
به زعم بسیاری از تحلیلگران سیاسی بینالملل؛ دونالد ترامپ در حال تغییر شکل صفبندیهای جهانی به نفع واشنگتن است و در این مسیر از هیچ سیاست و اِعمال فشاری فروگذار نمیکند.
معادله استراتژیک جدید
از آنجایی که چین طی سالهای گذشته در حال پیشرفت فزاینده در حوزه اقتصاد و بازارهای جهانی است و تدریجاً به یک قدرت جدی جهانی تبدیل شده است، همواره روابط آن با آمریکا یکی از اساسیترین مباحث راهبردی جهان معاصر قلمداد میشود و علت اصلی اهمیت این رابطه نحوه اثرگذاری آن بر ماهیت مناسبات بینالمللی در دهههای آینده است.به بیان دیگر؛ امروزه خیزش چین به عنوان یکی از قدرتهای بزرگ در منطقه و جهان، قدرت هژمون ایالات متحدۀ امریکا را به چالش کشیده است.
چنین در سالهای گذشته به چنان سطحی از علم و تکنولوژی اقتصادی رسیده است که به اذعان پژوهشگران ارشد مؤسسه روابط بینالملل کشور ژاپن، هژمونی تکنولوژیکی ایالات متحده با پیشرفتهای فزاینده تکنولوژیک معاصر چین کاملاً به چالش کشیده شده است و ضعف آمریکا در این عرصه را نمایان کرده است.
در دهههای اخیر کشور چین همواره به عنوان یکی از چالشهای اساسی و در سالهای اخیر به عنوان اصلیترین چالش ایالات متحده شناسایی شده است و از این رو؛ اکثر تحلیلگران و نخبگان جهانی بر مسئله بودن چین برای آمریکا اجماع نظر دارند و بارها به دولتمردان آمریکایی در این راستا هشدار دادهاند.
باید توجه داشت که آمریکا در طول تاریخ با هر دولت و کشوری که در پی قدرتافزایی باشد در تقابل است. حال این قدرتافزایی در عرصه سیاسی باشد یا اقتصادی، تفاوتی ندارد و از این حیث است که طی دهههای اخیر مشکلات و تنشهایی میان روابط این دو کشور مشاهده شده است.
.jpg)
روابط چین و آمریکا اما در دوران 4 ساله ریاست جمهوری جو بایدن کمی متفاوت شد. وی در پی همکاری نسبی با این کشور و استفاده از تکنولوژی آن بود. چنانچه مشاهده شد که آمریکا با چین در کنفرانس تغییرات آب و هوایی اعلام همکاری همهجانبه کرد.
رویکرد دولت ترامپ در قبال روسیه
بسیاری از اعضای کاخ سفید، رویکرد دونالد ترامپ در قبال پوتین را رویکردی آشتیجویانهتر و تلطیف شده عنوان کردهاند که ظاهراً با هدف مهار و مقابله با ظهور چین قدرتمند در دستور کار قرار گرفته است تا سیاستهای امنیت ملی کاخ سفید احیا شده و از قدرتافزایی چین جلوگیری شود.باید توجه داشت که ترامپ همواره در میتینگهای انتخاباتی خود از چین تحت عنوان بزرگترین و اصلیترین رقیب ژئوپلیتیکی ایالات متحده یاد میکرد و بر آن بود تا این کشور را از سر راه خود بر دارد تا در مسیر سیطره جهانی با کوچکترین مانعی مواجه نباشد.
این در حالی است که "پیت هگزث" (وزیر دفاع آمریکا) اخیراً اعلام کرده است که ایالات متحده در پی جنگ با کشور چین نیست، اما ارتش خود را تحت فرماندهی و سیاستهای ترامپ و بازگرداندن "بازدارندگی و روحیه جنگندگی" بازسازی میکند تا برای جنگ آماده شود! در واکنش به این سخنان وزیر دفاع آمریکا، چین لین جیان (سخنگوی وزارت خارجه چین) سخنان وزیر دفاع آمریکا را دامن زدن به تقابل ایدئولوژیک و تهدید آشکار چین عنوان کرد و رسماً اعلام کرد که از ایالات متحده خواستاریم تا از فرافکنی ذهنیت هژمونیک خود بر چین دست بکشد و به روابط دو کشور از دریچه منسوخ تفکر جنگ سرد نگاه نکند و از پوشش رقابت راهبردی برای اعمال مهار و سرکوب واقعی علیه چین استفاده نکند. موضع چین شفاف و ثابت است؛ چه جنگ تعرفهای یا جنگ تجاری، جنگ سرد یا گرم، نباید آغاز شود و پیروزی ندارد؛ اما اگر جنگ چیزی است که ایالات متحده میخواهد، جنگ تعرفهای، جنگ تجاری یا هر نوع جنگ دیگری، ما آمادهایم تا آخر بجنگیم.

حائز اهمیت آنکه در برابر تقابل ایالات متحده علیه چین، حمایتهای آن از روسیه رو به افزایش است و کارشناسان سیاست خارجی این روند را "استراتژی نیکسون معکوس" نامیدهاند که اشاره به تغییر سیاست آمریکا در دهه ۱۹۷۰ دارد که بر اساس آن "ریچارد نیکسون" (سی و هفتمین رئیسجمهور ایالات متحده) با نزدیکی روابط خود به چین کمونیست تلاش کرد شکاف بین "مائو تسه تونگ" (رهبر پیشین حزب کمونیست چین) و اتحاد جماهیر شوروی را تعمیق کند. این انتخاب، ژئوپلیتیک جنگ سرد را بازتنظیم کرد و زمینهساز توسعه اقتصادی فزاینده چین شد.
حائز اهمیت آنکه تلاش برای جداسازی روسیه و چین که در سال ۲۰۲۲ اعلام کردند رابطهای "بدون محدودیت" خواهند داشت بسیار دشوار خواهد بو چرا که این دو کشور؛ همکاریهای اقتصادی، نظامی و اطلاعاتی خود را تعمیق بخشیده و سیاست خارجی خود را در روابط بینالملل کاملاً هماهنگ کردهاند و چین با ارائه حمایتهای اقتصادی ویژه و اساسی، از جمله تأمین تراشههای رایانهای و ابزارهای ماشینی مورد نیاز صنایع نظامی، به روسیه کمکهای خاصی میکند که به نوبه خود منحصربه فرد و استراتژیک محسوب میشود.
آمادگی چین برای مقابله با جنگ تجاری آمریکا
در پی بالا گرفتن منازعات و تنشها میان چین و آمریکا در برابر ایجاد روابط دوستانه میان ایالات متحده و روسیه؛ پیش بینی میشود که در آیندهای نه چندان دور شرق آسیا شاهد تغییر و تحولات گسترده و همهجانبهای باشد که در 1 قرن آن را تجربه نکرده و شرایط بحرانی ویژهای را ایجاد کند.
تغییر سیاستهای واشنگتن در قبال روسیه و عقبنشینی حمایتی از اوکراین، در حال حاضر زمینه بیگانگی متحدان اروپایی آمریکا را فراهم کرده است، کشورهایی که در مجموع بزرگترین متحدان تجاری و سرمایهگذاری خارجی آمریکا قلمداد میشوند. این تغییر ناگهانی در سیاست خارجی ایالات متحده همچنین میتواند شرکای آسیایی این کشور را که واشنگتن برای مقابله با چین به حمایت آنها نیاز دارد، دچار نگرانیهای همهجانبه و گستردهای کند چرا دونالد ترامپ با تکرار دوباره پروپاگاندای روسیه، انتقادهای شدیدی را متوجه زلنسکی (رئیسجمهور اوکراین) کرد و وی را "دیکتاتور" خطاب کرد و کییف را مقصر اصلی آغاز جنگی دانست که در سال ۲۰۲۲ با دستور پوتین رقم خورد.
با توجه به شرایط جاری منطقه و جهان باید اذعان کنیم که چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی، به دنبال حفظ منافع خود در برابر فشارهای بینالمللی است و این روند میتواند به تقابل با آمریکا و افزایش تنشها در عرصه جهانی منجر شود که بیشک ناامنی و بیثباتی بینالمللی را در بر خواهد داشت.