غالباً چنين مي انديشند که علوم قلمرو جداگانه اي دارند و فلسفه نيز حوزه مستقل ديگري است. علوم به حس و تجربه تکيه دارند و فلسفه به اوّليات و قضايايي که از حس و تجربه بي نيازاند. بد نيست که به اقسام اوّليات...

مناسب آمد پيش از ورود به متن مقاله، كمي از نژاد، خانواده، دوران دانش آموزي و دانشجويي، شيوه ي زندگي و عقايد ديني اسپينوزا و اينشتين سخن گفته شود تا زمينه براي مقايسه ي انديشه ي فلسفي و ديني اين دو متفكّر...

اسپينوزا در كتاب اخلاق از سه نوع علم و در كتاب اصلاح فاهمه از چهار نوع علم سخن گفته است، ‌و اگر از اختلاف تعداد و تفاوت عبارات صرف نظر شود مشاهده خواهد شد كه معاني و مطالب در واقع يكسان و يكنواخت است.

با اينكه درباره ي زندگي اسپينوزا و فلسفه ي او سخن فراوان گفته شده، روش وي، با اهميّتِ شاياني كه دارد، چندان مورد بحث و گفت و گو واقع نشده و اين جاي بسي شگفتي است. زيرا ارزش و اعتبار هر نظام علمي و فلسفه...

مقدّمتاً به عرض مي رساند يكي از ويژگي هاي عصر بيكن شكّاكيّت است، به ويژه شك در حكمت مدرسي. مونتني ( Michal De Montainge: 1533-1592 ) آن شكّاك نامدار عصر آشكارا مي گفت: شك بارزترين نشانه ي

جامعه شناسي جايگاه نخستين را در ميان گروهي از رشته هاي علمي (از جمله انسان شناسي، اقتصاد و علوم سياسي) که معمولاً علوم اجتماعي ناميده مي شوند اشغال مي کند. اما آيا ما واقعاً مي توانيم زندگي اجتماعي انسان...

علم، به عنوان نهادی اجتماعی که با سایر نهادها در پیوند است و از همه مهمتر به بشر توان فنّاورانه برای تغییر طبیعت داده است، چالش های زیادی را در زندگی فردی و اجتماعی انسان معاصر ایجاد کرده است. ما این نوشتار...

آیا می توان جهانی داشت که هیچ رابطه ی قانونمندی در آن حاکم نباشد؟ جهانی که هیچ شیئی بر شیئی دیگر تأثیر نگذارد یا اگر هم بگذارد آن تأثیر تحت ضابطه و قانونی درنیاید؟ در چنین جهانی میز اتاق هیچ تأثیر نظام...

یکی از اهداف علم «تبیین» پدیده هایی است که در اطرافمان رخ می دهند. اگر از خود بپرسیم که «چرا» رنگ آسمان آبی است، قاعدتاً پاسخ به این پرسش را باید در علم فیزیک پیدا کنیم. قانون ریله در فیزیک، که پراکندگی...

علم به ما می گوید که جهان خارج متشکل از چه هویات و فرآیندهایی است و این هویات از چه توانهای علّی ای برخوردارند. ما امروزه به وجود بسیاری هویات که مستقیماً با حواس قابل درک نیستند باور داریم؛ تنها به این...