بی شک آن بزرگوار این خلق عظیم الهی و منش پسندیده اخلاقی و انسانی را درباره همسران خویش نیز عملی می فرمودند. مواردی از سیره حضرت که از این پس خواهد آمد، گواه این ادعاست.پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم در حدیث معروف و طولانی حولا فرمودند: هر زنی که در حضور و غیبت شوهرش حریم او را حفظ کند؛ خویش را برای وی بیاراید؛ و احکام دین مانند نماز و روزه و امور دیگر را مراعات کند، روز قیامت چون زنان پاک و مطهر و منور به نور الهی خواهد بود. چنین زنانی اگر همسرشان در دنیا مؤمن بوده باشد، در قیامت نیز با ایشان خواهد ماند و اگر همسرشان مؤمن نبوده باشد، خداوند آنان را همسر مردانی از گروه شهدا قرار خواهد داد. (قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یا حولاء.. وإذا حفظت غیبته حفظت [مشهده ] واستوت فی بیتها وتزینت لزوجها وأقامت صلاتها واغتسلت من جنابتها وحیضها واستحاضتها فإذا فعلت ذلک کانت یوم القیامة عذراء بوجه منیر فإن کان زوجها مؤمنا صالحا فهی زوجته وإن لم یکن مؤمنا تزوجها رجل من الشهداء) (2).
برای فراهم ساختن مقدمات ولادت پربرکت و باسعادت حضرت فاطمه الزهراء (سلام الله علیها) ، رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به دستور خداوند چهل شبانه روز از همسر گرامیشان خدیجه کبری (علیها السلام) کناره گرفتند و جدا شدند. حضرت ، در این مدت اغلب در غار حرا سرگرم عبادت و رازونیاز با حق تعالی بودند. اما به احترام مقام باعظمت خدیجه کبری (علیها السلام) ، دلجویی و تفقد از حال ایشان را از یاد نبردند و به واسطه برخی از اصحاب و یاران خاص خویش، برای همسرشان پیغام می فرستادند. آورده اند که حضرت در این پیغام‌ها، به مقامات و درجات بسیار عالی‌ای که خداوند برای خدیجه کبری (علیها السلام) در نظر گرفته بود، اشاره می کردند و می فرمودند به خدیجه بگویند که خداوند نزد ملائکه خود به ایشان و فداکاری ها و مقامات عالی‌اش مباهات می کند. (3).پیامبر اسلام مراعات می کردند، تهیه و تدارک غذای خوب و مناسب برای خانواده بوده است. گفتنی است که پیامبر اسلام با همسرانشان تنها زندگی می کردند؛ چراکه بنا بر روایاتی که پیش تر بدانها اشاره شدرسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)، به سبب اخلاق نیکو و خلق عظیمشان محبوب دل همه همسرانشان بوده اند. در این میان، خدیجه کبری (علیها السلام) گوی سبقت را از دیگران ربوده بود. ایشان عشق و علاقه شدیدی به حضرت داشتند و در عمل نیز از ابراز و اظهار آن ابایی نداشتند. این ارتباط عمیق روحی و عاطفی موجب شده بود ایشان احترامی فوق العاده برای شوی گران قدرشان قایل باشند. تاریخ زندگی این بانوی نمونه اسلام از این گونه عرض ارادتها و اکرام و احترامها لبریز است. در ادامه روایت پیشین، از زبان حضرت خدیجه علیها السلام علی چنین آمده است:
من با تنهایی انس گرفته بودم. آن شب، وقتی تاریکی همه جا را فرا گرفت، من خود را پوشاندم؛ چراغ را خاموش کردم، و به بستر رفتم. در آن زمان از شب، هنوز در حالتی بین خواب و بیداری بودم که ناگهان حضرت در خانه را کوبیدند. صدا زدم: «کیست در خانه‌ای را می کوبد، که جز محمد آن را نمی کوبد؟» رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) با صدایی دلنشین و بیانی شیرین فرمودند: «باز کن ای خدیجه، منم محمد». سپس با خوشحالی و سرور از آمدن ایشان، برخاستم و در خانه را باز کردم . (4).
حالات، رفتار و واژه هایی که حضرت خدیجه از هنگام رویارویی شان با حضرت له گزارش می کنند، از نهایت عشق و علاقه و عزت و احترامی حکایت دارد که ایشان برای همسر گرامیشان قایل بودند.
از جمله اقدام های پیامبر اسلام تا در جهت اکرام و احترام به همسر، حضور ایشان بر سر سفره و هم غذا شدن ایشان با همسر و اهل خانه بوده است؛ به ویژه اگر این حقیقت مهم در نظر باشد که حضرت به سبب خلق عظیم قرآنی و رفتار نیکو و پسندیده با اهل خانه و همسرانشان، نزد آنان بسیار محبوب بوده اند. به همین سبب، آنان همنشینی با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) را بسیار دوست می داشتند. پاسخ حضرت به این نیاز عاطفی، خود بهترین شیوه اکرام و احترام به آنان به شمار می آمد. مقدم داشتن همسر در روز عید فطر در خوشبو کردن اعضای خانواده، سرکشی به همه همسران پس از فراغت از نماز صبح، تهیه و تدارک غذا و نیازمندیهای همسر، همسفرگی با آنان، رعایت حقوقشان، در اوقات شبانه روز، و..، از جمله این موارد بوده است.
آورده اند که رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) روز عید فطر وقتی عطری به منزل می آوردند تا خانه و خانواده را خوشبو کنند، به احترام و بزرگداشت مقام و جایگاه همسرانشان، نخست از ایشان آغاز می کردند و پیش از همه، عطر را به آنان می دادند.همچنین آورده اند که رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)، پس از نماز صبح، همه همسرانشان را یک به یک سرکشی می کردند و احوالشان را جویا می شدند. مسئله دیگری که پیامبر اسلام مراعات می کردند، تهیه و تدارک غذای خوب و مناسب برای خانواده بوده است. گفتنی است که پیامبر اسلام با همسرانشان تنها زندگی می کردند؛ چراکه بنا بر روایاتی که پیش تر بدانها اشاره شد، ایشان تنها از خدیجه کبری (علیها السلام) و ماریہ قبطیه به فرزند داشتند و غالب فرزندانشان نیز از دنیا رفتند. بنابراین، وقتی می گوییم حضرت برای خانواده شان غذای مناسب تدارک میدیدند، مقصود همسرشان بوده است. این رویه پسندیده حضرت، نوعی احترام به همسر و حقوق وی بوده است. (5)
پی‌نوشت‌ها:
- رضی الدین حسن بن فضل طبرسی، مکارم الأخلاق، ص۱۷؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج16، ص ٤۲۱
- محمد بن یعقوب الکلینی الرازی، الکافی، ج ۸ ص ۱۵۳؛ محمدبن علی بن بابویه (الصدوق)، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۲۷۹؛ میرزاحسین النوری الطبرسی، مستدرک الوسائل، ج 14، ص ۲۶۹
- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج16، ص۷۸
- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج16، ص۷۸
- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۰۲؛ الفضل بن الحسن الطبرسی، اعلام الوری، ص ۱۶۱.