پروگزیمال تیبیا چیست؟
ما به وسیله پاهای خود می‌ایستیم، راه می‌رویم و می‌دویم؛ قدرت و کیفیت استخوان‌های ران، زانو و ساق پا در توانایی ما برای انجام این فعالیت‌ها موثر هستند. صدمه دیدن هر یک از استخوان‌های این عضو حیاتی بدن، می‌تواند به آسیب‌هایی جدی و گاه جبران‌ناپذیر منجر شود.استخوان درشت‌نی یا تیبیا (Tibia)، استخوان بلندی است که در ساق پا بین زانو و مچ پا قرار گرفته و بعد از استخوان ران، بزرگترین استخوان بدن به شمار می‌آید. بیشتر وزن بدن هنگام حرکت روی استخوان‌های زانو و تیبیا است. بر اثر ضربه‌های شدید تصادف، زمین خوردن یا سقوط، این استخوان بیشتر از سایر قسمت‌های بدن آسیب می‌بیند.
شکستگی پروگزیمال تیبیا (Proximal Tibia) که یکی از انواع شکستگی زانو به شمار می‌آید؛ به شکستگی بخشی از استخوان درشت‌نی گفته می‌شود که دقیقا زیر زانو قرار دارد. متناسب با شدت و نوع ضربه، درمان این آسیب هم متفاوت است.؛ جراحی و گچ گرفتن زانو پرکاربردترین نوع درمان این شکستگی محسوب می‌شوند. گاهی علاوه بر دررفتگی استخوان، بافت‌های دیگر مانند پوست، تاندون، ماهیچه، اعصاب و عروق نیز آسیب می‌بینند که باید درمان شوند.
معمولا تشخیص این نوع شکستگی بعد از معاینه بالینی، به وسیله سی تی اسکن یا MRI صورت می‌گیرد تا محل و نوع شکستگی و همچنین میزان آسیب بافت‌های نرم مانند ماهیچه‌ها و تاندون‌ها شناسایی شود. در معاینه بالینی، ابتدا پزشک در مورد چگونگی وقوع حادثه از شما سوالاتی می‌پرسد و بعد با معاینه مفصل زانو، بافت‌های نرم، میزان کبودی، تورم و زخم‌ها ناحیه آسیب‌دیده را ارزیابی می‌کند. لازم است که اگر مبتلا به بیماری زمینه‌ای مانند دیابت هستید، حتما پزشک خود را از این موضوع مطلع کنید. برخی از علائم شکستگی پروگزیمال تیبیا عبارت است از:
کبودی و تورم در اطراف زانو
درد شدید هنگام خم کردن، حرکت دادن یا تحمل وزن بدن
احساس سردی در زانو و ساق پا، که می‌تواند نشانه اختلال در گردش خون در این ناحیه باشد
بی‌حسی و سوزن سوزن شدن زانو و ساق پا، که می‌تواند نشانه آسیب‌دیدگی اعصاب پا باشد.1
انواع شکستگی استخوان تیبیا
شدت و نوع شکستگی بسته به علت شکستگی استخوان ممکن است متفاوت باشد. ممکن است یک شکستگی عرضی وجود داشته باشد ، به این معنی که ترک زاویه دار باشد. شکستگی های پروگزیمال قسمت فوقانی استخوان درشت نی را تحت تأثیر قرار می دهند. شکستگی شفت استخوان درشت نی در زیر این ناحیه رخ می دهد. افراد ممکن است انواع مختلفی از شکستگی درشت نی را تجربه کنند و این نوع شکستگی ها به شرح زیر است:.jpg "از علت تا درمان شکستگی پروگزیمال تیبیا")
• شکستگی پایدار
یک شکستگی پایدار حاوی ترک در استخوان است که قسمت اعظم استخوان را دست نخورده و در وضعیت طبیعی قرار می دهد. قسمت های شکسته استخوان درشت نی در طول روند بهبود قرار گرفته و موقعیت صحیح خود را حفظ می کنند. به این شکستگی بدون جابجایی گفته می شود.• شکستگی دررفتگی
با شکستگی دررفتگی ، ترک در استخوان بخشی از استخوان را به حرکت در می آورد تا دیگر تراز نباشد. برای اصلاح چنین شکستگی و تراز مجدد استخوان ها اغلب به جراحی نیاز است.• شکستگی استرسی
شکستگی های استرسی ، می تواند در نتیجه صدمات بزرگ رخ دهد. این شکستگی ها باعث ترک های کوچک و ریز در استخوان می شوند.• شکستگی اسپیرال
وقتی یک حرکت پیچ خورده باعث شکستگی شود ، استخوان ممکن است به صورت اسپیرال شکسته شود.• شکستگی قطعه قطعه شده
شکستگی تکه تکه هنگامی رخ می دهد که استخوان به سه یا چند قسمت تقسیم شود.• شکستگی های متعدد
این شکستگی استخوان درشت نی و استخوان فیبولا است و استخوان تیبیا به تنهایی شکسته نمی شود.هنگامی که استخوان ها شکسته می شوند ، ممکن است در زیر پوست بمانند یا با سوراخ کردن پوست به سطح برسند.4
علائم شکستگی پروگزیمال تیبیا
دردناتوانی در وزن گذاشتن روی زانو
بهم ریختگی فرم زانو
تورم در اطراف زانو و محدودیت حرکت مفصل
سردی و رنگ پریدگی پاها – ممکن است به این نکته اشاره کند که تأمین خون به نحوی از بین رفته وآسیب عروقی اتفاق افتاده است.
بی حسی یا سوزن سوزن شدن در اطراف پا- ممکن است مطرح کننده ی آسیب عصبی باشد.
تقسیم بندی شکستگی های پروگزیمال تیبیا به شیوه های مختلفی انجام می شود که در رایج ترین آن ( تقسیم بندی شاتسگر ) تقسیم بندی بر اساس الگو و آناتومی شکستگی انجام می شود.2
علت شکستگی پروگزیمال تیبیا چیست؟
این نوع شکستگی می‌تواند به دلایلی مانند فشار زیاد کار فیزیکی یا آسیب‌دیدگی درونی استخوان ناشی از به دلیل بیماری‌هایی مانند عفونت و سرطان رخ دهد؛ اما علت شایع این آسیب‌دیدگی عواملی مثل زمین خوردن، سقوط از ارتفاع و آسیب‌های ورزشی است.شدت شکستگی استخوان نیز به سن و قدرت استخوان‌ها بستگی دارد؛ چرا که عموما به دلیل کهولت سن، تراکم استخوان‌ها کم می‌شود و همین موضوع احتمال شکستگی را بیشتر می‌کند.1
تشخیص شکستگی تیبیا
تهیه ی تصاویر رادیوگرافی از جمله راهکارهای تشخیصی موثر و کارآمد می باشد. در رادیوگرافی میزان شکستگی و یا جابجا شدن قطعات شکسته شده نشان داده می شوند. بنابراین رادیوگرافی می تواند به پزشک برای تشخیص مناسب و انتخاب راهکار درمانی مناسب، کمک شایانی کند.در مواقعی ممکن است به علت پیچ خوردن مچ پا و یا شکستن قوزک مچ پا، شاهد شکستگی استخوان نازک نی خواهیم بود. اعمال ضربه به کناره های ساق پا نیز ممکن است احتمال شکستگی نازک نی را افزایش دهد.3
عوارض شکستگی پلاتوی تیبیا کدام است؟
در شکستگی پلاتوی تیبیا علاوه بر صدمه و خرد شدن قسمت فوقانی استخوان درشت‌نی، بخشی از مفصل زانو و کشکک هم آسیب می‌بینند. این نوع از شکستگی معمولا در افراد بالای ۵۰ سال مشاهده می‌شود؛ ولی به‌طور کلی زنان بالای ۷۰ سال و مردان بالای ۴۰ سال بیشتر در معرض این نوع از شکستگی پروگزیمال تیبیا قرار دارند. شکستگی پلاتوی تیبیا باید سریعا درمان شود؛ زیرا می‌تواند موجب آرتریت، عدم تعادل هنگام حرکت و حتی از دست دادن توانایی حرکتی بیمار شود.2.png "از علت تا درمان شکستگی پروگزیمال تیبیا")
درمان شکستگی پروگزیمال تیبیا چگونه است؟
شکستگی پروگزیمال تیبیا اگر به درستی درمان نشود، می‌تواند عوارض زیادی برای بیمار داشته باشد. معمولا درمان این نوع از شکستگی زانو متناسب با شدت و نوع آسیب، به ۲ صورت انجام می‌شود. در حالت اول اگر میزان شکستگی زیاد نباشد پا را گچ می‌گیرند و در حالت دوم جراحی انجام می‌شود.جراحی نیز به روش‌های مختلفی مانند استفاده از سیستم پلاک‌گذاری با پلاک «قفل‌شونده» (LCP) و روش پلاک «TT باترس» (T-buttress) انجام می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در مرکز ترومای دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده؛ برای درمان این نوع شکستگی، روش پلاک‌گذاری LCP مطمئن‌تر است و میزان آسیب بافت استخوانی را کاهش می‌دهد. همچنین در این روش، بهبود بیمار سریع‌تر حاصل می‌شود و عوارض عمل جراحی نسبت به روش پلاک TT باترس کمتر است.
درمان شکستگی پروگزیمال تیبیا معمولا ۶ تا ۱۲ هفته با توجه به شدت و نوع شکستگی طول می‌کشد. مراقبت‌های بعد از جراحی در روند بهبود شکستگی بسیار موثر است؛ بنابراین انجام فیزیوتراپی و نرمش‌هایی که برای تقویت عضلات پا داده می‌شود ضروری است.3
پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.drsoleymanha.com
3.www.dralavinejad.com
4.www.asudclinic.com