شیعیانی که در حال سوختن به پای تعصبات مذهبی تکفیریان هستند

پاکستان، کشوری با تاریخچه‌ای نه‌چندان طولانی و با تنوع فرهنگی بسیار، در قلب جنوب آسیا قرار دارد. این کشور که در سال 1947 میلادی تأسیس شد، به عنوان یک جمهوری اسلامی با جمعیتی غالباً مسلمان شناخته می‌شود. اما واقعیت‌های تلخ و چالش‌های بزرگی در این کشور وجود دارد که می‌تواند به عنوان تهدیداتی برای اکثریت و اقلیت‌های مذهبی تلقی شوند. یکی از این اقلیت‌ها، شیعیان هستند که با تعصبات مذهبی و خشونت‌های فرقه‌ای به شدت مورد تهدید قرار گرفته‌اند. در این یادداشت، به بررسی وضعیت شیعیان در پاکستان، چالش‌ها و خطرات ناشی از گروه‌های تکفیری و وهابی، و لزوم حمایت از این اقلیت مذهبی خواهیم پرداخت.

معرفی کشور پاکستان

پاکستان با مساحت 796,095 کیلومتر مربع، پنجمین کشور پرجمعیت جهان است که بر اساس سرشماری سال 2022 میلادی، جمعیت آن به 242 میلیون نفر تخمین زده می‌شود. این کشور دارای مرزهای مشترک با افغانستان، ایران، چین و هند است و از نظر جغرافیایی در منطقه‌ای استراتژیک واقع شده است.
پاکستان به عنوان کشوری با تنوع قومی و زبانی شناخته می‌شود. گروه‌های عمده قومی در پاکستان شامل پنجابی، سندی، پشتون، بلوچی و مهاجر هستند. زبان رسمی کشور اردو است و انگلیسی نیز کاربرد زیادی دارد. زبان‌های محلی نظیر پنجابی، سندی و بلوچی نیز در میان مردم رایج است.
تاریخ سیاسی پاکستان به دوران استقلال از هند در سال 1947 برمی‌گردد. این استقلال نتیجه مبارزات مسلمانان هند و تأسیس حزب مسلم لیگ به رهبری محمد علی جناح بود. پس از استقلال، پاکستان به عنوان یک جمهوری اسلامی معرفی شد و اولین قانون اساسی آن در سال 1956 تصویب شد.

تقسیم دینی و مذهبی جمعیت پاکستان

پاکستان به طور عمده یک کشور اسلامی است، اما در میان جمعیت مسلمان آن، تنوع دینی و مذهبی وجود دارد. تقریباً 96% از جمعیت پاکستان مسلمان هستند که شامل دو گروه عمده سنی (77%) و شیعه (19%) می‌باشد. این تقسیم‌بندی دینی به شکل زیر است:
اسلام (96%): شامل سنی‌ها (77%) و شیعه‌ها (19%).
دیگر ادیان (4%): شامل هندوها (1.85%)، مسیحی‌ها (1.6%) و سیک‌ها (0.04%)

شیعیان در پاکستان به عنوان یکی از اقلیت‌های مذهبی، با چالش‌ها و تهدیدات متعددی روبه‌رو هستند. این اقلیت مذهبی در سراسر کشور پراکنده‌اند و در شهرهایی مانند کراچی، لاهور، کوئته و پاراچنار جمعیت قابل توجهی دارند.

مناطق شیعه‌نشین پاکستان

مناطق شیعه‌نشین در پاکستان، به ویژه در شهرهای بزرگ، به عنوان نقاط کانونی برای تجمعات و فعالیت‌های مذهبی شیعیان شناخته می‌شوند. شهرهایی مانند کوئته و پاراچنار به عنوان مراکز مهم شیعه‌نشین در کشور محسوب می‌شوند.

کوئته

کوئته، مرکز ایالت بلوچستان، یکی از مهم‌ترین مناطق شیعه‌نشین در پاکستان است. این شهر به دلیل جمعیت بزرگ شیعه‌اش، همواره تحت تهدید گروه‌های تکفیری و افراطی قرار داشته است. کشتارهای متعدد و حملات تروریستی در این شهر، نشان‌دهنده وضعیت بحرانی شیعیان در کوئته است.

پاراچنار

پاراچنار نیز به عنوان یکی از مناطق شیعه‌نشین مهم در پاکستان، تاریخچه‌ای غنی در تشیع دارد. این منطقه، به ویژه در سال‌های اخیر، شاهد حملات و کشتارهای زیادی از سوی گروه‌های افراطی بوده است.

کراچی و لاهور

شهرهای بزرگ دیگری نظیر کراچی و لاهور نیز به عنوان مراکز تجمع شیعیان شناخته می‌شوند. در این شهرها، مراسم مذهبی و فعالیت‌های فرهنگی شیعیان به صورت منظم برگزار می‌شود، اما این فعالیت‌ها نیز تحت تأثیر تهدیدات امنیتی قرار دارد.

دشمنی‌های گروه‌های تکفیری و وهابی

گروه‌های تکفیری و وهابی به عنوان یک تهدید جدی برای شیعیان در پاکستان شناخته می‌شوند. این گروه‌ها از سال 1985 به این سو، به صورت سازمان‌دهی شده و فعال، به مبارزه با شیعیان پرداخته‌اند. افراطیون مذهبی اهل سنت، تحت رهبری گروه‌هایی مانند «سپاه صحابه» و «لشکر جنگوی»، به ترور شخصیت‌ها و حملات به مراکز مذهبی شیعیان پرداخته‌اند.

تاریخچه خشونت‌ها

خشونت‌های فرقه‌ای علیه شیعیان در پاکستان به دهه 1980 برمی‌گردد. در این دوران، گروه‌های افراطی با هدف ترویج تفکرات وهابی و تکفیری، به حملات و کشتار شیعیان پرداختند. این روند تا به امروز ادامه یافته و شیعیان همچنان در معرض تهدید و حملات تروریستی قرار دارند.

تازه‌ترین حملات

در تازه‌ترین حمله، بیش از 100 شیعه در یک حمله تروریستی به شهادت رسیدند که بار دیگر نشان‌دهنده وضعیت بحرانی و تهدید جدی علیه این اقلیت مذهبی در پاکستان است. این حملات نه تنها جان انسان‌ها را می‌گیرد، بلکه باعث ایجاد اضطراب و ترس در میان جامعه شیعه می‌شود.

ظلم و ستم به شیعیان

شیعیان پاکستان با تهدیدهای مداوم و خشونت‌های فرقه‌ای از سوی گروه‌های افراطی مواجه هستند. این خشونت‌ها به کشتار و آزار شیعیان منجر شده و در برخی موارد، این گروه‌ها به صورت علنی و با برنامه‌ریزی، حملات خود را انجام می‌دهند.

کشتارهای سازمان‌یافته

کشتارهای سازمان‌یافته از سوی گروه‌های افراطی، به عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدات علیه جامعه شیعی پاکستان شناخته می‌شود. این کشتارها نه تنها جان افراد را می‌گیرد بلکه باعث ایجاد رعب و وحشت در جامعه می‌شود.

عدم توجه دولت

عدم توجه و اقدام مؤثر دولت پاکستان در جلوگیری از این خشونت‌ها، موجب تشدید بحران شده است. بسیاری از شیعیان به خاطر ترس از خشونت، زندگی در مناطق شیعه‌نشین را دشوار می‌بینند.

رویکرد دفاع و مطالبه از دولت‌های مسلمان

با توجه به تهدیدات موجود، ضروری است که دولت پاکستان و سایر دولت‌های مسلمان به وضعیت شیعیان در این کشور توجه بیشتری داشته باشند. حمایت از شیعیان و اقدام جدی علیه گروه‌های تکفیری، نه تنها وظیفه انسانی و اسلامی است بلکه به حفظ وحدت مسلمانان نیز کمک خواهد کرد.

لزوم اقدامات فوری

دولت‌های مسلمان باید به جای سکوت در برابر این تهدیدات، به حمایت از شیعیان پرداخته و اقداماتی عملی برای جلوگیری از خشونت‌ها انجام دهند. این اقدامات می‌تواند شامل حمایت از نهادهای آموزشی و فرهنگی شیعه، اجرای قوانین برای حفاظت از اقلیت‌ها و همچنین ایجاد فضای امن برای برگزاری مراسم مذهبی باشد.

نیاز به همبستگی

همبستگی مسلمانان در برابر گروه‌های افراطی، می‌تواند به کاهش تنش‌ها و خشونت‌ها کمک کند. ایجاد اتحاد میان مسلمانان، به ویژه میان سنی‌ها و شیعه‌ها، می‌تواند به عنوان یک راه‌حل مؤثر در برابر تهدیدات موجود عمل کند.

نقش جامعه بین‌المللی

جامعه بین‌المللی نیز باید در این زمینه نقش فعالی ایفا کند. دیپلماسی و فشارهای بین‌المللی بر دولت پاکستان می‌تواند به ایجاد تغییرات مثبت در سیاست‌های داخلی کشور کمک کند. کشورهای اسلامی دیگر نیز باید به حمایت از شیعیان پاکستان بپردازند و در برابر افراطی‌گری و خشونت‌های فرقه‌ای ایستادگی کنند.

درخواست از جامعه بین‌المللی

در نهایت، جامعه بین‌المللی نیز باید نسبت به وضعیت شیعیان در پاکستان توجه داشته باشد و از دولت‌ها بخواهد که به حقوق بشر و حقوق اقلیت‌ها احترام بگذارند. این یک وظیفه انسانی و اخلاقی است که باید مورد توجه قرار گیرد تا شیعیان پاکستان بتوانند در امنیت و آرامش زندگی کنند. این یادداشت تنها نگاهی اجمالی به وضعیت شیعیان در پاکستان و چالش‌های آن‌ها بود. امیدواریم که این موضوع مورد توجه قرار گیرد و اقدامات مؤثری برای حمایت از این اقلیت مذهبی در پاکستان صورت گیرد.

نتیجه‌گیری

پاکستان به عنوان کشوری با تنوع مذهبی و فرهنگی، با چالش‌های جدی ناشی از تعصبات مذهبی و خشونت‌های فرقه‌ای مواجه است. شیعیان این کشور نه تنها حق زندگی و عبادت دارند بلکه باید از حمایت دولت و جامعه بین‌المللی برخوردار شوند. گروه‌های تکفیری و وهابی باید به شدت محکوم شوند و دولت‌ها باید در اقدام علیه این افراطی‌گری‌ها پیشگام باشند. تنها با ایجاد همبستگی و همکاری میان مسلمانان، می‌توان به امنیت و آرامش در پاکستان و دیگر کشورهای اسلامی دست یافت. شیعیان پاکستان، به عنوان نقطه ثقل این بحران، نیازمند حمایت و توجه جدی از سوی دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی هستند تا بتوانند در برابر این تعصبات مذهبی مقاومت کنند و حقوق خود را به دست آورند.