یکی از مهمترین دلایلی که انسان را برای انجام کارهای روزمره به حرکت وا می دارد، احتیاج است. یا به تعبیر دیگر اگر انگیزه ای برای انجام کار نباشد، ما تبدیل به یک موجود بی تحریک و بی نیاز می شویم که گویا دچار مرگ مغزی شده و کاری هم نمی تواند برای خودش انجام بدهد. با این مقدمه باید تحلیلی برای انگیزه های رفتار های اجتماعی مثبت یا منفی داشته باشیم که بدانیم چرا و با چه تفکر و دلیلی یک رفتار از یک نفر در سطح جامعه صادر می شود.
انگیزه های کشف حجاب در جامعه:
1-جلب توجه دیگران
یکی از مهم ترین و ذاتی ترین ویژگی بانوان، خود آرایی و تبرّج و دلبری کردن است. که این نعمت الهی باید در مکان و محیط و برای همسر اتفاق بیافتد و الا ما شاهد اتفاقاتی نامبارک در بستر های مجازی و شبکه های اجتماعی هستیم. متاسفانه شاهدیم که بعضی دختران به هر قیمتی شده، می خواهند از نامحرم گدایی محبت داشته باشند و معمولا هم در این مسابقه دختران بازنده میدان هستند و اسیر شهوت های زود گذر و تنوع طلبانه پسران قرا می گیرند. البته باید مراقب باشیم این تبرّج و جلب توجه دامان خانم های با حجاب را نگیرد و الا شاهد چادری های بی حیا می شویم.
2- حسّاس شدن موضوع حجاب
معمولا انسان بر نداشته ها و ممنوعاتش حریص است. حس کنجکاوانه و وسوسه بر چرایی آن شی منع شده، انسان را تشنه و به عبور از خطوط قرمز و ممنوع دعوت می کند. شهید مطهری در این‌باره چنین می‌گوید:
«این‌که می‌گویند: «الْانْسانُ حَریصٌ عَلى ما مُنعَ مِنْهُ» مطلب صحیحى است ولى نیاز به توضیح دارد. انسان به چیزى حرص می‌ورزد که هم نسبت به آن تحریک شود هم از آن منع شود؛ به اصطلاح، تمنّاى چیزى را در وجود شخصى بیدار کنند و آنگاه او را ممنوع سازند. اما اگر امرى اصلاً عرضه نشود یا کمتر عرضه شود، حرص و ولع هم نسبت به آن کمتر خواهد بود.»[1]
حال مشخص می شود بسیاری از کشف حجاب ها و آنچه امروز در قالب این کمپین ها می بینیم نوعی حرص و ولع به انجام این ممنوع است و الا خیلی از این افراد معاند حجاب و منکر برکات پوشیدگی نیستند.
لذا بهتر است شیوه برخورد با بی حجابان و نحوه دعوت به حجاب را بیشتر بررسی و تحلیل کنیم تا فردا به فکر راه کار بهبود این عقده های کشف حجاب نشویم.
3- محدود دانستن حجاب
بعضی خانمها هم مثل رضا خان [1] این پوشش را باعث محدودیت خود در تمامی عرصه های زندگی می دانند و این را هر روز با خود مرور کرده و کم کم به این باور می رسند که به هر قیمتی نباید پوششی داشته باشند. مانند اون خانمی که در یک تبلیغ میدانی حجاب می گفت: حاضرم بمیرم ولی یک لحظه چادر به سر نکنم و این درحالی است که خیلی از دخترانی که مسیر سهل گیری در پوشش را تا آخر رفتند با علاقه به حجاب روی آوردند.[3]
4- جو گیر شدن و تصمیم لحظه ای
انسان بسیار تابع محیط و رفتار اطرافیان است. مثلا وقتی پروازهای خارجی از خاک ایران خارج می شود خیلی ها در اولین حرکت حجاب را بر می دارند ولی بعضی افراد به دلایل متعدد و با تاخیر و با تاثیر از محیط این تصمیم ناگهانی را می گیرند و معمولا خاصیت این تصمیمات بدون تفکر، پشیمانی است. مثلا همین خانم فرهانی که در خارج دست به برهنگی زد، در مصاحبه ای گفت: «من خواستم با آن کار بگویم بدنم شما را تهدید نمی کند ولی آن زمان عصبانی بودم که آن کار را کردم و دیگر آن کار را انجام نمی دهم.»[4]
شاید انگیزه هایی دیگر هم باشد ولی بیشتر موارد ذکر شده است که نا خوداگاه زن و مرد را تبدیل به دیدبان حقوق زنان می کند و به هر بیانی می خواهند بگویند، "روسری" حکم "توسری" را دارد و حاضرند برای این مسئله حنجره پاره کنند. اما بهتر است برای آنچه که دستور دینی و هدیه الهی است کمی بیشتر تامل کنیم و مسئولین فرهنگی هم فضای گفتمان را برای این مسئله فراهم کنند تا گلایه ای از نبودن کرسی آزاد اندیشی نباشد.
پی نوشت:
[1]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 19، ص 461، انتشارات صدرا، تهران.
[2]. «دیگر از هر چه زن چادری بود، بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقّی و پیشرفت مردم ماست.» حسین مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ج6، ص 291.
[3]. ر ک برنامه تلویزیونی از لاک جیغ تا خدا.
[4]. فردا نیوز.
لذا بهتر است شیوه برخورد با بی حجابان و نحوه دعوت به حجاب را بیشتر بررسی و تحلیل کنیم تا فردا به فکر راه کار بهبود این عقده های کشف حجاب نشویم.
3- محدود دانستن حجاب
بعضی خانمها هم مثل رضا خان [1] این پوشش را باعث محدودیت خود در تمامی عرصه های زندگی می دانند و این را هر روز با خود مرور کرده و کم کم به این باور می رسند که به هر قیمتی نباید پوششی داشته باشند. مانند اون خانمی که در یک تبلیغ میدانی حجاب می گفت: حاضرم بمیرم ولی یک لحظه چادر به سر نکنم و این درحالی است که خیلی از دخترانی که مسیر سهل گیری در پوشش را تا آخر رفتند با علاقه به حجاب روی آوردند.[3]
4- جو گیر شدن و تصمیم لحظه ای
انسان بسیار تابع محیط و رفتار اطرافیان است. مثلا وقتی پروازهای خارجی از خاک ایران خارج می شود خیلی ها در اولین حرکت حجاب را بر می دارند ولی بعضی افراد به دلایل متعدد و با تاخیر و با تاثیر از محیط این تصمیم ناگهانی را می گیرند و معمولا خاصیت این تصمیمات بدون تفکر، پشیمانی است. مثلا همین خانم فرهانی که در خارج دست به برهنگی زد، در مصاحبه ای گفت: «من خواستم با آن کار بگویم بدنم شما را تهدید نمی کند ولی آن زمان عصبانی بودم که آن کار را کردم و دیگر آن کار را انجام نمی دهم.»[4]
شاید انگیزه هایی دیگر هم باشد ولی بیشتر موارد ذکر شده است که نا خوداگاه زن و مرد را تبدیل به دیدبان حقوق زنان می کند و به هر بیانی می خواهند بگویند، "روسری" حکم "توسری" را دارد و حاضرند برای این مسئله حنجره پاره کنند. اما بهتر است برای آنچه که دستور دینی و هدیه الهی است کمی بیشتر تامل کنیم و مسئولین فرهنگی هم فضای گفتمان را برای این مسئله فراهم کنند تا گلایه ای از نبودن کرسی آزاد اندیشی نباشد.
پی نوشت:
[1]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 19، ص 461، انتشارات صدرا، تهران.
[2]. «دیگر از هر چه زن چادری بود، بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقّی و پیشرفت مردم ماست.» حسین مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ج6، ص 291.
[3]. ر ک برنامه تلویزیونی از لاک جیغ تا خدا.
[4]. فردا نیوز.
