تیک عصبی
تیک، عبارت است از انجام دادن حرکت و رفتاری یا ایجاد کردن صدایی به صورت غیر ارادی که به طور ناگهانی از فرد سر می زند و به صورت تکرار شونده و سریع اما فاقد ریتم باشد. تیک ها حداقل به صورت گذرا در بسیاری از افراد از جمله کودکان دیده می شود و معمولا استرس ها بروز آن را افزایش، و تمرکز شخص آن را حداقل برای مدت زمان کوتاهی کاهش می دهد.تیک نوعی عادت عصبی است که به صورت:
- پلک زدن
- شانه بالا انداختن
- دهن‌کجی
- تاب دادن گردن
- گلو صاف کردن
- عطسه
- سرفه خشک
- لمس کردن افراد یا چیزهای دیگر
- انجام حرکات و ژشت های خاص
- چمباتمه زدن، خم شدن برای لمس کف اتاق
این حرکات سریع هستند و به طور دائم تکرار می‌شوند و هنگامی بیشتر دیده می‌شوند که افراد تحت فشار عصبی قرار بگیرد. ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشند.
علت اصلی تیک در رشد مغزی نهفته است و در افرادی که والدین سختگیری دارند، بیشتر دیده می‌شود. مسخره کردن تیک افراد باعث تشدید این موضوع می شود بنابراین یکی از راهکارهای اساسی این است که محیط خانه برای این افراد باید سرشار از آرامش و شادی باشد و در آن نشانی از سختگیری و گلایه وجود نداشته باشد.
علت تیک می تواند مربوط به سیستم های مغزی (ارگانیک) باشد که جنبه های ارثی در آن مهم است و می تواند به دلایل روانشناختی (سایکولوژیک) رخ دهد. برای تشخیص علل و بررسی دقیق این موضوع در مورد تیک های مزمن، لازم است به روانپزشک کودک مراجعه و با او مشورت کنید. ولی در هر دو صورت و در همه انواع تیک، استرس و اضطراب باعث تشدید علائم خواهد شد. نکته قابل توجه در این میان حساسیت خانواده روی این مساله است که باید بدانند حرکات غیر عادی کودک در اثر تیک ارادی نیست.
شرایط مدرسه و تحصیلی افراد به خصوص در دوران کودکی نیز مهم است و افراد باید از شرایط مطلوبی برخوردار باشند.
بیشتر تیک‌ها اگر به آنها بی‌اعتنایی شود، کم‌کم از بین می‌رود. شاید یک درصد افراد در سن کم دچار تیک‌هایی باشند که بیشتر از یک سال درمان آن طول بکشد بنابراین با راهکارهای علمی از سوی متخصصان می توان به راحتی تیک عصبی را درمان کرد.
درمان های تیک ها:
اگر تیک شما ملایم است و باعث مشکلات دیگری نمی شود، درمانی برایش لازم نیست.نکات خود درمانی، مانند اجتناب از استرس و یا خستگی، اغلب برای اکثریت مردم مفید هستند. اگر تیک شدید تری دارید و فعالیت های روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهند، معالجاتی برای کاهش تعداد دفعات آنها توصیه می شود.
درمان های اصلی تیک ها، عبارتند از:
درمان معکوس عادت :
این روش به شما یا کودکتان کمک می کند تا حرکات ارادی را یاد بگیرید که با تیک هایتان "رقابت" کنید، بنابراین پرش تیک نتواند در آن زمان اتفاق بیفتد.قرار گرفتن در معرض جلوگیری از پاسخ (ERP) :
این هدف به شما کمک می کند تا شما و یا کودک تان به احساس های ناخوشایندی عادت کند که اغلب درست قبل از یک تیک، که می تواند تیک را متوقف کند، به کار رود.همچنین داروهایی وجود دارند که می توانند به کاهش تیک ها کمک کنند. این درمان ها ممکن است در کنار درمان های روان شناختی یا پس از امتحان درمان ها استفاده شوند.
تیک های عصبی چقدر طول می کشند؟
در اغلب موارد، تیک ها به طور قابل توجهی در طول زمان بهبود می یابند یا به طور کامل متوقف می شوند. گاهی اوقات ممکن است چند ماه طول بکشد، اما اغلب آن ها چند سال می مانند. از حدود هشت سالگی تا دوران نوجوانی به شدت جدی هستند و معمولاً بعد از بلوغ شروع به بهبود می کنند.تحقیقات اظهار دارند که:
از هر سه تا چهار نفر، 1 نفر هیچ وقت در زندگی اش تیک ندارد.از هر سه نفر، 1 نفر تیک ملایمی در بزرگسالی دارد.
از هر سه نفر، 1 نفر تیک شدیدی را در بزرگسالی دارد.
نکات خود درمانی برای تیک ها:
برخی چیزهای ساده وجود دارند که شما می توانید انجام دهید تا به خودتان کمک کند که تیک خود یا فرزندتان را بهبود ببخشید.از استرس، اضطراب و خستگی اجتناب کنید :
برای مثال سعی کنید یک فعالیت آرامش بخش و لذت بخش را داشته باشید (مانند ورزش یا سرگرمی).از بیش از حد خسته شدن خودداری کنید :
سعی کنید هر زمان که ممکن است بخوابید. سعی کنید تیک کودک خود را نادیده بگیرید و زیاد به آن توجه نکنید - توجه به آنها ممکن است بدترشان کند. هنگامی که تیک کودکتان رخ می دهد، به او چیزی نگویید.خیال کودکتان را راحت کنید که هیچ دلیلی ندارد که احساس شرمندگی کند. به افراد دیگر اجازه دهید تا با آن ها در ارتباط باشند.
اگر کودک شما در مدرسه مشکل پیدا کرد، با معلم او درباره راه های مقابله با مشکلش صحبت کنید. به عنوان مثال، اگر اجازه ترک کلاس را می خواهد، به او این اجازه را بدهند.
درمان های رفتاری برای تیک ها:
درمان های رفتاری اغلب به عنوان یکی از درمان های اولیه توصیه می شود. یکی از انواع اصلی درمان تیک ها, روش معکوس عادت است.این اهداف عبارتند از:
در مورد وضعیت خود آموزش ببینید. این کار شما را در زمانی که استرس دارید، آگاه می سازد و هر گونه خواسته را می توانید در آن زمان تشخیص دهید. یک تکنیک به نام مواجهه و پیش گیری واکنشی (erp) نیز گاهی استفاده می شود.هدف از این کار، کمک به خودتان در یادگیری جلوگیری از افزایش احساس نیاز به تیک است تا زمانی که فروکش کند. ایده این است که در طول زمان به این احساس عادت خواهید کرد و نیاز به tic در پاسخ، کاهش خواهد یافت.
این تکنیک ها معمولاً نیازمند چندین جلسه و مشاوره هستند.
داروها برای کنترل تیک :
داروهایی وجود دارند که می توانند به کنترل تیک ها کمک کنند. برخی از داروهایی که مورد استفاده قرار می گیرند در متن زیر آمده است.کلونیدین :
دارویی که می تواند به کاهش استرس و درمان نشانه های اختلال کاستی توجه و بیش فعالی کمک کند.نورولپتیک برای تیک ها:
نورولپتیک که همچنین داروهای ضد روان پریشی هستند, داروهای اصلی برای تیک ها هستند. آن ها با تغییر اثرات مواد شیمیایی در مغز به کنترل حرکات بدن کمک می کنند.منبع: سایت سیمرغ
سایت نمناک
سایت عصر ایران