برای درک مفهوم سیاست و فراتر از آن کلیه مفاهیم اجتماعی و سیاسی از دیدگاه اخوان الصّفا، اهتمام زیادی از طرف پژوهشگران و عالمان انجام نگرفته است. علّت اساسی عدم اهتمام را باید در دیدگاه های مربوط به شکل...

لازمه ی صنوف مختلف اجتماعی و کثرت حاجات، وجود صنایع و حِرَف متعددی است که پاسخ گوی نیازها باشد. اخوان الصّفا صنایع را کلاً به دو دسته ی صنایع علمی و صنایع عملی تقسیم کرده اند؛ موضوع صنایع علمی امور روحانی...

براساس بینش اخوان الصّفا، حیات اجتماعی انسان ها براساس ضرورت طبیعی شکل گرفته و غرض از اجتماع انسانی رفع حوایج افراد انسانی به کمک یکدیگر است. لازمه ی رفع حوایج اجتماعی، به وجود آمدن مشاغل و حِرَف و صنایع...

قدمت بحث از اجتماع و جامعه سیاسی در قالب علوم جدید به اوایل قرن حاضر بر می گردد و نوعاً شکل گیری مباحث اجتماع سیاسی و جامعه شناسی را به متفکر غربی آگوست کنت نسبت می دهند، علّت این نگرش این است که او برای...

در اندیشه اخوان الصّفا، اجتماعات به سه نوع مدینه، امّت و دولت جهانی تقسیم شده است، که مدینه کوچک ترین مظهر وحدت اجتماعی است. رابطه مدینه با ساکنان آن نظیر رابطه جسم و حلول نفس در آن است، آنان مدینه را...

در فلسفه ی سیاسی اخوان الصّفا، انسان نیازهای طبیعی زیادی دارده که به تنهایی قادر به تأمین آنها نیست و ناگزیر از تشکیل جامعه ای است تا با همکاری دیگران به رفع نیازهای خویش بپردازد. در اجتماع ضروری انسان...

شکّی نیست که انسان موجودی اجتماعی است، امّا درباره ی منشأ این زیست جمعی او دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. در این جا این موضوع از دیدگاه اخوان الصفا و بدون پرداختن به نظر گاه های دیگر بررسی می شود. در آرای...

اعتدال، مهم ترین فضیلتی است که در اندیشه ی کشفی بنیان زندگیِ سیاسی بر آن نهاده شده است. فضیلتِ حد میانگین در منظومه ی فکریِ او، راه را برای واقع بینی و نزدیک کردن دو عرصه ی ظاهراً متضاد، اما مکمل، یعنی...

در صورتی که سلطان مطابق شریعت و عدالت رفتار نکند، وظیفه ی مردم در مورد اطاعت از او چیست؟ از برخورد اولیه ی کشفی، در کتاب «میزان الملوک» چنین استنباط می شود که او با طرفداریِ یک جانبه از دولت، به حقوق سیاسیِ...

کشفی در پرتو عواملی که موجب مفارقت ارکان امامت (علم و سیف) گردید، از برپاییِ دولت آرمانیِ خود در عصر غیبت، دست کشید و تشکیل آن را به حوزه ی آرزوهای خود سپرد. اکنون که «مجتهدین حامل یک رکن آن که علم به...