تاریخچه علویان
بیشتر مورخان و نویسندگان زمان پیدایش این فرقه را در قرن سوم هجری دانسته اند. این فرقه در دوره امام حسن عسکری(علیه السلام) یا دوران غیبت صغرا در عراق شکل گرفت. این فرقه به محمد بن نُصیر از نزدیکان امام هادی(علیه السلام) و بنابر برخی منابع از اصحاب امام حسن عسکری(علیه السلام) منتسب است. علویان، که به عنوان «نصیریه» نیز شناخته می شوند، یکی از شاخه های شیعه اسلام هستند و ریشه های تاریخی آنها به قرن دوازدهم میلادی بر می گردد. این گروه به ویژه در مناطق کوهستانی سوریه، به ویژه در استان لاذقیه، ساکن هستند. علویان به عنوان یک اقلیت مذهبی، در طول تاریخ با چالش های زیادی مواجه شده اند و تحت فشارهای سیاسی و اجتماعی قرار داشته اند.باورها و اعتقادات
باورهای علویان ترکیبی از عناصر اسلامی و فلسفه های دیگر است. آنها به وجود خداوند و پیامبری محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) و ۱۲ امام شیعه اعتقاد دارند اما تفسیرهای خاصی از متون اسلامی دارند. علویان به تقدس برخی شخصیت ها مانند امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) اعتقاد دارند و مراسم مذهبی خاص خود را برگزار می کنند.
نقش اجتماعی و سیاسی
علویان در تاریخ معاصر سوریه نقش مهمی ایفا کرده اند. با ظهور حزب بعث در دهه 1960، علویان به طور فزاینده ای در ساختار قدرت سیاسی این کشور حضور پیدا کردند. حافظ اسد رئیس جمهور اسبق سوریه و همچنین بشار اسد، رئیس جمهور سابق سوریه، از این گروه بودند و این موضوع باعث شده تا علویان در سیاست های داخلی و خارجی سوریه تأثیرگذار باشند.
چالش ها و بحران ها
با شروع جنگ داخلی سوریه در سال 2011، علویان با چالش های زیادی روبرو شدند. این جنگ نه تنها منجر به بحران انسانی شد بلکه تنش های مذهبی را نیز تشدید کرد. بسیاری از علویان به عنوان حامیان رژیم بشار اسد شناخته می شوند و این موضوع باعث افزایش تنش ها بین آنها و سایر گروه های مذهبی شده است.
ویژگی ها و تاریخچه علویان
تاریخ سیاسی: علویان در تاریخ اسلام نقش های سیاسی متعددی ایفا کرده اند. برخی از آنها مانند زید بن علی و حسن بن علی در قیام ها و شورش ها علیه ظلم و فساد در حکومت های زمان خود شرکت کردند. فرهنگ و علم: علویان همواره به علم و دانش اهمیت داده و بسیاری از دانشمندان، فلاسفه و شاعران بزرگ از میان آنها برخاسته اند. آنها در زمینه های مختلف علمی، ادبی و فلسفی تأثیرگذار بوده اند. جغرافیا: علویان در نقاط مختلف جهان اسلام پراکنده اند، اما بیشتر در کشورهای ترکیه، عراق، لبنان و برخی مناطق دیگر خاورمیانه حضور دارند. فرقه های مختلف: علویان به نوعی با فرقه هایی مشابه اسماعیلیه و زیدیه در ارتباط هستند.
علوی ها در سوریه
10 الی 15 درصد جمعیت سوریه را علوی ها تشکیل می دهند. سکونتگاه اصلی علوی ها در غرب سوریه است. علوی ها عمدتا در سواحل مدیترانه ای سوریه زندگی می کنند و از این رو، مناطق تحت کنترل آنها، اهمیت استراتژیک دارد. لاذقیه و طرطوس، محل اصلی زندگی علوی ها است هر چند در حمص و حماه و دمشق نیز علویان زیادی زندگی می کنند. پس از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، سوریه و از جمله مناطق مسکونی علویان تحت قیمومیت فرانسه قرار گرفت. در سال ۱۹۲۲میلادی سرزمین های علوی نشین سوریه، «دولت علویان» نام گرفت و ژنرال بیوت به عنوان حاکم آن منصوب شد. از آن پس محاکم قضایی مستقل تأسیس شد که بر اساس مذهب جعفری با اندکی تفاوت حکم صادر می کردند.
در سال ۱۹۲۵ استقلال علویان شکل جدی تری به خود گرفت و دولت فرانسه فرمان استقلال کامل دولت علویان را صادر کرد. دولت مستقل علویان تا ۱۹۳۶ ادامه داشت. در این مدت تحولات مهمی در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه علویان به وجود آمد و آن جامعه منزوی به جامعه ای پویا که در عرصه های مختلف به ویژه سیاسی به عنوان یکی از بازیگران عرصه قدرت در منطقه به شمار می آمد تبدیل شد. دولت علویان در سال ۱۹۳۶ به دلیل اعتراضات ملی گرایان سوریه و احزاب مخالف استقلال دولت علویان، از سوی فرانسه منحل و سرزمین علویان به سوریه ملحق شد. علوی ها در دوران حکومت حافظ و بشار اسد، بار دیگر قدرت گرفتند چرا که خاندان اسد علوی بود.
بعد از روی کار آمدن محمد الجولانی، هر چند در ابتدا اعلام شد که حکومت جدید رفتاری بدون تبعض با همه گروه های سوری خواهد داشت ولی خیلی زود، تبعیض ها و فشارها علیه علویان آغاز شد و حتی به عبادتگاه های آنان نیز تعرض کردند. از این رو، علوی ها ابتدا با تجمعات مسالمت آمیز خواسته های خود را مطرح کردند و بعد از این که به جواب نرسیدند، مقابل نیروهای دولتی دست به اسلحه بردند.
.
اعلام موجودیت شورای نظامی آزادسازی سوریه
رسانه های سوری گزارش دادند که شورای نظامی آزاد سازی سوریه به ریاست سرتیپ «غیاث سلیمان دلا» اعلام موجودیت کرده است. این شورا پس از اعلام موجودیت در نخستین بیانیه، اهداف خود را از تشکیل شرح داد. «آزادسازی سراسر خاک سوریه از اشغال گروه های تروریستی و خارجی، سرنگونی حکومت کنونی و انحلال همه نهادهای سرکوبگر آن، دفاع از جان و مال شهروندان، بازسازی نهادهای دولتی براساس اصول ملی و مردم سالار، فراهم کردن شرایط برای بازگشت آوارگان به وطن و ساخت سوریه یکپارچه و مستقل براساس رعایت حقوق بشر و عدالت» از اهداف این شورای نظامی اعلام شده است.شورای نظامی آزادسازی سوریه از جامعه جهانی خواست تا از خواست ملت سوریه برای رهایی از ظلم و استبداد تزئین شده با اصطلاحات زیبا حمایت کند. ریاست این شورا بر عهده سرتیپ ستاد غیاث سلیمان دلا از فرماندهان با سابقه ارتش سوریه است. از زمان براندازی نظام بشار اسد در سوریه تاکنون این کشور شاهد بی ثباتی، ناامنی و تشدید درگیری‌ها میان عناصر تروریست بوده است.
شورای عالی اسلامی علوی ها در سوریه اعلام کرد که درگیری ها در مناطق الدعتور، طرطوس و جبله به دلیل هدف قرار گرفتن منازل شهروندان سوری باید متوقف شود. این شورا اضافه کرد: ما از مردم سوریه می خواهیم یک خیزش مسالمت آمیز در میادین برای یاری رساندن به برادران خود در روستاهای جبله و با هدف مقابله با ظلم انجام دهند. شورای عالی اسلامی علوی ها در سوریه تاکید کرد: با قدرت تظاهرات برگزار کنید اما در عین حال حکمت را مد نظر داشته باشید و تنها شعارهای ملی سر دهید.
لازم به ذکر است منابع امنیتی در لاذقیه اعلام کردند که گروه های مسلح عناصر وابسته به وزارت دفاع سوریه را در نزدیکی منطقه بیت عانا واقع در حومه لاذقیه هدف قرار دادند. در جریان این درگیری ها یکی از عناصر وزارت دفاع سوریه کشته و چند تن دیگر زخمی شدند. از سوی دیگر ساکنان مرکز شهر السویداء با برگزاری یک تظاهرات علیه عناصر وابسته به رژیم تروریستی الجولانی شعار سر دادند. لازم به ذکر است که از زمان براندازی نظام بشار اسد در سوریه تاکنون این کشور شاهد بی ثباتی، ناامنی و تشدید درگیری ها میان عناصر تروریست بوده است.
تظاهرات علوی های سوریه علیه حاکمیت جدید
به دنبال فراخوانی از سوی شورای عالی علوی های سوریه، صدها تن از علوی ها و شیعیان سوریه در مناطق مختلف این کشور در اعتراض به حملات و اقدامات خشونت آمیز و تروریستی حکومت به ریاست احمد الشرع (جولانی) به میادین ریخته و علیه حکومت جدید شعار دادند.
تظاهرات در لاذقیه علیه دولت جولانی
صدها نفر از مردم لاذقیه سوریه علیه شورشیان مسلح حاکم بر دمشق و حملات عناصر وابسته به آن در غرب سوریه تظاهرات کردند. همچنین بر اساس آخرین اخبار، ابو انس محمبل یکی از فرماندهان گروهک تروریستی تحریر الشام به دست معترضین افتاد و در خیابان های طرطوس اعدام شد و شهر جبله توسط مقاومت سوریه آزاد شد.
اعلامیه مقاومت سوریه
مقاومت سوریه اعلام کرد: هر عضوی از تحریر الشام که اسلحه خود را به زمین بیاندازد و تسلیم خود را اعلام کند، با او به عنوان یک اسیر جنگی رفتار خواهد شد و از سوی ما امنیت و رفتار خوبی با او خواهد شد. بر اساس آخرین اخبار حکومت جولانی ستون های نظامی تکفیری را به ساحل سوریه فرستاد. همچنین در درگیری اخیر 54 نفر از گروهک های تروریستی جولانی در درگیری های امروز با مقاومت مردمی سوریه به هلاکت رسیدند. در پی قیام مردم لاذقیه علیه حکومت جولانی، نیروهای حکومتی در حال اعزام به این منطقه برای سرکوب مخالفان هستند.
معترضان رژیم جولانی در سوریه امروز پس از برگزاری تظاهرات در السویدا (جنوب سوریه) در لاذقیه و طرطوس (غرب سوریه) علیه دولت جدید تظاهرات کردند. مردم غرب سوریه از جمله شهر‌های لاذقیه و طرطوس پنجشنبه شب به پا خواسته و علیه سیاست های دولت جدید سوریه به ریاست «احمد الشرع» ملقب به الجولانی دست به تظاهرات زدند. بنا به گزارش منابع خبری سوریه، صدها نفر از مردم لاذقیه و طرطوس سوریه علیه حاکمان دمشق و حملات عناصر وابسته به آن در غرب سوریه تظاهرات کردند. عناصر وابسته به الجولانی در ادامه سیاست سرکوب علویان، حملات شدیدی به استان لاذقیه انجام دادند که با مقاومت شدید مردمی رو‌به‌رو شدند.
منابع امنیتی در لاذقیه اعلام کردند که گروه های مسلح عناصر وابسته به وزارت دفاع سوریه را در نزدیکی منطقه بیت عانا واقع در حومه لاذقیه هدف قرار دادند. در جریان این درگیری ها یکی از عناصر وزارت دفاع سوریه کشته و چند تن دیگر زخمی شدند. لازم به ذکر است شهر‌های لاذقیه و طرطوس در حمایت از ساکنان شهر جبله و توقف حملات علیه این منطقه تظاهرات کرده بودند. معترضان سوری خواهان توقف خون ریزی‌ها و محاکمه عاملان این حملات شدند.
منابع محلی در سوریه نیز اعلام کردند که دست کم ۱۰ تن از عناصر رژیم تروریستی الجولانی در جریان درگیری ها در اطراف شهر جبله کشته شده اند. همچنین گزارش شده که تجهیزات نظامی به سمت این شهر و حومه آن ارسال شده است. همچنین گزارش شده سنّی های حامی الجولانی مقابل پاسگاه پلیس در جبلة تجمع کرده و خواستار دریافت سلاح جهت مقابله با علویان هستند.
طرطوس در آستانه سقوط
پس از درگیری های شدید میان ساکنان استان های لاذقیه و طرطوس در غرب سوریه با نظامیان وابسته به دولت جدید سوریه و خروج کنترل برخی از مناطق از دست آنها، در شهر طرطوس ممنوعیت آمد و شد اعلام شد. امنیت عمومی در طرطوس اعلام کرد منع عبور و مرور در این شهر از ساعت ۱۰ شب تا ساعت ۱۰ صبح فردا جمعه اعمال می شود.
کشته شدن ۱۵ نیروی الجولانی در غرب سوریه
۱۵ عضو نیروهای امنیتی وابسته به دولت جدید سوریه به ریاست «احمد الشرع» ملقب به الجولانی در درگیری های مناطق غربی سوریه کشته شدند. این افراد در کمین های نیروهای محلی در استان های ساحلی کشته شده اند.
شورای عالی علوی های سوریه: علیه رژیم «الجولانی» به پا خیزید
شورای عالی اسلامی علوی ها در سوریه اعلام کرد که درگیری ها در مناطق الدعتور، طرطوس و جبله به دلیل هدف قرار گرفتن منازل شهروندان سوری باید متوقف شود. این شورا اضافه کرد: ما از مردم سوریه می خواهیم یک خیزش مسالمت آمیز در میادین برای یاری رساندن به برادران خود در روستاهای جبله و با هدف مقابله با ظلم انجام دهند. شورای عالی اسلامی علوی ها در سوریه تاکید کرد: با قدرت تظاهرات برگزار کنید، اما در عین حال حکمت را مد نظر داشته باشید و تنها شعارهای ملی سر دهید.
تظاهرات مردم سوریه علیه الجولانی در السویدا
مردم جنوب سوریه عصر امروز -پنجشنبه- علیه «احمد الشرع» ملقب به الجولانی سرکرده هیئت تحریر الشام و رئیس دولت موقت سوریه و سیاست های او، در شهر السویدا تظاهرات برگزار کردند. معترضان سوری در تظاهرات خود که در پاسخ به فراخوان‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، در مخالفت با سیاست‌های دولت جدید به ریاست الجولانی شعار سر دادند. تظاهرات کنندگان با سر دادن شعارهای علیه سیاست‌های دولت موقت سوریه به ریاست الجولانی، خواستار برکناری او از ریاست دولت موقت شدند. تظاهرات کنندگان همچنین در حمایت از شیخ «حکمت الهجری» رهبر مذهبی دروز‌های سوری شعار سر دادند.
نتیجه قیام علوی ها چیست؟
این که قیام آنها به چه نتیجه ای خواهد رسید بستگی به تحولات پیش رو دارد ولی 3 سناریوی کلی قابل تصور است:
1- شکست: احتمال این که اقلیت علوی نتواند در برابر نیروهای دولتی مقاومت کند و شکست بخورد، منتفی نیست. در چنین وجهی، سرکوب شدید و خونین در مناطق علوی نشین دور از تصور نیست و بعد از آن، علوی ها مجدداً به دوران عزلت تاریخی بر می گردند.
2- پیروزی: علوی ها امیدوارند بقیه مردم سوریه نیز علیه جولانی قیام کنند و به ویژه کردها در آن سوی سوریه، از این قیام حمایت کنند تا دمشق از دست جولانی خارج شود. این گزاره هر چند غیر ممکن نیست ولی تحقق آن در شرایط کنونی بسیار سخت و بعید است.
3- خودمختاری: احتمال سوم این است که غرب سوریه که محل زندگی علوی ها است، از کنترل حکومت مرکزی خارج شود و علوی ها به نوعی خودمختاری در این منطقه برسند. در این حالت، همیشه می توان منتظر جنگ دمشق علیه حکومت خود مختار علوی ها بود و همه چیز به توان نظامی، اقتصادی و یارگیری ها طرفین بستگی خواهد داشت.
البته این را از نظر نباید دور داشت که تجزیه سوریه به 5 منطقه (تحت کنترل جولانی، تحت کنترل کردها، تحت کنترل علوی ها ، تحت کنترل ترکیه و تحت کنترل اسرائیل) می تواند یکی از سناریوها باشد. در چنان فرضی، خطر راهبردی و دراز مدت سوریه به عنوان کشوری بزرگ و اسلامی، برای اسرائیل منتفی خواهد شد و مناطق اشغالی سوریه توسط اسرائیل نیز برای همیشه در اختیار اسرائیل خواهد ماند.
منبع:
العالم
تابناک
