ایاز او یماق، از درباریان سلطان محمود غزنوی است که مورد توجه سلطان بوده. هنگامی که به مقام و منصب رسید به حکم نمک‌شناسی، بر خلاف محتشمان، چارق و پوستین دوران شبانی خود را به دیوار اتاقش آویخته بود و هر...

اخلاص در عمل را باید از امام علی(علیه السلام) یاد بگیری. آن شیر بیشه‌ی حقیقت را از هر حیله و نیرنگی پاک و منزه بدان. امام علی(علیه السلام) در یکی از جنگ‌ها بر پهلوانی غالب و چیره گشت و بی‌درنگ شمشیر از...

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود که من و اصحابم و یا اهل بیتم در طوفان روزگار مانند کشتی‌ایم. مضمون این سخن به حدیثی اشاره دارد که عبارات آن در منابع گوناگون، تفاوت‌های جزئی دارد: «مثل علماء امتی،...

دل نهادن به فرمان حق و اطاعت از اولیای الهی، حزم و دور‌اندیشی است. مولانا می‌گوید: با مطالعه‌ی سرگذشت گذشتگان پند بگیرید و با حزم خود را به عاقبت خوبی برسانید. او در ابیات بعد، با یک مثال مطلب را روشن...

نگرانی‌های اهل صفا بی‌اساس نیست. اگر آنان از امری، بی‌آن که شواهد و قراین عینی در کار باشد، احساس ناخوش آیندی پیدا کنند، قطعاً شرّی در شرف وقوع است. این دریافت قلبی امروزه به حس ششم معروف است. دریافت‌های...

«بوشناسان» مردان حق‌اند که بر باطن همه اشراف دارند؛ جواسیس القلوب‌اند. «همسایگان» کسانی هستند که از دل ما بی‌خبر نمی‌مانند. در ابیات بعد می‌بینیم که مقصود، تنها خاص بوشناسان و مردان حق نیست، شیطان و یاران...

مولانا می‌گوید: انسان را نرسد که حضرت حق را مورد امتحان و آزمایش قرار دهد، زیرا امتحان، نوعی تصرف کردن در مشیت و حکمت بالغه‌ی الهی است. بسیارند کسانی که عبادت و بندگی خود را مشروط به امتحان خداوند می‌کنند،...

سخن از اتکای به حق و مردان حق است و در این جا جعفر بن ابی طالب (جعفر طیار)، برادر حضرت علی بن ابی طالب(علیه السلام) برای مثال مطرح می‌شود. جعفر طیار به تنهایی به سوی قلعه‌ی دشمن تاخت. هیچ یک از اهالی قلعه...

یک نمونه دیگر از عوالم قدرت، مرگ یا عزرائیل است. مولانا می‌گوید: گرز او چوبی یا آهنی نیست. «اثر آن را بنگر»، یعنی مرگ یک هشدار و نهیب الهی است. آن چنان سایه‌ی مرگ برای وابستگان به مظاهر این جهانی، سخت...

در روز رستاخیز باطن انسان‌ها به صورت‌هایی تجسّم می‌یابد. صورت تجسم‌یافته‌ی هر کس مطابق با صفت غالب اوست. حکیم سبزواری در شرح این بیت می‌گوید: «معانی این جهانی در آن جهان صورت بندد. این جا «سبحان الله گفتن»...