افسردگی پس از زایمان

داشتن فرزند به‌خودی‌خود استرس‌زا است، مهم نیست چقدر منتظر تولد او بوده‌اید و یا چه اندازه فرزند خود را دوست ‌دارید. حالت غم و غصه پس از تولد نوزاد حسی کاملاً طبیعی است اما اگر این علائم پس از چند هفته از بین نرفت و یا وخیم‌تر شد ممکن است که شما دچار افسردگی پس از زایمان شده باشید. افسردگی پس از زایمان می‌تواند در مراقبت از فرزندتان تداخل ایجاد کند، بنابراین بسیار مهم است که سریعاً برای درمان آن اقدام کنید. با حمایت و درمان می‌توانید دو باره با خرسندی به مراقبت از فرزند خویش بپردازید.

علائم و نشانه‌های افسردگی پس از زایمان

برخلاف غم و غصه‌ای که پس از تولد فرزند برای مادر پیش می‌آید، افسردگی پس از زایمان مشکل جدی‌تری است، مشکلی که نباید آن را نادیده انگاشت و دست‌کم گرفت. با این‌حال تمایز میان این دو همواره چندان ساده نیست.
در آغاز، افسردگی پس از زایمان می‌تواند کاملاً شبیه احساس غصه پس از تولد نوزاد باشد. بسیاری از علائم این دو حالت به هم شباهت دارند. علائمی چون نوسانات خلقی، حس گریه، غم، بی‌خوابی و تحریک‌پذیری. تفاوت اینجاست که در افسردگی پس از زایمان علائم شدیدتر هستند (علائمی چون افکار خودکشی یا ناتوانی برای مراقبت از نوزاد) و دوام آن‌ها بیشتر است.

علاقه نداشتن به کودک خود
افکار منفی نسبت به نوزاد
نگرانی در مورد صدمه زدن به نوزاد خود
بی‌توجهی به خودتان
از دست دادن حس لذت
فقدان انرژی و انگیزه
احساس بی‌ارزشی و گناه
تغییر در اشتها یا وزن
پرخوابی یا کم‌خوابی
افکار مکرر در مورد مرگ یا خودکشی

افسردگی پس از زایمان معمولاً پس از زایمان آغاز شده و به ‌تدریج در طول دوره‌ای چندماهه گسترش می یابد. اما این احتمال نیز وجود دارد که این نوع از افسردگی به‌طور ناگهانی خود را نشان دهد و در برخی زنان نیز اولین علائم تا ماه‌ها پس از زایمان خود را نشان نمی‌دهند.

علائم و نشانه‌های روان‌پریشی پس از زایمان

روان‌پریشی پس از زایمان نادر است، اما اختلالی جدی است که احتمال دارد پس از زایمان رخ دهد. مشخصه ‌آن از دست دادن ارتباط با واقعیت است. روان‌پریشی پس از زایمان را باید یک مورد اورژانس پزشکی در نظر گرفت. به دلیل ریسک بالای اقدام به خودکشی و یا کشتن نوزاد، نیاز به بستری شدن هست تا مادر و نوزاد ایمن باقی بمانند.
روان‌پریشی پس از زایمان ناگهان بروز پیدا می‌کند. این اختلال عموماً در دو هفته‌ی اول و حتی گاهی اوقات طی 48 ساعت پس از زایمان ظهور میابد. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

توهم (دیدن چیزهای غیرواقعی و یا شنیدن صداهای غیرطبیعی)
خیالات باطل (تفکرات پارانوئید و غیرمنطقی)
آشفتگی شدید و اضطراب
افکار خودکشی و اقدام در جهت آن
احساس سردرگمی، عدم تعلق و گم‌گشتگی
نوسانات خلقی سریع
رفتار عجیب و غیرعادی
ناتوانی یا امتناع از خوردن و خوابیدن
داشتن افکاری در جهت صدمه زدن یا کشتن نوزاد خود
علل افسردگی پس از زایمان

تغییرات هورمونی. پس از زایمان، سطح استروژن و پروژسترون در زنان شدیداً افت می‌کند؛ همچنین سطح تیروئید نیز پایین می‌آید که این مسئله منجر به خستگی و افسردگی می‌شود. این تغییرات سریع هورمونی همراه با تغییر در فشارخون، عملکرد سیستم ایمنی بدن، و سوخت‌وساز می‌تواند باعث بروز افسردگی پس از زایمان در مادران شود.
تغییرات فیزیکی. زایمان تغییرات جسمی و روحی زیادی را با خود به همراه می‌آورد. شما ممکن است از دردهای جسمی زایمان رنج ببرید و یا با مشکلات اضافه وزن پس از زایمان دست به گریبان باشید، این مسائل باعث می‌شود در مورد جذابیت جسمی و جنسی خود احساس ایمنی نکنید.
اضطراب. استرس و نگرانی در مورد نگهداری از فرزند نیز می‌تواند در ایجاد افسردگی مؤثر باشد. زنانی که به‌تازگی مادر شده‌اند عموماً دچار کمبود خواب هستند. بعلاوه شما ممکن است در مورد توانایی خود جهت مراقبت صحیح و مناسب از فرزندتان دچار احساس ضعف و اضطراب شوید. اگر شما برای بار اول است که مادر می‌شوید هماهنگی و سازگاری با این هویت جدید برایتان دشوار خواهد بود.

افسردگی پس از زایمان چگونه بر نوزاد تأثیر می‌گذارد

افسردگی پس از زایمان می‌تواند توانایی و کارکرد شما را تحت تأثیر قرار دهد و نگذارد از خود و کودکتان به‌خوبی مراقبت کنید. دچار شدن به افسردگی پس از زایمان بدین معنی نیست که شما مادر بدی هستید. بااین‌حال زمانی که شما با علائم افسردگی مانند خستگی، تحریک‌پذیری، بی‌تفاوتی و غصه دست‌به‌گریبان هستید، نگهداری مناسب از نوزاد برایتان دشوار و حتی غیرممکن خواهد بود. اگر افسردگی خویش را درمان نکنید مطمئناً بر نوزاد نیز تأثیرگذار خواهد بود.

تأثیر افسردگی پس از زایمان بر کودک

مشکلات رفتاری _در کودکان مادران افسرده احتمال ابتلا به مشکلات رفتاری بیشتر است، مشکلاتی چون اختلالات خواب، بداخلاقی، پرخاشگری و بیش فعالی.
تأخیر در رشد شناختی_در کودکان مادران افسرده اغلب رشد به تعویق می‌افتد. آن‌ها ممکن است دیرتر از کودکان دیگر زبان باز کنند یا راه بیفتند. آن‌ها همچنین ممکن است در یادگیری مسائل دیگر نیز با دشواری روبه‌رو شوند و در مدرسه مشکل داشته باشند.
مشکلات اجتماعی - کودکان مادران افسرده در ایجاد روابط ایمن مشکل خواهند داشت .پیدا کردن دوست در مدرسه ممکن است برای آن‌ها دشوار باشد. آن‌ها ممکن است از لحاظ اجتماعی منزوی باشند، یا به شیوه‌های مخرب عمل کنند.
مشکلات عاطفی -مطالعات نشان داده است که کودکان مادران افسرده، عزت‌نفس کمتری دارند، بیشتر مضطرب و نگران می‌شوند و منفعل‌تر و وابسته‌تر هستند.
افسردگی - خطر ابتلا به افسردگی در اوایل زندگی برای کودکانی که از مادران دچار افسردگی پس از زایمان متولدشده‌اند بالا است.
اگر شما به افسردگی پس از زایمان مبتلا شده‌اید، هیچ دلیلی برای احساس گناه و یا شرم وجود ندارد. علائم افسردگی پس از زایمان خارج از کنترل شما هستند، و نمی‌توانند شما را تبدیل به یک آدم و یا مادر بد کنند، بااین‌حال، اقدام به درمان گزینه‌ایست که در کنترل شما است. با توجه به تأثیری که افسردگی بر شما و فرزندتان می‌گذارد، ضروری است که فوراً برای مقابله با آن کمک دریافت کنید.

افسردگی پس از زایمان و دل‌بستگی

مادرانی که به افسردگی پس از زایمان دچار هستند تعامل کمتری با نوزادان خود دارند، و کمتر احتمال دارد که او را شیر دهند، با او بازی کنند و یا برایش کتاب بخوانند. همچنین ممکن است در شیوه مراقبت از نوزاد خود متناقض عمل کنند.
مادران افسرده گاهی بامحبت و توجه وافر با کودک خود رفتار می‌کنید، اما در زمان‌های دیگر ممکن است واکنش منفی نشان دهند و یا اصلاً به کودک پاسخی ندهند. این تناقض به پیوند میان مادر و کودک آسیب وارد می‌کند. این مسئله فرایند پیوند عاطفی، که به‌عنوان دل‌بستگی شناخته می‌شود را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
دل‌بستگی ایمن زمانی تشکیل می‌شود که مادر به گرمی و به‌طور مداوم به نیازهای جسمی و روحی نوزاد خود. پاسخ می‌دهد. هنگامی‌که نوزاد گریه می‌کند، مادر به‌سرعت او را آرام می‌کند. اگر نوزاد می‌خندد و یا لبخند می‌زند، مادر به آن واکنش نشان می‌دهد. در اصل، این مادر و فرزند همگام و هماهنگ هستند . آن‌ها نشانه‌ها و سیگنال‌های یک دیگر را می‌شناسند و به آن‌ها پاسخ می‌دهند.
مادر افسرده کمتر احتمال دارد به علائم و اشاراتی که کودک از خود بروز می‌دهد جواب دهد. این‌گونه است که دل‌بستگی حالتی ناایمن پیدا می‌کند که کودک را در معرض خطر تأخیر و مشکلات متعدد رشد از جمله مشکلات رفتاری، عاطفی، و اجتماعی قرار می‌دهد.

خودیاری برای افسردگی پس از زایمان

اگر دچار افسردگی پس از زایمان شده‌اید بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از خود مراقبت کنید. هرچه از نظر روحی و جسمی بیشتر از خود مراقبت کنید، احساس بهتری خواهید داشت.
تغییراتی ساده در شیوه زندگی می‌تواند کمک بسیار زیادی به بهبودی شما بکند.
خواب خود را کم نکنید. زمانی که باید از یک نوزاد مراقبت کنید هشت ساعت کامل خوابیدن به نظر رؤیایی می‌رسد. اما کمبود خواب باعث وخیم‌تر شدن افسردگی می‌شود. هر کاری می‌توانید جهت جبران بی‌خوابی خود انجام دهید از کمک گرفتن از همسر و سایر اعضای خانواده برای نگهداری نوزاد گرفته تا چرت زدن های گاه‌به‌گاه.
زمانی را به خود اختصاص دهید. زمانی را برای آرامش و استراحت و فراغت از وظایف مادری خود اختصاص دهید. راه‌های کوچکی برای شاد کردن خود پیدا کنید؛ کارهایی مانند یک حمام داغ گرفتن، نوشیدن یک فنجان چای داغ، و یا روشن کردن یک شمع معطر می‌توانید مؤثر باشند.
غذا خوردن را در اولویت قرار دهید. هنگامی‌که شما افسرده هستید، اغلب تغذیه مناسبی ندارید . آنچه می‌خورید بر خلق‌وخوی شما و نیز کیفیت شیر مادر تأثیر می‌گذارد، پس تا جایی که می‌توانید برنامه غذایی سالمی داشته باشید.
بیرون بروید و در معرض نور آفتاب قرار بگیرید. نور خورشید خلق شما را بهبود می‌بخشد، پس سعی کنید هر روز حداقل 10 تا 15 دقیقه از نور خورشید استفاده کنید.
ورزش کنید. مطالعات نشان می‌دهد که ورزش در درمان افسردگی می‌تواند به‌اندازه دارو مؤثر باشد. پس هر چه زودتر شروع به انجام فعالیت‌های ورزشی کنید، بهتر است. نیازی نیست ورزش سنگینی انجام دهید، یک پیاده‌روی 30 دقیقه‌ای روزانه می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

برای کمک و حمایت به دیگران تکیه کنید

روابط خود را در اولویت قرار دهید. وقتی‌که احساس افسردگی و آسیب‌پذیری می‌کنید، در تماس بودن با دوستان و خانواده از هر زمان دیگری بیشتر اهمیت می‌یابد، حتی اگر ترجیح دهید که تنها باشید. مجزا کردن خودتان تنها موجب خواهد شد بیشتر در معرض خطر قرار داشته باشید. بنابراین ارتباطات خود را در اولویت قرار دهید. اجازه دهید عزیزانتان بدانند شما به چه چیزهایی نیاز دارید و چگونه باید شما را مورد حمایت قرار دهند.
احساسات خود را بیان کنید. علاوه بر کمک‌های عملی که دوستان و خانواده‌تان می‌توانند تأمین کنند، آن‌ها همچنین می‌توانند در نقش یک خروجی احساسی کمک بسیار مؤثری به شما کنند. احساساتی را که تجربه می‌کنید با حداقل یک نفر دیگر ترجیحاً به شکل رو در رو سهیم شوید. مهم نیست که شما با چه کسی صحبت می‌کنید تا زمانی که آن شخص بدون قضاوت و ارائه پیشنهاد و با حمایت و یا اطمینان بخشی به حرفهای شما گوش فرا ‌می‌دهد.
به یک گروه حمایت از مادران جدید بپیوندید. حتی اگر دوستان حمایتگری داشته باشید، ممکن است بخواهید با زنان دیگری که همانند شما تازه مادر شده‌اند ارتباط برقرار کنید. بسیار اطمینان‌بخش خواهد بود وقتی می‌بینید که مادران دیگر نیز نگرانی‌ها، ناامنی، و احساساتی همچون خود شما دارند.

نکاتی جهت مقابله با افسردگی پس از زایمان

• افرادی که می‌توانند در مراقبت از فرزندتان، کارهای خانه، و بیرون خانه به شما کمک کنند را پیدا کنید، تا خود بتوانید قدری استراحت کنید.
هر روز زمانی را به خودتان اختصاص دهید، حتی اگر فقط 15 دقیقه باشد. کاری آرامش‌بخش و یا خوشایند انجام دهید.
• روزانه احساسات و افکار خود را یادداشت کنید. احساسات خود را بدون حذف و سانسور بنویسید. احساسات خود را پی گیری کنید تا متوجه شوید چه میزان بهبود پیدا کرده‌اید.
• کارهایی را که انجام داده‌اید ارزشمند تلقی کنید حتی اگر تنها یک کار را در طول روز انجام داده باشید. اگر نتوانسته باشید کاری انجام دهید به خود سخت نگیرید.
• به خودتان اجازه بدهید که گاهی احساس ضعف کنید.
• به یاد داشته باشید که هیچ‌کس از شما انتظار ندارد که یک مادر استثنایی باشید.
• در مورد توانایی‌هایتان با خود صادق باشید و از دیگران کمک بخواهید.

چگونه به همسر خود کمک کنید

او را تشویق کنید که در مورد احساسات خود صحبت کند. بدون قضاوت و یا ارائه راه‌حل به حرفهای او گوش فرا دهید. به جای تلاش برای درست کردن کارها، تنها کنار او باشید تا بتواند به شما تکیه کند.
در کارهای خانه به او کمک کنید. در کارهای خانه و مسئولیت مراقبت از کودکان او را یاری کنید. منتظر نمانید که او از شما درخواست کمک کند!
اطمینان حاصل کنید که او زمانی را به خودش اختصاص می‌دهد. استراحت و تمدد اعصاب مهم هستند. او را تشویق کنید که استراحت کند، یک پرستار بچه استخدام کنید، و یا برخی شب‌ها برای بیرون رفتن برنامه‌ریزی کنید.
با او برای قدم زدن بیرون بروید. ورزش می‌تواند در بهتر شدن افسردگی بسیار مؤثر باشد، اما زمانی که احساس افسردگی می‌کنید یافتن انگیزه برای آغاز آن دشوار به نظر می‌رسد. برای کمک به همسرتان با او به پیاده‌روی دو نفره بروید و این کار را تبدیل به یک عادت روزانه کنید.