آغاز اختلافات دیپلماتیک سوریه در منطقه
"محمد جولانی" 42 ساله که سالها در گروههای تروریستی جبهه النصر، داعش، القاعده و... فعالیت داشت با همکاری نیروهای اپوزیسیون سوریه طی 2 هفته درگیری توانست زمام این کشور را به دست گیرد!وی از ابتدای حکومت خود افکار افراطی گرایانه خود را هم در عرصه سیاست و هم در حوزه اعتقادی به ورطه اجرا گذاشت و با کشتار گسترده مردم سوریه، موجی از ناآرامیها و اعتراضات را به وجود آورد.
حائز اهمیت آنکه پس از سالها سردی روابط دیپلماتیک سوریه و آمریکا، این بار محمد جولانی (رئیس دولت انتقالی سوریه) با دونالد ترامپ (رئیس جمهور آمریکا) در ۲۴ اردیبهشت 1404 دیدار کردند.
الجولانی از نخستین روزهای رسیدن به قدرت در سوریه، تلاش کرد تا روند تحولات داخلی این کشور را بدون اعطای کوچکترین امتیازی به سایر کنشگران سوری پیش ببرد تا بدین شکل از انحصار قدرت و کنترل و اِشراف همهجانبه خود بر دمشق اطمینان حاصل کند.
باید توجه داشت که بسیاری از تحلیلگران سیاسی این دیدار را با 3 هدف اصلی تحلیل کرده اند که عبارتند از: تلاش برای رفع تحریم های اقتصادی سوریه، کسب مشروعیت بین المللی و موفقیت الجولانی در رقابت با مظلوم عبدی (رهبر نیروهای دمکراتیک سوریه) بر سر جلب حمایت واشنگتن.
.jpg)
بالا گرفتن درگیریها در سوریه
ورود الجولانی به سوریه و اتخاذ تصمیمات غیر منطقی وی در روند حکومت این کشور که مهمترین آن مذاکره برای به رسمیت شناختن رژیم غاصب اسرائیل بود، همواره توأم با درگیری و جنگهای پراکنده داخلی بود تا جایی که با بالا گرفتن درگیریهای حاصل از اختلافات داخلی؛ منجر به درگیریهای گسترده میان گروههای وابسته به دروزیهای سوریه و نیروهای جولانی شد.طی روزهای اخیر گروههای دروزی در شرق السویدا با حمله عناصر وابسته به حکومت جولانی مقابله کردند و این درگیری با مجروحان و کشته شدگان بسیاری را همراه شد و رژیم صهیونی نیز با حملات گسترده به نقاط مختلف این کشور مدعی حمایت و محافظت از امنیت جان اقلیت دروزی در سوریه شد.
البته بسیاری بر این عقیدهاند که جنایات رژیم جولانی در استان دروزینشین سویدا بهانه لازم را برای صهیونیستها جهت گسترش تحرکات خود در سوریه و پیشبرد اهدافی همچون تجزیه این کشور فراهم کرده است.
دروزیها کیستند؟
دروزیها اقلیتی هستند که در نزدیکی ارتفاعات جولان (منطقه حساس امنیتی) زندگی میکنند و گروههایی از آنان در لبنان، اردن، فلسطین اشغالی، جنوب سوریه و عمدتاً در استان سویدا ساکن هستند؛ جایی که رژیم صهیونیستی آن را به عنوان یک منطقه حائل امنیتی برای خود در نظر گرفته است و هرگز حاضر به باز پس دادن آن نیست.آنان بنا به باورهای مذهبی ویژه خود، انسجام اجتماعی و نقش تاریخی و سیاسی برجسته در منطقه شامات از اثرگذاری عمیقی در منطقه برخوردار هستند. دروزیها آیین خاص خود را در اوایل قرن یازده میلادی (دوران خلافت فاطمیان) در مصر پایه نهادند. این مذهب به عنوان انشعابی از اسماعیلیه و شاخهای از شیعه پدید آمد و تحت تأثیر شخصیتهایی مانند الحاکم بامرالله، خلیفه فاطمی و محمد بن اسماعیل درزی توسعه یافت.
دروزیها پس از مواجهه با فشارهای سیاسی و مذهبی سردمداران مصری، به مناطق کوهستانی سوریه و لبنان مهاجرت کردند و جوامع منسجمی را در این مناطق تشکیل دادند.
در این میان باید توجه داشت که "دروزیها" در جنگهای تاریخی مهمی مانند جنگ حطین (۱۱۸۷ میلادی) در کنار ایوبیان و زنگیان علیه صلیبیها و نبرد عین جالوت (۱۲۶۰ میلادی) در کنار ممالیک علیه مغولها حضور داشتند و به نوعی سرنوشت این جنگها را تغییر دادند.
باید توجه داشت که دروزیهای سوریه، اقلیت مهم و تأثیرگذاری قلمداد میشوند که در شرایط بعد از سقوط خاندان اسد در سوریه، تبدیل به بازیگری حساس و حتی سرنوشتساز در منطقه شدهاند.
اعتقادات دروزیها
دروزیها عقاید خاصی دارند که مهمترین آنها؛ یگانگی خدا (اعتقاد به خدای واحد و متعالی)، تناسخ (روح انسان پس از مرگ به بدن دیگری منتقل میشود)، تقیه (پنهانکاری عقیدتی) و اخلاق و فلسفه (تأکید بر صداقت، وفاداری به جامعه) است و به طور کلی؛ عقاید دروزیها ترکیبی پیچیده از فلسفه نوافلاطونی، عرفان اسلامی و عناصر دیگر ادیان است.گروه دروزیها به دلیل جمعیت کم و پراکندگی بسیار، اقلیتی مذهبی قلمداد میشوند که در کشورهای محل سکونت خود با چالشهایی مواجهاند. اما انسجام اجتماعی و محافظهکاری گسترده آنها به حفظ هویت فرهنگی و دینیشان کمک فزایندهای کرده است.
حائز اهمیت آنکه دروزیها به دلیل گرایش به مذهب اسماعیلی، با شیعیان و اهل سنت تفاوتهای بسیاری دارند و برخلاف شیعیان و اهل سنت که توحید را به معنای یگانگی خدا میدانند، دروزیها به الوهیت "الحاکم بامرالله" اعتقاد دارند که این باور از نظر هر دو گروه شرکآمیز تلقی میشود.
از دیگر سو؛ شیعیان و اهل سنت به احکام شرعی مانند نماز، روزه و حج پایبندند، اما دروزیها این احکام را نسخ شده تلقی میکنند البته باور به تناسخ در دروزیها نیز با مفهوم معاد در اسلام (قیامت و حسابرسی) مغایرت دارد و آنان بر این اعتقاد که روح انسان پس از مرگ به بدن دیگری منتقل میشود پا فشاری دارند.
روابط دروزیها با اسرائیل
برخلاف سیاستهای ضد اسرائیلی خاندان جنبلاط (بزرگترین و تأثیرگذارترین خاندان دروزیها)، برخی دروزیها بهویژه در مناطق تحت اشغال اسرائیل مانند بلندیهای جولان کنونی، گرایشهایی به این رژیم غاصب دارند که به زعم بسیاری از تحلیلگران؛ این گرایش ریسه در انعقاد توافقنامه میان رهبران دروزی و دولت اسرائیل در سال 1950 دارد.بر اساس توافقنامه 1950؛ به دروزیها حقوق شهروندی کامل از جمله دسترسی به آموزش و مشاغل دولتی اعطا می شود مشروط به اینکه در ارتش اسرائیل خدمت کنند. از آن زمان، دروزیها در ارتش اسرائیل بهعنوان نیرویی وفادار شناخته میشوند و در عملیات نظامی، بهویژه در مرزهای لبنان و کرانه باختری، مشارکت داشتهاند.
با وجود تمایل برخی دروزیها به سیاستهای رژیم اسرائیل، ولید جنبلاط (از رهبران دروزیهای لبنان) بارها این رژیم غاصب را به سوءاستفاده از دروزیها برای ایجاد فتنه و ناامنی در منطقه متهم کرده است. وی در سال ۲۰۲۵ با اشاره به دخالتهای نابجای رژیم صهیونی در امور سوریه، هشدار داد که اسرائیل به دنبال آواره کردن، تجزیه قومی و استثمار دروزیها است.
دروزیها در سوریه چه میخواهند؟
دروزیهای لبنان تحت رهبری جنبلاط، در پی حفظ استقلال و هویت عربی خود هستند در حالی که دروزیهای جولان به دلیل اشغال، به همکاری با اسرائیل روی آوردهاند و این شکاف سیاسی غیر قابل انکار است.در این میان نباید از این نکته غافل شد که برخلاف باورهای عمومی، رژیم صهیونی در پی گسترش قلمرو خود از طریق پیوستن به جنوب سوریه نیست، زیرا این اقدام جمعیت غیر یهودی بیشتری را به این کشور اضافه میکند. درواقع، هدف اصلی اسرائیل ایجاد مناطق خودمختار و ملتهای همپیمان در اطراف سرزمینهای اشغالی است این روند زنگ خطری برای کشورهای منطقه محسوب میشود.