مشخصات
کشور | ایران |
استان | کرمانشاه |
شهرستان | گیلانغرب |
بخش | مرکزی |
جمعیت | ۵۷٬۰۰۷ نفر |
مساحت | ۱۴۶۵ کیلومتر مربع |
زبان گفتار | زبان کردی، لهجه کلهری و لهجه سورانی |
مذهب | شیعه و سنی |
ارتفاع از سطح دریا | ۸۰۴ متر |
شرایط آب و هوا | تابستان بسیار گرم و زمستان بسیار سرد |
پیش شماره تلفن | ۰۸۳۴ |
شناسه ملی خودرو | ایران ۲۹ ج |
ره آورد | لبنیات، گوشت، گندم، نخودفرنگی، برنج، خیار، گوجهفرنگی، بادمجان، بامیه، خرما، ذرت، برخی از مرکبات، نان ساجی و بودیان و گلیم، گبه و چیغ یا چیت |
شهر گیلانغرب، مرکز شهرستان گیلانغرب است. گیلانغرب شهری مرزی است و با شهر خانقین و جلولا در اقلیم کردستان عراق هم مرز است و ارتباط جادهای دارد. این شهر در جنوبغربی استان کرمانشاه واقع شده و در غرب ایران قرار گرفته است. این شهر به عنوان پایتخت اصلی کلهر (کلهر یکی از ایلات و شاخه های اصلی تبار کُرد است)شناخته میشود . مردم این شهر کُرد هستند و به زبان کردی ، لهجه کلهری و لهجه سورانی تکلم میکنند البته کردی سورانی در این منطقه متکلم بسیار کمی دارد چون اکثریت مردم گیلانغرب متکلم لهجه کلهری هستند. جمعیت گیلانغرب طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد ۲۲٬۳۳۱ نفر بودهاست که در این بین ۱۱٬۱۱۵ نفر مرد و ۱۱٬۲۱۶ نفر زن هستند و تعداد ۶٬۶۶۲ خانوار در این شهر زندگی میکنند که این رقم در مقایسه با سالهای قبل به دلیل مهاجرت گستردهٔ مردم برای یافتن کار به شهر کرمانشاه، تهران ، کردستان عراق و سایر شهرهای صنعتی کاهش داشتهاست.
طبیعت این شهر نیز مانند دیگر مناطق کُردستان از سرسبزی خاصی برخوردار است . آب و هوای گیلانغرب به طوری است که در تابستان بسیار گرم و در زمستان بسیار سرد است ؛ اما در فصل پاییز هوایی معتدل ونیمه سرد دارد. مناطقی از شهرستان گیلانغرب مثل روستاهای بخش گواور و شهر سرمست با ارتفاع بالای ۱۵۵۰ متر آب و هوای سرد دارند و میزان بارش سالانه به ۷۰۰ میلیمتر هم می رسد . اما آب و وهوای عالی این منطقه و طبیعت بسیار زیبا و غنی آن در ایام نوروز و فصل بهار و کوه و تپه های سرسبز وجنگل های بلوط سبب توریستی شدن این شهر در ایام نوروز شده و طبیعت آن که در استان کرمانشاه زبانزد است
این شهر قبلاً بر سر مسیر اصلی قصرشیرین-ایلام قرار داشت اما با توجه به احداث جادههای جدید برای ایلام و جاده جدید سرپل ذهاب به قصر شیرین متأسفانه به یک شهر بنبست و بی صنعت تبدیل گشتهاست. به همین دلیل اکثر جمعیت این شهر را یا افراد جوان کشاورز یا افراد مسن و سالخورده تشکیل میدهد.
مردم این شهر مسلمان و پیرو شیعه و آیین اهل حق میباشند. با وجود آنکه گیلانغرب در جنگ ایران و عراق یکی شهرستانهای جنگ زده ایران بود، ولی این شهر از نظر صنعتی یکی از فقیرترین شهرهای کشور است و تقریباً هیچ کارخانه صنعتی در این شهر وجود ندارد.این شهر به دلیل نزدیک بودن به کشور عراق و داشتن مرز زمینی هم مانند دیگر شهر های مرزی و وجود منابع سوختی فرصت قاچاق سوخت را برای قشر بیکار این شهر فراهم کرده است.
در سال ۱۳۹۳ بازارچه مرزی سومار از توابع شهرستان گیلانغرب افتتاح گردید.
گیلانغرب با اینکه در فصل بهار شهری توریستی است و خصوصا در ایام اربعین به دلیل نزدیکی به مرز عراق زائران از این شهر نیز عبور میکنند اما فاقد هرگونه هتل و استراحتگاه هست و این یکی از معضلات این شهر است . گیلانغرب شهری است مسطح که از چهار جهت محصور از کوه است ؛ به طوری که در غرب آن کوه ئەمڵه ، در شمال آن کوه سەرکەش ، در جنوب غربی آن کوه وێژنان ، و در شرق آن کوه سرێوان قرار دارد
'گیلانغرب' در ارتفاع ۸۰۴ متری از سطح دریا واقع شدهاست و جزء مناطق گرمسیر استان کرمانشاه محسوب میشود.'گیلانغرب' شهری مرزی است و بر سر مسیر اصلی قصرشیرین به ایلام واقع شدهاست که استان ایلام را به مرز خسروی و گذرگاه مرزی پرویزخان وصل میکند. هر چه به طرف شرق و شمال این شهرستان پیش بروید ارتفاع بیشتر و هوا خنک تر میشود و هرچه به طرف جنوب بروید هوا گرم تر و به ارتفاعات کم میشود. بهطور مثال اگر به سمت اسلامآبادغرب یا کرمانشاه بروید پس از حدود ۱۵ کیلومتر به ارتفاع ۱۱۰۰ متری در روستاهای دهستان چله میرسید و پس از گذشت حدود ۶۸ کیلومتر به بخش گوواور که جزء شهرستان گیلانغرب محسوب میشود- میرسید که ارتفاع در آنجا به ۱۵۰۰ متر نیز میرسد و هر چه به سمت غرب پیش بروید از ارتفاع کاسته میشود مثلاً ارتفاع در سومار ۲۹۰ متر و در قصرشیرین به ۳۵۰ متر میرسد و رو به گرمی و پستی میرود. مردم این شهر کرد و از طایفههای مختلف ایل کلهر هستند. مردم این شهر پیرو مذهب شیعه و اهل سنت و اهل حق هستند . زبان مردم این شهر کردی کلهری و کردی سورانی است که سورانی متکلم بسیار کمی در این منطقه دارد و اکثر کسانی که به این لهجه صحبت میکنند از شهر های جاف نشین به این شهر مهاجرت کردهاند .
ساکنان اصلی این شهر مردمان ایل کلهر (یکی از شاخه های اصلی مردم کُرد) هستند.
در این شهر، زبان کردی بهعنوان زبان گفتاری و زبان فارسی بهعنوان زبان آموزش و نوشتار رسمی، مورد استفاده قرار میگیرد.
جای های دیدنی شهرستان گیلانغرب
تنگ گولم
آبشار زیبای تنگ گولَم در ۲۰ کیلومتری غرب شهر گیلانغرب دردهستان ویژنان واقع گردیده است این آبشار زیبا و دیدنی برای گردشگران و دوستداران طبیعت می تواند دیدنی باشد و هربیننده ای را مجذوب خود کند گردشگران بویژه مسافران نوروزی می تواند به گیلانغرب نگین غرب کشور سفر کرده واز این آبشار که دارای قابلیت های بسیار زیادی برای تبدیل شدن به یک منطقه گردشگری است دیدن کنند. دسترسی به این منطقه از طریق کیلومتر ۴ جاده ارتباطی این شهرستان به سومار، جاده فرعی خاکی سمت راست جاده به سمت سومار امکانپذیر است.تنگ گولم در اثر فرسایش رودخانه کنگاوش ایجاد شده است.سرچشمه رودخانه کنگاوش، آب ها و سرچشمه هایی است که از قسمت میانی و غربی دشت ویژنان به سوی تنگ گولم (ته نگ گوله م) سرازیر می شود . این رودخانه را می توان رودخانه ای فصلی دانست. زیرا در سال های پر باران آب آن بسیار زیاد و در سال هایی که مقدار بارش کاهش می یابد آب آن بسیار کم می شود. آبشار زیبای تنگ گولم یا ( سه ر تاف) تقریباً در ابتدای شروع این رودخانه است. جهت جریان آب رودخانه به طرف کشور عراق است.
سراب مورت
سراب مورت و محوطهی تاریخی آن ، اصلیترین جاذبهی گردشگری شهرستان گیلانغرب است. محوطهی تاریخی سراب مورت در پنج کیلومتری شرق شهرستان گیلانغرب در استان کرمانشاه و در حاشیهی روستای سراب واقع شده است. سراب مورت و محوطهی تاریخی آن ، اصلیترین جاذبهی گردشگری شهرستان گیلانغرب است. محوطهی تاریخی سراب مورت در پنج کیلومتری شرق شهرستان گیلانغرب در استان کرمانشاه و در حاشیهی روستای سراب واقع شده است.سراب مورت گیلانغرب یکی از نقاط دیدنی شهرستان و همچنین استان کرمانشاه میباشد که وجود چشمههای آب و درختچههای گیاه نایاب دارویی مورت سبز آن را به عنوان یکی از تفریح گاههای استان تبدیل نمودهاست. واژه مورت از کلمه یونانی به معنی رشد ونمو گرفته شده است که در طب سنتی کاربرد اساسی داشته است و از قدیم الایام مورد شناسایی ایرانیان بوده است. در نزدیکی سراب بقایای برجای مانده از یک کاخ قدیمی که مربوط به دوره اشکانیان است وجود دارد که به کاخ کوشک معروف است.