منيژه حكمت،«سهزن» و هشداري به نسل مياني:
نبايد دمدستي با تماشاگر برخورد كرد
بزرگترين مشكل ما نداشتن حافظهي تاريخي است
منيژه حكمت گفت: در «سه زن» شعاري وجود ندارد و هشداري است به نسل مياني است تا تلاش بكند و به نسل جوان برسد و اين موضوع را سعي كردم صادقانه به تصوير بكشم.
اين كارگردان كه دومين ساخته بلند سينمايياش بعد از «زندان زنان» اين روزها به نمايش عمومي درآمده است، در گفتوگويي با خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، «سه زن» را فيلمي دانست كه بايد به آن فكر كرد و اظهار داشت: وظيفه ما اين نيست دو ساعت بياييم و فقط مردم را سرگرم كنيم و به آنها لقمه آماده بدهيم. اگر اينگونه فكر ميكردم سراغ ساخت چنين فيلم سختي نميرفتم. من بايد «سه زن» را ميساختم و نميتوانم بگونهي ديگري فيلم بسازم.
وي با اشاره به شكلگيري اين فيلم خاطرنشان كرد: در طرح اوليه من دختر جواني در بستر لايههاي اجتماعي ايران به كشف و شهودي ميرسد و مادري هم كه به نسل خود من تعلق دارد، در اين طرح حضور داشت. اين خط اوليه را با داريوش عياري به عنوان مدير فيلمبرداري در ميان گذاشتم و از نغمه ثميني به عنوان سرپرست تيم نويسندگي براي همكاري دعوت كرديم.
اين كارگردان ادامه داد: نغمه ثميني مادربزرگ را به اين قصه اضافه كرد و داستان روايت سه نسل شد و سرانجام همزمان تحقيقاتي هم در خصوص فرش صورت گرفت و براي رسيدن به نسل جوان هم كه برايمان خيلي مهم بود، خود پگاه آهنگراني، بابك حميديان و صابر ابر بسيار ما را كمك كردند تا اين نسل درست به تصوير كشيده شود.
حكمت به شرايط توليد سخت فيلم «سه زن» اشاره كرد و افزود: ميدانستيم به عرصه سختي پا ميگذاريم و قرار است همه چيز را در لانگ شات ببينيم كه اين موضوع يك شرايط توليد سخت را طلب ميكرد و بههمين خاطر مرحله به مرحله با گروه مشاورين و نغمه ثميني قصه و ايدهها را بررسي ميكرديم و پيشنهادات مطرح ميشد و با توجه به اينكه اين مادر و دختر همديگر را نميديدند، فكر ميكرديم چه كنيم تا تماشاگر باور كند اين دو نفر، مادر و دختر هستند.
اين كارگردان اظهارداشت: بيان همچنين تعريفي از يك جامعه و سه نسل كار راحتي نبود و خيلي رئال كار كرديم. در مجموع زمان طرح تا فيلمبرداري يك سال به طول انجاميد و كار در لوكيشن هاي زيادي مقابل دوربين رفت.
حكمت وجود فرش در «سه زن» را نماد ايران، تاريخ و گذشته دانست و گفت: در طول تاريخ فرشهاي نيمه بافتهاي داريم كه اجازه بافت آن را به ما ندادهاند و نيمهكاره از دار پايين آمدهاند و اين به عنوان يك هويت و تاريخ ايراني نمادي نيست كه جدا از زندگي مردم باشد و شكل بافت و نقشهاش با تمام زيباييها و نقش و نگارهايش در زندگي مردم تنيده شده و در فيلم به عنوان نمادي از گذشته كه هيچوقت درست ديده نشده است، مطرح است.
وي مستند نيمهكاره «صدسال پارلمان» را در ساخت اين فيلم بسيار موثر خواند و اظهار داشت: هنگامي كه مشغول ساخت آن مستند بودم به اين موضوع رسيدم كه بزرگترين مشكل كشور ما نداشتن حافظهي تاريخي است و اين دور تسلسل در تاريخ ما مدام در حال تكرارشدن است و اتفاق ميافتد. در واقع اگر حافظه داشته باشيم، تجربهها را بدانيم و تاريخ را مرور كنيم تا به شناخت برسيم هيچوقت دچار تكرار نميشويم و آينده را خوب ميتوانيم رهبري كنيم و روبه جلو برويم.
حكمت با اشاره به 7 سال وقفه بين ساخت فيلم اول و دومش اظهار داشت: در طول اين سالها شرايط ساخت فيلم بلند فراهم نشد و مستندسازي ميكردم كه تجربه بسيار خوبي بود و دريچه ديگري را به روي من باز كرد. هم صداقت در گفتار و رفتار و نوع فيلمسازي و سينما را به من يادآوري كرد و هم باعث شد ديدم وسيعتر و گستردهتر شود و در نتيجه ساخت همين مستندها متوجه شدم كه بايد نگران ايران بود و حس كردم اگر مراقبت نكنيم، تنها يك مركزيت باقي خواهد ماند.
وي افزود: گسل نسلها در همه دنيا وجود دارد. اما در ايران بسيار ريشهاي و عميق است. در «سه زن» هم شاهد سه نسل هستيم كه هيچ ارتباطي با هم ندارند و آن كسي هم كه فكر ميكند داناي كل است و دنبال گمشدهاش ميگردد خودش گمشدهترين است و در اين شهر عجيب و غريب اصلا نميداند چهكاره است.
اين كارگردان «سه زن» را معترضتر از «زندان زنان» دانست و خاطرنشان كرد: «زندان زنان» اعتراض به يكسري روابط انساني بود، اما «سه زن» اعتراض به كليتي است كه جامعه ايران را دارد ميسازد و فاصلههايي كه ايجاد شده و شرايطي كه درحال حاضر به سر ميبريم و نگرانيهايي كه نسبت به ايران هست.
وي ادامه داد: اگر اين مشكل ما در «سه زن» حل شود، ديگر «زندان زنان» نخواهيم داشت كه دربارهاش فيلم بسازيم. دغدغه «سه زن» كليتر از «زندان زنان» است و به خودآمدن اين سه نسل جوابش «زندان زنان» نيست.
اين كارگردان با بيان اينكه «سه زن» را بيشتر از «زندان زنان» دوست دارد به ايسنا گفت: معتقدم اين فيلم سينماييتر است و بيشتر به دغدغههاي من جواب داده است.
حكمت درباره بازيگران اين فيلم نيز اظهار كرد: نيكي كريمي در «سه زن» يكي از بهترين بازيهايش را انجام داده است و شايد براي بازيگري كه دوست دارد همچنان سوپراستار باشد، نقش يك مادر را بازي كردن سخت باشد. اما او پذيرفت و به خوبي نقش را درآورد و تماشاگر باور ميكند كه پگاه دختر او است.
حكمت افزود: بازيگران ديگر هم مانند آتيلا پسياني و رضا كيانيان عليرغم اينكه نقش كوتاهي داشتند، اما كار را متفاوت ديدند و به من لطف كردند و در فيلم بازي كردند.
اين كارگردان موسيقي «سه زن» را جزو بهترين موسيقيهاي سينماي ايران دانست و گفت: من زياد قائل به موسيقي متن نيستم و دوست ندارم موسيقي چيزي را به زور جلو ببرد بنابراين در «زندان زنان» اصلا از موسيقي استفاده نكردم. در اين فيلم هم موسيقي متفاوتي ارايه شده و فكر ميكنم همين مقدار كافي است كه با تصوير و كليت فضا مخلوط شده و به درآمدن حس فيلم كمك ميكند.
حكمت درباره كمكي كه سازمان فرش براي ساخت اين فيلم انجام داده است، توضيح داد: همان ابتدا تصويب كردند كه 20 ميليون كمك كنند كه با سختي آن را گرفتيم و با وجود پيگيريهاي ديگري كه شد كمك ديگري صورت نگرفت. درحاليكه اين فيلم در تمام دنيا فرش ايراني را معرفي ميكند و پوستر فيلم هم كه به صورت فرش توسط ابراهيم حقيقي طراحي شده در جشنوارههاي خارجي افراد آن را ميگيرند و به خانه ميبرند و ميگويند يك فرش ايراني را به خانه ميبريم.
وي درباره نقش محوري زنان در فيلمهايش با بيان اينكه اصلا قائل به جنسيت نيست، آن را ناخودآگاه دانست و گفت: البته معترض به رفتارهايي كه با زنان ميشود و قوانين مرتبط با آنها هستم. اما محوريت زنان در سه فيلم «زندان زنان»، «سه زن» و «لالايي» حساب شده نبوده است، شايد تجربياتي هم كه در اين خصوص داشتهام بيتأثير نبوده باشد و اثراتش در فطرت آدم قرار ميگيرد و بدون اينكه حسابشده باشد خودش را نشان ميدهد و درواقع دغدغهاي بوده كه آمده شكل پيدا كرده و در اين قالب درآمده است.
حكمت درباره پايانبندي فيلم نيز خاطرنشان كرد: دوست ندارم در پايان فيلم نسخه پيچم و حكم صادر كنم.
اين كارگردان زمان اكران «سه زن» را مناسب خواند و اظهار داشت: ازعيد نوروز تقاضاي اكران داشتيم كه عيد فطر به آن رسيد. اكران پاييز هميشه خوب بوده است و معتقدم اگر شرايط عادلانهاي براي تبليغات باشد، حتما از فيلم استقبال خواهد شد.
وي ادامه داد: سالهاي قبل سينماي اجتماعي ما فروش خوبي داشت اما در سالهاي اخيرا به فيلمهاي راحت عادت كردهايم اين درحالي است كه يك نفر وظيفه دارد اين فضا را عوض كند. عده زيادي از مردم هستند كه چون فيلم متفاوت نيست به سينما نميروند و متأسفانه روشنفكر ما هم با اين وضعيت عادت كرده است و از دريچه ديگري به فيلمها نگاه ميكند كه بسيار نگرانكننده است.
حكمت تصريح كرد: الآن همه دنبالرو ساخت فيلمهاي كمدي شدهاند، اما درحال حاضر فيلمهاي خوبي اكران ميشوند كه اگر با استقبال تماشاگر همراه باشد فضاي ديگري را رقم ميزند و تأثيرات مثبتي براي سينما دارد و كمك فرهنگي به سينماي ايران خواهد شد.
اين كارگردان با اشاره به تبليغات فيلم نيز اظهار داشت: «سه زن» تبليغات متفاوتي دارد و ابراهيم حقيقي مانند فيلم «زندان زنان» از شروع كار همراه ما است و انرژي زيادي ميگذارد كه يكي از شانسهاي ما محسوب ميشود. براي تبليغات از ساختار سنتي پايمان را آنطرفتر گذاشتيم و نميخواهيم تماشاگر را فريب دهيم. تماشاگر شعور بالايي دارد و دوست دارد چيز متفاوتي ببيند و نبايد دمدستي با آن برخورد كرد.
وي افزود: آنونس فيلم توسط سامان مقدم ساخته شده كه در آن هم ساختارشكني صورت گرفته و به مردم ميگوييم فيلم را نبينند و خواستيم متفاوت بودن را امتحان كنيم كه خوب هم جواب گرفتيم.
اين كارگردان حضور بينالمللي «سه زن» را نيز بسيارخوب ارزيابي كرد و گفت: اين حضور با جشنواره برلين آغاز شد و طي اين مدت استقبال خوبي شده است و مردم ارتباط خوبي با آن برقرار ميكنند. در مهر و آبان هم 23 جشنواره ميزبان فيلم هستند.
وي در پايان سخنانش با قدرداني از عوامل فيلم «سه زن» اظهار داشت: شانس بزرگ من در سينما هميشه گروهم بوده است، اين گروه با حداقل توقع آمدند و توانستيم كار خوبي را ارايه دهيم
.jpg "نحوه برخورد با شوهر درونگرا")
.jpg "باید و نبایدهایی برای کسانی که قصد ازدواج فامیلی دارند")
