مترجم: رزیتا ملکی‌زاده





 

با آنکه احساس طعم شور در دهان مشکل خیلی جدی‌ای نیست، اما بسیار آزار دهنده بوده و ناراحتی بسیاری بوجود می‌آورد. در این مقاله، دلایل دخیل در این طعم و مزه غیر طبیعی در دهان را توضیح داده‌ایم.
تصور اشتباهی وجود داشت که طعم شور در دهان را به بینی ارتباط می‌دادند. هر چند بعد از آن، طی مطالعات تحقیقاتی صورت گرفته مشخص شد که منشاء این مشکل در واقع تنها در درون دهان است. این می‌تواند یک مشکل کوتاه مدت باشد که به مدت چند روز و یا یک هفته به طول می‌انجامد. گاهی حتی ممکن است به مدت چند ماه به آزار و اذیت شما ادامه دهد. این وضعیت می‌تواند دردسرساز باشد به این دلیل که نمی‌توانید از طعم غذای مورد علاقه‌ی خود در حین خوردن لذت ببرید.

بزاق منتشر شده توسط غدد بزاقی موجود در داخل دهان به ما کمک می‌کند تا طعم و مزه مواد غذایی که می‌خوریم را احساس کنیم. بزاق دارای چند ترکیب مختلف بوده و طعم و مزه‌ی هر یک از ترکیبات با دیگری فرق دارد. تحت شرایط خاص، بزاق ترشح شده توسط غدد بزاقی خود ماهیتاً شور بوده و طعمی ترش را برای تمام مدت در دهان باقی می‌گذارد. به علاوه، این وضعیت می‌تواند علامتی از چند اختلال دیگر مربوط به سلامت باشد. چنین عوارضی که می‌توانند طعم و مزه‌ی دهان را تغییر دهند، به شرح ذیل می‌باشند:
کم شدن آب بدن: یکی از عوامل کلیدی است که می‌تواند مسبب ترشح بزاق شور به داخل دهان باشد. کم شدن آب بدن به علت مصرف ناکافی مایعات و یا در صورت از دست رفتن مقدار زیادی مایعات از بدن رخ می‌دهد. هنگامی که شخصی تحت شیمی درمانی و یا تحت مصرف دوز بالایی از داروهای خاصی قرار داشته باشد، بدن به طور دائم دچار کم آبی می‌شود. نوشیدن نوشیدنی‌های کافئینی مانند چای، قهوه و یا نوشابه و شربت نیز منجر به کم شدن آب بدن می‌گردد.
عفونت در غدد بزاقی: سندرم شوگرن نوعی بیماری است که غدد بزاقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که آنها نیز به نوبه‌ی خود شروع به ترشح بزاق می‌نمایند. به طور مشابه، بروز برخی عفونت‌های باکتریایی در غدد بزاقی که اغلب به سیالادنایتیس (sialadenitis) اشاره دارد، همچنین می‌تواند موجب ترشح بزاق شور شود.
تخلیه از پشت بینی: هنگامی که یک عفونت سینوس یا سینوزیت باکتریایی وجود داشته باشد، ممکن است طعمی ترش را در دهان خود احساس کنید. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که اخلاط بینی یا موکوس ناشی از عفونت که در داخل حفره‌های بینی شکل گرفته، در پشت گلو تجمع می‌یابند.
اشک: اشک تولید شده توسط غدد اشکی در چشم طعم و مزه‌ی شوری دارد. اشک از طریق مجاری اشک آور وارد حفره‌ی بینی می‌شود که پس از آن به پشت دهان جریان یافته و موجب شور شدن دهان می‌گردد. بعضی افراد بیش از حد اشک تولید می‌کنند (حتی زمانی که گریه نمی‌کنند!) و به طور مداوم طعم شوری در دهان خود احساس می‌کنند.
سایر علل: کمبود تغذیه‌ای، اختلال غدد درون ریز و یا اختلالات عصبی از دیگر علل احتمالی طعم نمکین در دهان می‌باشند. کسانی که از میگرن، صرع یا تومور مغزی رنج می‌برند، از داشتن مزه‌ی شور در دهان خود شکایت دارند. مغز به ما کمک می‌کند که مزه‌ها را احساس کنیم و به عبارتی در حس چشایی به ما کمک می‌کند. هنگامی که عملکرد آن به دلایلی تحت تأثیر قرار ‌گیرد، طعم واقعی در دهان نمی‌تواند احساس شود.

چنانچه برای مدت طولانی طعم شور مداومی را در دهان خود احساس می‌کنید و یا اغلب پس از فواصل مکرر این احساس را در دهان خود دارید، در این صورت بایستی به پزشک مراجعه نمایید. تشخیص این مشکل بسیار دشوار است. در بسیاری موارد، پزشک قادر به تشخیص علت دقیق آن نخواهد بود. چنین وضعیتی اغلب «طعم کاذب یا خیالی» نامیده می‌شود. در موارد دیگر، پزشکان علت زمینه‌ای و دخیل در آن را درمان می‌کنند. هنگامی که بیماری درمان شد، شما قادر خواهید بود که از علامت مرتبط با آن خلاص شوید. به منظور درمان عفونت باکتریایی در دهان، بایستی به دندانپزشک خود مراجعه نمایید.
جهت جلوگیری از عود یا بازگشت طعم شور در دهان، باید اقدامات مناسبی در خانه اتخاذ کنید. همواره سعی کنید دهان خود را مرطوب نگاه دارید. این کار احتمال بروز هرگونه عفونت، پوسیدگی دندان، یا صدمه به دهان و زبان را کاهش می‌دهد. مقدار زیادی آب نوشیده و بدن خود را هیدراته نگاه دارید و به عبارتی آب بدن خود را حفظ کنید. تمیز کردن مناسب دهان با آب نیز در این زمینه مفید خواهد بود.