سنکوپ چیست؟

به حالت از دست دادن موقتی هوشیاری سنکوپ می گویند. زمانی که فرد دچار سنکوپ می شود به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست می دهد و به زمین می افتد. مدت زمان بی هوشی فرد از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و بعد از مدتی فرد هوشیاری خود را به دست می آورد. ممکن است قبل از ایجاد سنکوپ فرد احساس تهوع، سرگیجه و استفراغ کند و به صورت ناگهانی و بدون هیچ احساس قبلی سنکوپ رخ دهد.

عوامل سنکوپ در هر فردی متفاوت است، بعد از سکنوپ و به دست آوردن هوشیاری فرد معمولا کاملا سرحال و بدون علائم است مگر در حین افتادن به زمین ضربه ای به او وارد آمده باشد. از عوامل سنکوپ کاهش فشار خون و نرسیدن خون کافی و به طبع اکسیژن کافی به مغز است.

در این حالت فرد دچار بی خبری کوتاه مدت از اطراف خود می شود. در حالت سنکوپ، دستگاه های قلب و ریه فعال هستند. سنکوپ غالباً تکرار می‌شود و می‌تواند از نوع بی‌خطر تا تهدیدکننده‌ی زندگی متغیر باشد؛ بنابراین، افرادی که یک دوره سنکوپ را تجربه کرده‌اند باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.1

انواع سنکوپ

انواع مختلفی از سنکوپ بر اساس علت آن ها وجود دارند. در بیشتر مواقع علت اصلی غش کردن مشخص نیست و تخمین زده می شود که 10 تا 40 درصد سنکوپ ها علت مشخصی ندارند.

برخی از متداول ترین انواع سنکوپ، عبارتند از:

سنکوپ رفلکس

سنکوپ رفلکس، همچنین به عنوان سنکوپ واسطه ای شناخته می شود و رایج ترین نوع غش است. سنکوپ رفلکس زمانی اتفاق میفتد که رفلکس های خاصی در بدن عملکرد مناسبی نداشته و به نوبه خود باعث کند شدن ضربان قلب و افت فشار خون و کاهش جریان خون به مغز فرد می شود. این نوع سنکوپ 50 درصد از کل سنکوپ ها را شامل می شود.

مبتلایان به سنکوپ رفلکس ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

سبکی

حالت تهوع

احساس گرما

اختلال در دید

خاموشی بصری

سنکوپ قلبی

سنکوپ قلبی ناشی از بروز مشکل در قلب فرد است. هنگامی که قلب به درستی کار نکند، خون کمتری به مغز فرد می رسد و ممکن است باعث غش وسنکوپ شود. سنکوپ قلبی 15% از کل سنکوپ ها را شامل می شود.

چندین عامل می توانند باعث ایجاد سنکوپ قلبی شوند، از جمله:

بیماری های دیگر، مانند آمبولی ریوی یا برش آئورت

مشکلات عملکردی قلب مانند آریتمی و شرایطی مانند سندرم بروگادا

مشکلات ساختاری قلب مانند کاردیومیوپاتی ایسکمیک، اختلالات دریچه قلب، و کاردیومیوپاتی گشاد

سنکوپ پاسچر

سنکوپ خلسه (که به آن افت فشار خون نیز گفته می شود) در اثر افت ناگهانی فشار خون به دلیل تغییر سریع موقعیت مانند دراز کشیدن یا ایستادن ایجاد می شود. برخی از داروهای خاص و کمبود آب بدن می تواند منجر به این بیماری شوند.

سنکوپ ارتوستاتیک

سنکوپ ارتوستاتیک به دلیل افت فشار خون هنگام ایستادن طولانی مدت اتفاق میفتد. افت فشار خون به دلیل اثر گرانش زمین رخ می دهد. به طور معمول، مغز در برابر اثر گرانش زمین مقاومت می کند. اما در سنکوپ ارتوستاتیک مغز مقاومت خودش را از دست داده و در نتیجه می تواند منجر به غش کردن فرد می شود.

سنکوپ مغزی

سنکوپ مغزی به دلیل بروز مشکلاتی در عروق خونی در داخل و اطراف مغز رخ می دهد که می تواند مانع از رسیدن مقدار کافی خون به مغز شود.

عوامل مختلفی می تواند باعث بروز این نوع غش شوند، از جمله:

بیماری شریانی بازیلر، که شرایطی است که می تواند جریان خون را در مغز کاهش دهد.

سندرم سرقت، که معکوس جریان خون در شریان های ساب کلووی است که خون بازوهای شما را تأمین می کند.

آسیب ناشی از بیماری عروق مغزی، که می تواند مواردی مانند سکته مغزی، تنگی کاروتید و آنوریسم را شامل شود.

سنکوپ عصبی

سنکوپ نورولوژیک از یک بیماری عصبی مانند تشنج، سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) ناشی می شود. میگرن و هیدروسفالی تحت فشار طبیعی هم ممکن است باعث سنکروپ عصبی شوند.2

علائم سنکوپ

فرد ممکن است اندکی قبل از سنکوب کردن چندین علائم را تجربه کند، از جمله:

سردرد

حالت تهوع

احساس سرگیجه

احساس ضعف یا ناامنی

شنیدن صدای زنگ در گوش

احساس سرما و یا تیره شدن پوست

خمیازه کشیدن یا احساس خستگی

تغییر در دید، مانند تاری دید، دید تونلی.2

علت بیماری سنکوپ یا غش

گرمای بیش از حد

کم آبی

عرق شدید

خستگی

جمع شدن خون در پاها به علت تغییرات ناگهانی در وضعیت بدن

البته بیماری‌هایی قلبی هم وجود دارند که عامل ایجاد سنکوپ یا غش هستند از جمله انسداد جریان خون.3

تشخیص عوامل ایجاد کننده سنکوپ

تشخیص اینکه علت دقیق بیماری چیست گاهی مشکل است. در اینصورت بیمار باید برای پزشک علائم خود را شرح دهد. حتی می‌توان از اطرافیان بیمار که شاهد سنکوپ یا غش بودن پرس و جو کرد.

با معاینه فیزیکی، می‌توان تا حدودی به علت غش پی برد. پزشک ممکن است فشار خون را در حالت ایستاده و نشسته اندازه گیری کند. بررسی سیستم عصبی، قلب و ریه می‌تواند علت بالقوه را در صورت غیرطبیعی بودن حالت غش پیدا کند.

تست‌های تشخیص اولیه علت سنکوپ یا غش

الکتروکاردیوگرام

آزمایش غربالگری خون

اکوکاردیوگرافی

هولتر قلب

تست قند

آزمایش عملکرد کلیه

تست تیروئید

در صورت سوء ظن به علت سنکوپ یا غش ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر تصویر برداری از مغز با استفاده از سی تی اسکن یا MRI انجام شود.

اغلب آزمایش‌ها عادی هستند و برای تشخیص پیش فرض انجام می‌شوند. مرکز ارائه دهنده مراقبت‌های پزشکی تصمیم می‌گیرد که این تست‌ها انجام گیرد و یا در حالت سرپایی باشد. گاهی هم هیچ ارزیابی بیشتری صورت نمی‌گیرد.3

درمان سنکوپ

پزشک و سایر اعضای تیم مراقبت های بهداشتی متناسب با وضعیت بیمار یک برنامه درمانی تهیه می کنند. گزینه های درمانی به علت سنکوپ و نتایج آزمایش و وضعیت بیمار بستگی دارد. هدف از درمان سنکوپ، پیشگیری از وقوع دوباره آن می باشد.

گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:

تغییر در رژیم غذایی

ترک الکل و کاهش مصرف کافئین

استفاده از جوراب های واریس برای بهبود گردش خون

مصرف داروها یا تغییر دوز های داروهایی که بیمار قبلاً مصرف کرده.2

پیشگیری سنکوپ

چندین مرحله برای جلوگیری از غش کردن وجود دارند، از جمله:

وعده های غذایی را حذف نکنید

برای پیشگیری از غش و حتی ضعف ناگهانی بهتر است در طول روز وعده های غذایی بیشتر ولی کوچکتری بخورید.

مقدار زیاد مایعات بنوشید

نوشیدن مایعات فراوان به جلوگیری از غش ناشی از کم آبی بدن کمک کند.

طولانی مدت نایستید

ایستادن طولانی مدت می تواند باعث افت فشار خون و کاهش جریان خون به مغز و غش کردن شود.

از پوشیدن پیراهن با یقه های تنگ خودداری کنید

این نوع پوشش می تواند منجر به سنکوپ سینوس کاروتید شود.

عوامل خارجی یا محرک هایی که باعث ضعف شما می شوند را شناسایی کنید

این محرک ها می تواند شامل دیدن خون، تزریق یا درد شدید باشد. در صورت امکان، سعی کنید از موقعیت هایی که می تواند منجر به ضعف شوند، پرهیز کنید.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.pezeshket.com
3.www.echocardiography.ir