ویژگی های سینماگر انقلابی

کلیپ تصویری | ویژگی های سینماگر انقلابی

سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان

متن:

آقای پناهیان من یک پرسشی در ذهن من شکل گرفتش که حیفم می‌آید نپرسم. سینماگر انقلابی حائز چه ویژگی‌هایی است؟ حائز چه خصوصیتی است؟ ما به چه سینماگری می‌گوییم سینماگر انقلابی؟
سینماگر انقلابی یک ویژگی باید داشته باشد جدای از ویژگی‌های عمومی‌ای که بالاخره بهش توجه داریم، آن قدرت تحلیل به‌ویژه آینده‌نگری است. نمی‌شود یک انقلابی آینده‌نگر نباشد. اگر یک انقلابی آینده‌نگر نباشد در قضاوت‌هایش دچار اشتباه می‌شود، دچار خمودی می‌شود، حساسیت‌هایش کاهش پیدا می‌کند؛ و اگر قدرت تحلیل نداشته باشد که دیگر هیچی. اگر یک سینماگر بخواهد انقلابی باشد در قدرت تحلیل نقد دموکراسی باید توی مشتش باشد. که آقا این دومینویی است که آغازش شیرین است ولی در انتها این بازی دومینو به خراب کردن خانه‌های مردم منجر می‌شود.
یک سینماگر انقلابی معنایش این نیست که کسی اهل فریاد زدن و دوستی دشمنی صرفاً باشد، بلکه این قدرت تحلیل و بصیرت عمیق است که می‌تواند از یک نفر انقلابی تربیت بکند. ویژگی دوم استقلال روحی است. یک انسان انقلابی نمی‌تواند استقلال نداشته باشد. من می‌خواهم به مناسبت بحث هنر و سینما بگویم حتی استقلال از تشویق و تنبیه دوستان، یعنی زخم زبان خوردنش باید خیلی ملس باشد دیگر؛ «لاَ یَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ». ویژگی انقلابی این است که از سرزنش نمی‌ترسد.
گفته‌اند که هنرمندان بسیار دل‌نازک هستند. بله دل‌نازکی‌شان را جای دیگری خرج کنند. این دل‌نازکی که لازم است. مثلاً مردم از یک هنرمند رفتار دفاعی می‌بینند، یک دفعه‌ای ناراحت می‌شوند. می‌گویند این چقدر خودساخته نیست. این استقلال روحی یکی از ویژگی‌های انقلابی است. و الّا چهار نفر می‌آیند شما را سرزنش می‌کنند دست از کار انقلابی‌ات بر می‌داری، یا انقلاب را تعدیل می‌کنی یا تقلیل می‌دهی که دیگر همه را بخواهی راضی کنی، کار به نفاق می‌کشد.
ویژگی دیگری که برای یک هنرمند انقلابی می‌شود فرض کرد دوستی و دشمنی است. عشق به خوبی‌ها و نفرت از بدی‌ها. نمی‌شود شما با بشریت دوست باشید، به دشمنان بشریت نسبت به آنها بی‌تفاوت باشید. می‌دانید بعضی‌ها می‌روند توی روضۀ امام حسین گریه می‌کنند، می‌گویند یا اباعبدالله قربان مظلومیت تو بشوم، حالا کاری ندارم به حرمله چه‌کار کرد ولی دور شما بگردم. خب این یک اشک ریختن درست نیست. برائت باید باشد در کسی که می‌خواهد گریه کند برای محبت خودش نسبت به اولیاء.
انقلابی‌ ویژگی‌اش این است که هر دو تا را دارد. آن‌وقت شما تعریف هنر را وقتی در زبان حضرت امام می‌شنوید به بُعد نفرت از سرمایه‌داران زالوصفت فقط اشاره می‌کنند. به بقیه‌اش دیگر اشاره نمی‌کنند. انگار این درست بشود بقیه‌اش درست می‌شود. این طبیعی است هنرمندان همه به خوبی‌ها و زیبایی‌ها علاقه دارند. ولی هنرمند انقلابی نفرت دارد از کسانی که علیه زیبایی‌ها در جوامع بشری اقدام می‌کنند، حرکت می‌کنند. نفرت دارد، این بغضش را می‌توانید ببینید. این سه ویژگی «دوستی و دشمنی با خوبان و بدان عالم»، «استقلال روحی»، و «قدرت تحلیل و آینده‌نگری»، سه تا از ویژگی‌های برجستۀ یک هنرمند انقلابی است.
سینماگر انقلابی دنبال رفُرم نیست، دنبال اصلاحات حداقلی نیست. دنبال دیدن عوامل سطحی مشکلات مردم نیست. می‌رود به ریشه‌ها نگاه می‌کند. سینماگر انقلابی در تنهایی‌هایش برای فقرا اشک می‌ریزد. سینماگر انقلابی باید انقلاب را یعنی این‌جوری نباشد که انقلاب را قبول داشته باشد. کسی انقلاب را قبول داشته باشد بعید است فیلم انقلابی بسازد. فیلم در تأیید انقلاب خواهد ساخت، اما با فیلمش انقلاب نخواهد کرد. -