عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي گفت: جرياني از حدود بيست سال پيش با تفكرات سكولاري در كشور شكل گرفت كه عقلانيت زدايي از دين، سياست‌زدايي و ترويج شكاكيت و ترويج دين بدون مسئوليت كه مد نظر سكولارها بود را گسترش دادند.
حسن رحيم‌پور ازغدي عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي در سومين گردهمايي دانشجويان فعال ايراني خارج از كشور كه در دانشگاه شهيد بهشتي برگزار شد، طي سخناني با موضوع «اديان و رويكرد اجتماعي» با بيان اينكه سه سنخ تعريف از دين وجود دارد، اظهار داشت: سنخ اول تعريف دينداري مواجهه قشري، لفظي، شخصي و تاريخي به دين است. يعني به هر چهار قيد توجه شود كه اين نوع نگاه در واقع به "نگاه متحجرانه به دين " شناخته مي‌شود.
وي در ادامه گفت: سنخ دوم دينداري، نگاه اجتماعي و فراتاريخي به دين و توجه همزمان به لفظ و معنا است، به اين معنا كه هم به بعد لفظي، تاريخي و ظاهري دين و هم به بعد باطني، محتوايي و فراتاريخي دين توجه شود كه اين نگاه مد نظر ما و نگاه درست است زيرا اين نگاه هم كارآمد و هم حقاني بوده و هم از لحاظ محتوايي، حقيقت و قابل دفاع و هم از لحاظ عملي كارآمد است.
اين استاد دانشگاه همچنين اضافه كرد: سنخ سوم دينداري در كشورهاي غربي و كشورهايي كه تحت تاثير غرب هستند و حتي در كشور ما نيز تحت نام نوانديشي ديني و روشنفكري ديني يا قرائت مدرن از دين و دين مدرن ترويج مي‌شود كه در اين نوع دينداري گاهي عليه نگاه قشري به دين، تحجر و جمود موضع‌گيري مي‌كنند، اما در عمل به هيچ چيز رحم نكرده و نه تنها براي پوسته بلكه براي هسته دين هم چيزي باقي نمي‌گذارند و براي همه چيز تاريخ مصرف قائل هستند؛ در نهايت با اين ديد به دين چيزي از دين در دسترس نيست و به جز يك سري معنا و مفهوم مبهم از دين چيزي باقي نمي‌ماند.
رحيم پور ازغدي در ادامه سخنانش با رد سنخ اول تعريف دين كه تعريف متحجرانه ناميده مي‌شود، به مقايسه سنخ دوم و سوم پرداخت و ادامه داد: سنخ دوم و سوم از تعريف دين كه حائز اهميت است، به دين شناسي ديني و سكولاري تقسيم مي‌شود كه از ديدگاه سنخ دوم ديني يعني استفاده از منابع ديني براي تعريف دين و ارائه تحليل عقلاني از دين، با توجه به اينكه دين چه معنا و چه مفهومي دارد و تعريف سكولاري دين كه به اسم آكادميك معروف است، برگرفته از متون غربي است.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: شباهت‌هاي دو نظريه موجود در مورد دين شامل تاثير دين در معنادار كردن زندگي و تاثيرات آن در زندگي اجتماعي است.
اين استاد دانشگاه در خصوص تفاوت دو نظريه بررسي دين از ديدگاه ديني و سكولار اظهار داشت: از ديدگاه تعريف ديني، دين مبتني بر پذيرش نبوت است اما تعريف سكولار با رد نبوت، تشكيك در نبوت را مطرح مي‌كند، در واقع ديدگاه ديني قوام دين را در وحي الهي مي‌داند اما پديده سكولارها در نپذيرفتن نبوت است و آنها بر اين عقيده‌اند كه وحي يا كاملا غلط است و يا مشكوك و با قطع نظر از وجود نبوت و وحي در مورد مسائل اجتماعي با توجه به دين سخن مي‌گويند.
رحيم‌پور ازغدي با بيان اينكه سكولارها بر اين عقيده‌اند كه دين زباله تاريخي است ولي با استفاده از آن مي‌توان به مسائلي پرداخت، اضافه كرد: از ديدگاه آنها خدا، نبوت و معاد دروغ و پذيرفتن آن علمي نيست اما فوايد دينداري قابل بحث است.
عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي در ادامه با بيان اينكه تعريف ما از دين از بالا به پايين و بر طبق نزول از خدا به بشر است، عنوان كرد: منشا دين خدا و نبوت است، لذا دين نازل مي‌شود، در نتيجه مفاهيمي مثل عبوديت و تكليف جزو اركان دين به شمار مي‌روند، اما در معرفت‌شناسي سكولاري، دين مقوله‌اي بشري است و از پايين به بالا مي‌رود يعني آنها بر اين عقيده‌اند كه خدا را بشر خلق كرده و فلسفه دين در شعبات مختلف در تمام سكولارها يك چيز مشترك دارد و آن اين است كه دين مبدا بشري داشته و آگاهانه توسط بشر و يا به طور طبيعي كم كم متولد مي‌شود و در طول تاريخ انبوه و تبديل به دين شده است.
وي در بخش ديگري از سخنانش همچنين اظهار داشت: در ديدگاه مدرن نسبت به دين اين مسئله وجود دارد كه بشر را خدا آفريده است، لذا در قرائت مدرن از دين مفاهيم عبوديت، تكليف، شريعت و تسليم در برابر خدا يا نيست و يا اگر هم هست، طبيعي و حاشيه‌اي است.
رحيم‌پور ازغدي در ادامه با بيان اينكه سكولارها بعد از نظريه‌پردازي در خصوص دين به اين مسئله پرداختند كه دين اگر ريشه الهي ندارد، پس ريشه‌اش در كجا است؟ تعدادي از نظريات متفكرين مغرب زمين سكولار را در خصوص دين تشريح كرد.
اين استاد دانشگاه همچنين خاطرنشان كرد: چيزي حدود 50 تعريف سكولار از دين تا يك قرن پيش دسته‌بندي شد و هيچ كدام از تعريف سكولارها از دين ارتباطي بين دين الهي و نبوتي وجود ندارد و هر كدام به يكي از كاركردهاي دين توجه كردند و منشا الهي دين را يا از آن عبور كرده و يا آن را نفي كردند كه اين نوع دينداري طي دو و سه قرن در اروپا تئوريزه شد و در محيط‌هاي آكادميك مسائلي مربوط به آن تشريح و دليل وجود آمدن آن در بن‌بست بودن مسيحيت بود.
وي با اشاره به ديدگاه‌هاي كانت و ديگر انديشمندان غربي در خصوص دين و دينداري اظهار داشت: اين تعريف‌ها و ديدگاه‌ها در غرب ايجاد و بعد وارد افكار عمومي شد و بعد از آن به كشورهاي اسلامي از جمله ايران آمد و در داخل كشور افرادي به اين نظريه كاملا سكولار اعتقاد پيدا كرده و بخشي از اين مفاهيم به اسم روشنفكري ديني در جهان اسلام و ايران مطرح شد كه منشا كانتي و هگلي دارند.
رحيم‌پور ازغدي در ادامه سخنانش به تعدادي از تعريف‌هاي انديشمندان غربي و سكولار در خصوص دين پرداخت و اضافه كرد: بعضي از اين تعريف‌ها نه تنها غيرديني بلكه ضد ديني است و متاسفانه تعدادي از دين‌داران نيز اين نظريه‌ها را مطرح مي‌كنند.
اين استاد دانشگاه با بيان اينكه يكي از شاخصه‌هاي دين از ديدگاه سكولارها اين است كه دين امري كاملا فردي است، تصريح كرد: برطبق اين نظريه ديگر ابعاد دين و حفظ دين فقط يك بحث شخصي است و ديگر ابعاد آن تعطيل است و نياز نيست كه منطقي هم باشد چون حساب دين با منطق جدا است اما بر طبق نظريات ما دين، مسئله مربوط به سود دنيا و شخصي نيست و تمام ابعاد زندگي بشري را شامل مي‌شود.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: جرياني از حدود بيست سال پيش با تفكرات سكولاري در كشور شكل گرفت كه عقلانيت زدايي از دين، سياست‌زدايي و ترويج شكاكيت و ترويج دين بدون مسئوليت كه مدنظر سكولارها بود را گسترش دادند كه اين نوع دين، دين شخصي و غير مسئولانه است كه برخي از مختصات آن غير معرفتي كردن دين، نسبي كردن معارف دين، تجربي كردن دين، شريعت زدايي از دين است و اين همان چيزي است كه توسط امام خميني(رة) به اسلام آمريكايي و انگليسي ناميده شد كه در دهه گذشته جرياني با اين تفكر در كشور تشكيل شد و حتي وارد حكومت نيز شدند و در تصميم‌گيري‌ها و سياست‌ها، فرهنگ و نظام آموزش عالي وارد شده و ممكن است باز هم وارد شوند.
رحيم پور ازغدي در بخشي ديگر از سخنانش با بيان اينكه تصور نكنيم كه امروز بشر به دو دسته دين‌دار و يا بدون دين تقسيم مي‌شوند، اظهار داشت: امروز دسته سومي هم تشكيل شده كه دين را با نگاه روشنفكرانه تحت تاثير مكاتب جامع‌شناسي غرب و شرق پذيرفته است كه اين ديدگاه‌ها نه دين است و نه ضد دين.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در پايان تاكيد كرد: سنخ اول دين‌شناسي يعني نگاه متحجرانه به دين را و سنخ سوم يعني نگاه سكولارانه به دين را ما قبول نداريم و سنخ دوم دينداري يعني تعريف دين به وسيله منابع ديني ونگاه اجتهادي به دين را مي‌پذيريم و قشر دانشجو و نخبه بايد آگاه باشند كه نگاه سنخ سوم يعني نگاه به سكولاري به دين بسيار خطرناك است.
/2759/
حسن رحيم‌پور ازغدي عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي در سومين گردهمايي دانشجويان فعال ايراني خارج از كشور كه در دانشگاه شهيد بهشتي برگزار شد، طي سخناني با موضوع «اديان و رويكرد اجتماعي» با بيان اينكه سه سنخ تعريف از دين وجود دارد، اظهار داشت: سنخ اول تعريف دينداري مواجهه قشري، لفظي، شخصي و تاريخي به دين است. يعني به هر چهار قيد توجه شود كه اين نوع نگاه در واقع به "نگاه متحجرانه به دين " شناخته مي‌شود.
وي در ادامه گفت: سنخ دوم دينداري، نگاه اجتماعي و فراتاريخي به دين و توجه همزمان به لفظ و معنا است، به اين معنا كه هم به بعد لفظي، تاريخي و ظاهري دين و هم به بعد باطني، محتوايي و فراتاريخي دين توجه شود كه اين نگاه مد نظر ما و نگاه درست است زيرا اين نگاه هم كارآمد و هم حقاني بوده و هم از لحاظ محتوايي، حقيقت و قابل دفاع و هم از لحاظ عملي كارآمد است.
اين استاد دانشگاه همچنين اضافه كرد: سنخ سوم دينداري در كشورهاي غربي و كشورهايي كه تحت تاثير غرب هستند و حتي در كشور ما نيز تحت نام نوانديشي ديني و روشنفكري ديني يا قرائت مدرن از دين و دين مدرن ترويج مي‌شود كه در اين نوع دينداري گاهي عليه نگاه قشري به دين، تحجر و جمود موضع‌گيري مي‌كنند، اما در عمل به هيچ چيز رحم نكرده و نه تنها براي پوسته بلكه براي هسته دين هم چيزي باقي نمي‌گذارند و براي همه چيز تاريخ مصرف قائل هستند؛ در نهايت با اين ديد به دين چيزي از دين در دسترس نيست و به جز يك سري معنا و مفهوم مبهم از دين چيزي باقي نمي‌ماند.
رحيم پور ازغدي در ادامه سخنانش با رد سنخ اول تعريف دين كه تعريف متحجرانه ناميده مي‌شود، به مقايسه سنخ دوم و سوم پرداخت و ادامه داد: سنخ دوم و سوم از تعريف دين كه حائز اهميت است، به دين شناسي ديني و سكولاري تقسيم مي‌شود كه از ديدگاه سنخ دوم ديني يعني استفاده از منابع ديني براي تعريف دين و ارائه تحليل عقلاني از دين، با توجه به اينكه دين چه معنا و چه مفهومي دارد و تعريف سكولاري دين كه به اسم آكادميك معروف است، برگرفته از متون غربي است.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: شباهت‌هاي دو نظريه موجود در مورد دين شامل تاثير دين در معنادار كردن زندگي و تاثيرات آن در زندگي اجتماعي است.
اين استاد دانشگاه در خصوص تفاوت دو نظريه بررسي دين از ديدگاه ديني و سكولار اظهار داشت: از ديدگاه تعريف ديني، دين مبتني بر پذيرش نبوت است اما تعريف سكولار با رد نبوت، تشكيك در نبوت را مطرح مي‌كند، در واقع ديدگاه ديني قوام دين را در وحي الهي مي‌داند اما پديده سكولارها در نپذيرفتن نبوت است و آنها بر اين عقيده‌اند كه وحي يا كاملا غلط است و يا مشكوك و با قطع نظر از وجود نبوت و وحي در مورد مسائل اجتماعي با توجه به دين سخن مي‌گويند.
رحيم‌پور ازغدي با بيان اينكه سكولارها بر اين عقيده‌اند كه دين زباله تاريخي است ولي با استفاده از آن مي‌توان به مسائلي پرداخت، اضافه كرد: از ديدگاه آنها خدا، نبوت و معاد دروغ و پذيرفتن آن علمي نيست اما فوايد دينداري قابل بحث است.
عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي در ادامه با بيان اينكه تعريف ما از دين از بالا به پايين و بر طبق نزول از خدا به بشر است، عنوان كرد: منشا دين خدا و نبوت است، لذا دين نازل مي‌شود، در نتيجه مفاهيمي مثل عبوديت و تكليف جزو اركان دين به شمار مي‌روند، اما در معرفت‌شناسي سكولاري، دين مقوله‌اي بشري است و از پايين به بالا مي‌رود يعني آنها بر اين عقيده‌اند كه خدا را بشر خلق كرده و فلسفه دين در شعبات مختلف در تمام سكولارها يك چيز مشترك دارد و آن اين است كه دين مبدا بشري داشته و آگاهانه توسط بشر و يا به طور طبيعي كم كم متولد مي‌شود و در طول تاريخ انبوه و تبديل به دين شده است.
وي در بخش ديگري از سخنانش همچنين اظهار داشت: در ديدگاه مدرن نسبت به دين اين مسئله وجود دارد كه بشر را خدا آفريده است، لذا در قرائت مدرن از دين مفاهيم عبوديت، تكليف، شريعت و تسليم در برابر خدا يا نيست و يا اگر هم هست، طبيعي و حاشيه‌اي است.
رحيم‌پور ازغدي در ادامه با بيان اينكه سكولارها بعد از نظريه‌پردازي در خصوص دين به اين مسئله پرداختند كه دين اگر ريشه الهي ندارد، پس ريشه‌اش در كجا است؟ تعدادي از نظريات متفكرين مغرب زمين سكولار را در خصوص دين تشريح كرد.
اين استاد دانشگاه همچنين خاطرنشان كرد: چيزي حدود 50 تعريف سكولار از دين تا يك قرن پيش دسته‌بندي شد و هيچ كدام از تعريف سكولارها از دين ارتباطي بين دين الهي و نبوتي وجود ندارد و هر كدام به يكي از كاركردهاي دين توجه كردند و منشا الهي دين را يا از آن عبور كرده و يا آن را نفي كردند كه اين نوع دينداري طي دو و سه قرن در اروپا تئوريزه شد و در محيط‌هاي آكادميك مسائلي مربوط به آن تشريح و دليل وجود آمدن آن در بن‌بست بودن مسيحيت بود.
وي با اشاره به ديدگاه‌هاي كانت و ديگر انديشمندان غربي در خصوص دين و دينداري اظهار داشت: اين تعريف‌ها و ديدگاه‌ها در غرب ايجاد و بعد وارد افكار عمومي شد و بعد از آن به كشورهاي اسلامي از جمله ايران آمد و در داخل كشور افرادي به اين نظريه كاملا سكولار اعتقاد پيدا كرده و بخشي از اين مفاهيم به اسم روشنفكري ديني در جهان اسلام و ايران مطرح شد كه منشا كانتي و هگلي دارند.
رحيم‌پور ازغدي در ادامه سخنانش به تعدادي از تعريف‌هاي انديشمندان غربي و سكولار در خصوص دين پرداخت و اضافه كرد: بعضي از اين تعريف‌ها نه تنها غيرديني بلكه ضد ديني است و متاسفانه تعدادي از دين‌داران نيز اين نظريه‌ها را مطرح مي‌كنند.
اين استاد دانشگاه با بيان اينكه يكي از شاخصه‌هاي دين از ديدگاه سكولارها اين است كه دين امري كاملا فردي است، تصريح كرد: برطبق اين نظريه ديگر ابعاد دين و حفظ دين فقط يك بحث شخصي است و ديگر ابعاد آن تعطيل است و نياز نيست كه منطقي هم باشد چون حساب دين با منطق جدا است اما بر طبق نظريات ما دين، مسئله مربوط به سود دنيا و شخصي نيست و تمام ابعاد زندگي بشري را شامل مي‌شود.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: جرياني از حدود بيست سال پيش با تفكرات سكولاري در كشور شكل گرفت كه عقلانيت زدايي از دين، سياست‌زدايي و ترويج شكاكيت و ترويج دين بدون مسئوليت كه مدنظر سكولارها بود را گسترش دادند كه اين نوع دين، دين شخصي و غير مسئولانه است كه برخي از مختصات آن غير معرفتي كردن دين، نسبي كردن معارف دين، تجربي كردن دين، شريعت زدايي از دين است و اين همان چيزي است كه توسط امام خميني(رة) به اسلام آمريكايي و انگليسي ناميده شد كه در دهه گذشته جرياني با اين تفكر در كشور تشكيل شد و حتي وارد حكومت نيز شدند و در تصميم‌گيري‌ها و سياست‌ها، فرهنگ و نظام آموزش عالي وارد شده و ممكن است باز هم وارد شوند.
رحيم پور ازغدي در بخشي ديگر از سخنانش با بيان اينكه تصور نكنيم كه امروز بشر به دو دسته دين‌دار و يا بدون دين تقسيم مي‌شوند، اظهار داشت: امروز دسته سومي هم تشكيل شده كه دين را با نگاه روشنفكرانه تحت تاثير مكاتب جامع‌شناسي غرب و شرق پذيرفته است كه اين ديدگاه‌ها نه دين است و نه ضد دين.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در پايان تاكيد كرد: سنخ اول دين‌شناسي يعني نگاه متحجرانه به دين را و سنخ سوم يعني نگاه سكولارانه به دين را ما قبول نداريم و سنخ دوم دينداري يعني تعريف دين به وسيله منابع ديني ونگاه اجتهادي به دين را مي‌پذيريم و قشر دانشجو و نخبه بايد آگاه باشند كه نگاه سنخ سوم يعني نگاه به سكولاري به دين بسيار خطرناك است.
/2759/
