدود چهل ساعت کار صوتی فارسی است با عنوان ترجمۀ گفتاری- نمایشی قرآن کریم که شامل ترجمۀ آیات است به صورت صوتی، همراه با فضاسازی‌ها و افکت‌ها و آواها. آقای مجتبی مینوتن که از آهنگسازان خوب اصفهان هستند، چیزی حدود دوازده ساعت آوا اختصاصاً برای این کار ساخته‌اند و کلیۀ مراحل کاری ما هم در محل استودیوی مرکز انجام شد با حضور عوامل فنی و دوستانی که زحمت کشیدند و صدابرداران و کارگردان و گوینده و بازیگران عزیزی که صمیمانه همکاری کردند تا این کار به نحو مطلوب پیش رود.
این کار سختی‌هایی هم داشت، یکی اینکه این کار خیلی حساس بود و یک نمایش عادی نبود. ما نمی‌توانستیم کلمه‌ای را جابجا کنیم، چون باید به متن وفادار بودیم و از این جهت بازیگری که می‌خواست حس بگیرد، باید در همین چند کلمه حس می‌گرفت و نمی‌توانست چیزی از خودش به مطلب اضافه کند. بخشی از سختی‌ها هم کارهایی بود که از نظر هنری اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات آن حس هنوز کامل نیست، یا کلمه در دهان بازیگر نمی‌چرخد و مجبور بودیم برداشت‌های متعددی بگیریم. حجم کار هم بالا بود و عمدۀ ضبط‌های ما حدود ده دوازده ساعت به طول می‌انجامید و مواردی داشتیم که ۲۱ ساعت پیاپی مشغول ضبط برنامه بودیم. در این مرحله جناب آقای محسن دلیران که کارگردان هنری پروژه بودند خیلی زحمت کشیدند و با صبوری و متانت و اشتیاق کار را پیش بردند. الحمدلله همه صمیمانه همکاری کردند و امیدواریم که آثارش را در خودمان و در جامعه مشاهده کنیم.
آقای قرائتی فقط در مرحله ترجمه همراهی داشتند یا در مراحل بعد هم بود؟
ایشان از سرمایه‌های کشورند. وجودشان مایه برکت است و در این پروژه هم برکاتشان هویداست. هم در مرحله متن نظازت داشتند. هم حضوراً بنده و کارگردان کار، آقای دلیران و گوینده متون آقای محمدرضا کبیری خدمتشان رسیدیم و خیلی تشویق و تقدیر کردند و واقعاً روحیه دادند. ما هم کاملاً با ایشان هماهنگ بودیم.
چند روز پیش که خروجی سوره مبارکه ملک آماده شده بود، برای ایشان فرستادیم، گوش کردند. بسیار تحت تأثیر قرار گرفتند و اشک ریختند. ایشان دوست داشتند سر صحنه‌های ضبط هم حضور داشته باشند، ولی مشغله و وضعیت جسمانی ایشان مانع بود. ایشان خیلی دوست دارند این کار نوآورانه زود به مردم ارائه شود.
گفتید که پیش از این چنین کاری نشده بود؟
بله! این یک ابتکار بود از طرف تیم پروژه «طنین وحی» و «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان»، و انشاءالله این ابتکار سبب شود که انس بیشتری در جامعه ایجاد شود و تحولی هم در نهضت ترجمه داشته باشیم.
با توجه به اینکه کار جدیدی هست، از نظر علما و بزرگان حوزه پذیرفته شده است؟
در بدو امر، فکر می‌کنم در سال ۸۷ یا ۸۸ بود که نسخۀ نمونه‌ای از این کار تهیه شد و خدمت آیت الله العظمی مظاهری رسیدیم و ایشان نمونه را به صورت کامل گوش کردند و با متن قرآن مطابقت کردند و تأیید و تشویق هم کردند که انشاءالله این کار به سرعت انجام شود. این بود که ما از لحاظ بحث پشتیبانی معنوی هم دلگرم بودیم.
در حین کار هم برخی بزرگان در هنگام ضبط حضور می‌یافتند، مانند آیت‌الله طباطبایی‌نژاد امام جمعه اصفهان. برخی هم دورادور حمایت و تشویق می‌کردند.
این را هم عرض کنم که ما سعی کردیم مخاطب گسترده‌ای را پوشش دهیم و ترجمه گویای ما برای همه قابل فهم باشد. همه اقشار، چه تحصیل‌کرده‌ها و چه آدم‌های معمولی و جوان‌های عزیز از این اثر استفاده کنند. الآن طبق برآوردها حدود دویست میلیون نفر فارسی زبان در دنیا داریم که می‌توانند مخاطب این کار باشند. البته امیدواریم در آینده بتوانیم موانع را از پیش رو برداریم و ترجمۀ چند زبانه از قرآن کریم هم در قالب ترجمه‌های عربی و انگلیسی و زبان‌های دیگری که مخاطب بیشتری در دنیا دارد، ارائه شود.
خروجی این پروژه که به صورت صوتی هست، انشاءالله در قالب‌های مختلف به جامعه ارائه می‌شود: یکی در قالب برنامه کاربردی موبایل با سیستم عامل اندروید و یا اپلیکیشن شامل متن قرآن، ترجمۀ آقای قرائتی و صوت کاملی که داریم، که هم صوت ترتیل و هم صوت ترجمۀ گفتاری- نمایشی را در این اپلیکیشن ارائه می‌کنیم. به صورت نسخۀ نرم افزار رایانه‌ای هم ارائه می‌شود و یک نسخه هم به صورت صوتی Audio داریم که در دستگاه‌های پخش روی DVD یا فلش ذخیره می‌شود و قابل پخش روی دستگاه‌های مختلف است. نمونه ای از تصویر صفحات نرم افزار موبایل طنین در زیر قابل مشاهده می باشد:
ما در مسیر هفت سالی که این کار را انجام می‌دادیم و با تیم بزرگ و گسترده‌ای کار می‌کردیم، خاطرات خیلی متعدد و متنوع و شیرینی برایمان به جا مانده و خود افراد هم الحمدلله علقۀ خاصی به هم پیدا کردند و تیم خیلی قوی و خوبی فراهم شد و از هرکدام از دوستان در مراحل ضبط خاطرات جالبی داریم. اتفاقات معنوی جالبی که در مسیر این کار برایمان پیش آمد. یکی از نکات جالب و شیرین این بود که دوستانمان که مشغول این کارها بودند، معمولاً با وضو حاضر می‌شدند و این تأثیر خوبی روی فضای معنوی کار داشت.
اتفاقات قشنگ و شیرینی ضمن کار افتاد. ما دو سه بار شاهد بودیم که به طور غیرمترقبه و بدون اینکه هماهنگی شده باشد، پرچم‌های مقدسه بارگاه حضرت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل العباس (ع) و حضرت امام رضا (ع) را در حین ضبط به محل استودیو آوردند و همه متبرک شدیم. فضای دوستانه و صمیمانه‌ای بود و هرکدام از افراد سعی می‌کردند با معنویت به بهترین شکل و با حوصله کامل نقششان را اجرا کنند و بتوانند کاملاً آن مفهوم را منتقل نمایند؛ تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
در هرحال تلاش گروه بزرگی بوده و اگر تقصیری هم هست، اعلام می‌کنیم که بر اساس نقصان خود ما بوده و انشاءالله خداوند متعال کاستی‌ها را بر ما ببخشد و از ما قبول کند و انشاءالله تأثیر مثبتی در جامعه خواهد داشت.
و صحبت پایانی؟
تشکر می‌کنم از کسانی که در مسیر این پروژه با ما همکاری کردند، چه عواملی که در بحث اجرا دخیل بودند و چه کسانی که به ما مشاوره می‌دادند، دوستان عزیز و سرورانی که از مشاورۀ آنها بهره‌مند شدیم و چه دوستانی که دور یا نزدیک دائماً پیگیر بودند و سراغ می‌گرفتند که این کار چه وقت ارائه می‌شود و دوست داشتند هرچه زودتر شاهد رونمایی از این اثر باشند.
امیدواریم که خود ما هر کدام مُبلّغ این آثار فرهنگی باشیم و به دیگران هم معرفی کنیم تا انشاءالله اغلب و اکثریت جامعه بتوانند از این موهبت برخوردار شوند.
/2759/
.jpg "اوصاف و ویژگیهای منتظران امام زمان(عج) چگونه است؟")
.jpg "اهداف و آرمان هاى امام خمینی (رحمه الله) از منظر رهبر انقلاب")
