قرآن به اصحاب ناشناس اخدود اشاره می‌کند و می‌گوید: «مرگ بر اصحاب اخدود- همان آتش مایه‌دار- آن‌گاه که آنان بالای آن نشسته بودند و خود بر آنچه بر مؤمنان می‌آوردند، گواه بودند» (بروج: 4-7). قرآن

رهایی یا معافیت از یک تکلیف. «بَراءة»، برآمده از ریشه‌ی عربی ب ر أ، دو بار در قرآن در دلالت بر این معنا آمده است. در آیه‌ی 43 قمر «بَراءة» به معنای معافیت یا امان به شکل پرسشی خطابی آمده است:

اعمالی که به قصد آزار دیگران انجام می‌گیرد. واژه‌ای که معمولاً به معنای «بدی» یا گناه (سیّئة) دانسته می‌شود بیست و چهار بار در قرآن به صورت مفرد و سی و شش بار به صورت جمع به کار رفته است. در بسیاری از...

بحث بیهوده‌ درباره‌ امور شخصی عضو غایب. در قرآن ممنوعیت‌های صریحی وجود دارد که عمیقاً با پدیده‌ی «غیبت» یعنی نشر آگاهانه‌ی اطلاعاتِ صحیح یا غلط به قصد بدنام کردن یک فرد مرتبط‌اند. در دو فقره از قرآن، تقریباً...

ایجاد یا باور به امری که سابقه‌ای یا تأییدی برای آن در متون وحیانی یا اجماع فقهی وجود ندارد. بدعت با دو واژه‌ی عربی («بِدعة» و «مُحدَث») بیان شده است و مشتقات هر دو ریشه، ب د ع و ح د ث، در قرآن آمده‌اند،...

محل اولین پیروزی نظامی بزرگ اسلام که در ماه رمضان و در دومین سال پس از هجرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) از مکه به مدینه اتفاق افتاد. بدر تنها یک بار به صراحت در قرآن ذکر شده است (آل عمران: 123)، اما...

تنگ چشمی. بخل رذیلتی چندوجهی است که نقش مهمی در سنجش سرشت و کردار انسان در اسلام دارد. علی‌رغم وجود مترادف‌هایی برای این رذیلت، نخستین واژه برای آن «بُخل» است. خسیس را «بخیل» می‌نامند (همچنین شکل نادر

اعطای امری بدون [توقع] بازگشت حتمی. در قرآن دو نوع بخشش وجود دارد: 1. عطای خداوند به انسان‌ها؛ 2. بخشش یا مبادله یا هدایای (نِحلَة) انسان‌ها. این امر که خداوند به انسان‌ها اموری را «عطا» می‌کند پنج بار...

عفو کردن یا صفت رحمانیت. همه‌ی 114 سوره‌ی قرآن به جز یک سوره (توبه) با عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» (به نام خداوند بخشاینده‌ی بخشایشگر) آغاز می‌شوند و در همه‌ی قرآن منتشر است، مانند آیه‌ی 276 بقره: «خداوند...

بازنمایی‌های مادی- معمولاً از خدایان یا نیروهای ماورای طبیعی؛ همچنین هر خدای دروغین. مفسران واژه‌های مختلفی را در قرآن، گاه نه عاری از غرض، در اشاره به، یا به گونه‌ای در پیوند با چنین بازنمایی‌ای دانسته‌اند....