دانستنی هایی درباره روز نیایش(1)

روز عرفه، روز شناخت

روز عرفه، روز شناخت است و هرچند نام عید بر آن نهاده نشده ولی یکی از اعیادبزرگ اسلام به شمار می‏رود. امروز روزی است که خدای سبحان بندگان خود را به عبادت‏و اطاعت‏خویش فرا می‏خواند و خوان کرم و احسان و لطف خود را برای آنان می‏گسترد ودرهای مغفرت و بخشش و رحمتش را بر روی آنان می‏گشاید.
امروز روز دعا و به خاک افتادن در برابر خدا و نیایش و توجه به معبود است. هرکس به اندازه معرفت و شناختش باید دست راز و نیاز را به سوی حضرت ذی‏الجلال بلندکند و مناجات و استغفار نماید و هر اندازه تضرع و خشیت‏بیشتر باشد، قرب به خداافزون‏تر خواهد بود.
باید از امام حسین علیه السلام فرا گرفت که چگونه در این روز باعظمت، بااشک دیده و قلب شکسته و نیت‏خالص، خدا را می‏خواند. او است که شناخت واقعی ازپروردگارش دارد و می‏داند که در این روز، در کنار «جبل الرحمه عرفات‏»، چگونه‏با خدایش گفت‏وگو کند و او را نه از روی خوف و نه از روی طمع، بلکه چون شایسته‏عبادت است، پرستش نماید و نیازهایش را برشمرد و درخواست عفو و بخشش از او کندبا این که خود معصوم از هر خطا و اشتباهی است ولی مقام الهی را قدری است که‏تنها بندگان زبده‏اش به آن معرفت دارند و عارفان حقیقی از خاندان اهل‏بیت عصمت‏اندکه می‏دانند چگونه او را بخوانند و در درگاهش تضرع و زاری کنند و از پیشگاه‏ربوبی علی رغم هیچ گناهی عذر تقصیر بخواهند.
بارالها ! چقدر به من لطف داری با آن همه جهل و نادانیم، و چه اندازه بر من‏ترحم می‏کنی با آن همه کارهای ناشایسته‏ام.
خدایا! چقدر به من نزدیکی و چقدر من از تو دورم. و تو که به من اینقدر محبت‏می‏کنی، پس چه مرا از تو پنهان نگه داشته؟ ! کور باد دیده‏ای که تو را مراقب‏رفتارهایش نداند و زیان‏بار باد تجارت بنده‏ای که از محبتت، نصیبی برایش معین‏نکرده‏ای... خدایا! من به وسیله خودت، تو را می‏شناسم، پس با فروغ نورت مرا به‏سوی خود رهنما باش و بردگی و بندگی راستین را به من بیاموز تا در پیشگاهت،خالصانه پرستش کنم.
خدایا! از دانش نهانت، مرا دانش بخش و در پوشش نگه دارنده‏ات مرا نگه دار.
بارالها! مرا با حقایق «اهل قرب‏» آشنا ساز و راه «اهل جذب‏» را به من‏بنمایان...
خداوندا! تویی که پرده‏ها را از دل‏های محبان و عاشقانت پس زدی تا جز تو دوستی‏بر نگیرند و جز به سوی تو، دستی دراز نکنند. تو مونس آنان هستی در وقتی که تمام‏جهان‏ها و عوالم برایشان غریب است و تو راهنمایشان می‏باشی آن‏جا که راه‏ها را بررویشان می‏گشایی.
کسی که تو را دارد چه ندارد و کسی که تو را ندارد چه دارد! بی‏گمان نومید شدکسی که به جز تو دل بست و زیان دید کسی که از تو روی گرداند.
چه گونه به سوی دیگران روی آورد در حالی که تو هرگز یک آن از او احسانت راقطع نکردی و چگونه از غیر تو رخواست‏یاری کرد، در حالی که تو منت را بر اوپیوسته داشتی.
ای کسی که شیرینی هم نشینیش را به محبانش چشاند، پس در پیشگاهش، متملقانه رازو نیاز کردند و ای کسی که لباس‏های هیبتش را بر اولیایش پوشاند تا در برابرش سربه خاک افتادند. تو پیش از یاد یادکنندگان به یاد آنهایی و قبل از توجه بندگان،آغازگر احسانی و پیش از درخواست درخواست کنندگان، از دریای بی‏کران کرمت،بخشنده‏ای; پس مرا شامل رحمتت قرار ده تا به تو برسم، و بر من منت گذار و مراجذب خویش گردان تا بر تو وارد شوم.
خداوندا! هرگز امیدم از رحمتت قطع نمی‏شود هرچند نافرمانیت کنم و هرگز ترسم ازقهرت نمی‏ریزد، هرچند اطاعتت کنم، و اینک که از همه چشم برگرفته و به تو دیده‏دوخته‏ام، آماده دریافت لطف و بخشندگیت هستم.
الها! چه گونه نومید گردم در حالی که تو امیدم هستی و چه‏گونه اهانت‏شوم درحالی که تکیه گاه و پشتیبانم می‏باشی...
راستی اگر دعای عرفه امام حسین علیه السلام را با شناخت‏بخوانیم، تااندازه‏ای شیرینی و لطافت عبارت‏های عرفانی آن حضرت را لمس می‏کنیم; زیرا حسین خدارا می‏شناسد و او را نزدیک‏تر از «حبل الورید» به خود می‏داند، پس روش سخن گفتن‏با او و راز و نیاز کردن در پیشگاهش را خوب درک می‏کند و ما باید این سخنان رابخوانیم و تکرار کنیم و دقت نماییم و در معانیش غرق شویم و از یم عرفانش نمی‏برداریم، تا شاید نظر لطف خدا شامل حالمان گردد و پوششی از رحمت و مغفرتش بر آن‏همه گناهان و نافرمانی‏هایمان کشیده شود چرا که خداوند خود را به لطف و رحمت ورافت توصیف نموده، پس هرگز از خود نمی‏راند بنده‏ای را که در این روز شناخت، بابرشمردن گناه‏هایش، به سویش روی آورده و از مقام ربوبیش درخواست عفو و بخشش‏نموده است.
آری! اگر پوشش او نبود رسوا می‏شدیم و اگر ابر رحمتش آنی بر سر ما نمی‏بارید،هلاک می‏گشتیم. اگر با تاییدات پنهانیش ما را یاری نمی‏کرد، شکست می‏خوردیم و اگرما را پناه نمی‏داد، پناهگاهی نداشتیم.
اگر خمینی، این بنده شایسته خدای، در او فانی نمی‏شد و جز او را نمی‏دید، نه‏انقلاب به پیروزی می‏رسید و نه مستضعفین رهایی می‏یافتند. و این راز موفقیت امام‏بود. این راز نهان بود که ملت ایران یک پارچه آوایی از صدای رسایش شدند و همراه‏او «لا اله الا الله‏» سر دادند و همسان با او مشت‏ها را گره کردند و همگام با اودر برابر جباران و ستمگران و ابرجنایتکاران ایستادند و تا «احدی الحسنیین‏»مقاومت و پایداری کردند، و قطعا هرچه پیروزی به دست آمد به خاطر صبغه اللهی‏انقلاب و راهبرش بود و مردم هم چون گام در گام او نهادند و خدا را مد نظر خویش‏قرار دادند، به این مقام والا دست‏یافتند و خداوند به آنها توجه کرد و دعایشان‏را مستجاب نمود و بر دشمنان غلبه‏شان داد. باز هم باید از خدا خواست و از درگاهش‏در این روز مبارک خاضعانه و متضرعانه درخواست نمود که این انقلاب الهی را تارسیدن صاحب اصلیش حضرت ولی الله الاعظم نگه دارد و لحظه‏ای این ملت‏خداجوی را ازرحمت گسترده‏اش دور نکند و از فتنه‏های زمان در امان دارد. آمین یا رب العالمین.

عطر بندگی

عرفه، روزی بسیار پرارزش است. عرفه روز اشک، روز راز و نیاز، روز عشق ورزیدن و روز گریه در عرفات است.
عرفه، روزی است که حاجیان، از ظهر تا غروب آفتاب، میهمان «عرفات» می‏شوند تا در سایه سار لطف الهی، در زیر نگاه مهربان آفتاب، در زلالی چشمه سار عرفه، زنگار گناه از آینه دل بزدایند.
عرفه، لحظه شکفتن است، لحظه اوج و پرواز، لحظه‏ای که فراسوی مرزهای زمان و مکان، می‏شود دل به رحمت پروردگاری سپرد که مهربان‏ترینِ مهربانان است. این روز را به همه مسلمانان شادباش می‏گوییم.

عرفه و عرفات

آفتاب روز نهم ذی حجه، مهربان می‏تابد تا عرفات را آماده پذیرایی ازمیهمانانی کند که از دور و نزدیک، لبیک گویان، می‏آیند. امروز روز عرفه است؛ روز فتح قله‏های بلند معنویت، روز تطهیر روح، روزی که درهای آسمان به روی زمینیان باز است و روزی که لب‏ها از تسبیح خداوند سبحان سرشارند. عرفه، روزی است که دل‏های بی‏قرار، می‏آیند تا بی‏پرده و پشیمان از کرده‏ها و ناکرده‏ها، خود را به بی‏کران رحمت خداوند بسپارند و هر که امروز را دریابد، خوش‏بختی و رستگاری را در خواهد یافت.

وقوف در عرفات

با مناسک ویژه‏ای هم‏چون احرام، وقوف همراه با زاری و تضرع در سرزمین عرفات و مشعر، یادآور روز رستاخیز است؛ همه، با هر رنگ و زبانی، فریاد اطاعت و بندگی بر لب، چون سیل، به سوی عرفات روانند. وقوف درسرزمین عرفات، گوشه‏ای از مناسک حج است که در آن، حاجیان می‏آیند، تا لبیک گوی فرمان خداوند باشند؛ پس، سر بر خاکی می‏گذارند که بوی استغفار می‏دهد؛ بوی بهشت، بوی بندگی.

سرزمین بخشایش

عرفات، سرزمین اشک و دعا است؛ عرفات سرزمین عشق است؛ صحرایی که در بی‏کرانش هنوز عطرِ مناجات حسین علیه‏السلام می‏آید. هنوز می‏توان امام باقر علیه‏السلام را دید که از ظهر تا غروب، دو دست خود را به سوی آسمان بالا برده و دعا می‏کند. سرزمینی که می‏شود در آن، آینه دل را از زنگار گناه زدود. همه در عرفات یکسانند و هر کس به اندازه ظرفیت خویش، از رحمت خداوند، بهره‏مند می‏شود. عرفات، سرزمین طلوع خورشید مهربانی و مغفرت است.

عرفه و مناسک حج

اولین مرحله از مناسک حج تمتع، پس از احرام، وقوف در سرزمین عرفات است. حاجیان، در روز هشتم ذی حجه، که آن را روز «ترویه» می‏گویند، احرام می‏بندند، تا بتوانند شب نهم، در سرزمین عرفات بمانند و وقوف لازم در روز نهم ـ که روز عرفه است ـ را درک کنند؛ اگرچه مستحب است شب نهم را در سرزمین منا بمانند. امام صادق علیه‏السلام درباره عرفه فرمودند: اگر ماه مبارک رمضان بر کسی گذشت و او آمرزیده نشد، امید به آمرزش او تا ماه مبارک آینده نیست، مگر آن که عرفه را با شرایطش درک کند». و نیز روایت شده است که برخی گناهان، جز در عرفات و مشعرالحرام بخشیده نخواهد شد.

قرارگاه استجابت

روز عرفه را روز دعا و نیایش نامیده‏اند، دعا سلاح انسان، هنگام سختی‏ها و تنگناهاست. دعا، هدیه‏ای الهی است که نصیب آدمیان شده است. دعا، پلی است که میان آفریدگار و آفریده. نیایش دری که همیشه به روی بندگان باز است. چشمه‏ای است که در زلال آن، می‏شود غبار گناه را شست و روح را تطهیر کرد، و عرفه، روز دعاست؛ روز توبه، روز ندبه. عرفه، روزی است که دعادر آن، به استجابت نزدیک است. امام صادق علیه‏السلام فرمود: «دعا، قرارگاه اجابت است، همان طور که ابر، قرارگاه باران است».

عرفات، سرزمین دعا

عرفه، روز دعا و عرفات، سرزمین نیایش است. عرفات، سرزمینی است که انسان را از زمین تا عرش بالا می‏برد، سرزمینی است که در آن، دیواری بین خدا و بنده وجود ندارد. عرفات، سرزمین اشک و حاجت است؛ سرزمینی که گویی، آسمان به زمین نزدیک است. آری! گاه برخی از مکان‏ها، انقلابی در دل به پا می‏کنند که می‏تواند باعث نزدیکی بیش‏تر انسان به خداوند شود و عرفات، یکی از همین سرزمین‏هاست.

آداب دعا

یکی از آداب سخن گفتن، آن است که انسان، در نظر بگیرد که در مقابل چه کسی ایستاده و با چه کسی گفت وگو می‏کند. دعا سر بندگی، بر آستان حضرت دوست ساییدن است. دعا، بی‏پرده با خداوند مهربان، سخن گفتن است؛ با خداوند پاک و منزه. پس گفت‏وگو با پروردگار زمین و آسمان، دلی پاک، به زلالی آب و به روشنی آفتاب می‏خواهد. باید خانه دل را از غبار گناه و زشتی تکاند، از غبار غفلت زدود و از هر چه غیر خداست، تهی کرد. باید دل را خدایی کرد، از حرام، چشم پوشیده و سرانجام، آن گاه که خدایی شد، سجده کرد و سر بر خاک بندگی نهاد و با خداوند یکتا راز ونیاز کرد.

مستحبات عرفات

هنگام وقوف در سرزمین عرفات، چند چیز مستحب است؛ دوری از هر آن‏چه موجب غفلت و دوری از خداوند است، صد بار سوره توحید خواندن، از شیطان رانده شده، به خدا پناه بردن، زیارت امام حسین علیه‏السلام خواندن، تن را به زلال آب سپردن واز گناه و زشتی غسل کردن، لب راسرشار از زمزمه «زیارت جامعه» کردن و سرانجام، پابه‏پای «دعای عرفه»، اشک پشیمانی ریختن.

یک راز از عرفات

شایسته است در روز عرفه، حاجی از «جَبَلُ الرَّحْمه» ـ که در سرزمین عرفات است ـ بالا رود و دعایی که سالار شهیدان، حسین بن علی علیه‏السلام ، در سمت چپ آن کوه خواندند را در حالی که رو به کعبه ایستاده است، بخواند. امام سجاد علیه‏السلام در این باره فرمود: «راز بالا رفتن از «کوه رحمت» این است که انسان بداند خداوند نسبت به هر مرد و زن مسلمان، مهربان است و او را درپناه خود حفظ می‏کند».

روز عرفه، روز خواری شیطان

عرفه، روزی است که حاجیان به عرفات می‏آیند و از ظهر تا غروب آفتاب، در آن‏جا می‏مانند و به نیایش و عبادت مشغول می‏شوند. روز عرفه، سخت‏ترین روز برای شیطان است و عید برای مؤمنین. روزی است که خداوند، بندگان خویش را به عبادت و فرمان برداری از خود فراخوانده و سفره بخشش و احسان خویش را بر زمین گسترده است. شیطان، در این روز، خوار و کوچک شمرده می‏شود. روز عرفه، روز درخواست است؛ روز دعاهای به اجابتْ نزدیک.

امام حسین علیه‏السلام و عرفه

زیباترین مناجات روز عرفه، دعای امام حسین علیه‏السلام است. هنوز از هر گوشه از سرزمین عرفات، صدای مناجات حسین علیه‏السلام به گوش می‏رسد و هنوز نوای ملکوتی‏اش، زمین را می‏لرزاند و ستون‏های عرش را به لرزه در می‏آورد. هنوز «اللهم»های حسین بن علی علیه‏السلام به گوش می‏رسد که خدا را به زیباترین نام‏هایش می‏خواند. آخرین حج امام حسین علیه‏السلام است و امام علیه‏السلام در سرزمین عرفات است و روز، روز عرفه. از خیمه بیرون می‏آید، جمعی با او همراه می‏شوند، امام علیه‏السلام دست‏ها را به نشانه دعا بالا می‏آورد و سپس دعا می‏خواند؛ دعایی که جاودانه شد چون خودِ امام علیه‏السلام .

عطر بندگی

دعای عرفه امام حسین علیه‏السلام سرشار از زیباترین کلمات در گفت‏وگو با پروردگار است؛ کلماتی که لبریز از عشق به خداوند است، کلماتی که عطر بندگی می‏پراکند.
«ای حسین علیه‏السلام ! تو در این دشت چه خواندی که هنوز سنگ‏های «جبلُ الرَّحمة»، از گریه‏های تو نالانند؟ عشق را هم ز تو باید آموخت. خدا را هم باید از کلام تو شناخت. در دعای عرفه، چه فرمودی و چه خواندی که هنوز رد عرفان تو در پهنه این دشت، جاری است... زیر هر خیمه گرم، یا که در سایه هر سنگ بزرگ، یا که در دامن کوه، حاجیان گریانند؛
با تو در نغمه و در زمزمه‏اند...»

عرفه، روز درک است

آنان که در عرفات نیستند، در عرفه که هستند! سزاوار است روز عرفه را عید بدانیم و پاک و پاکیزه، از ظهر تا غروب آفتاب، در هر جا که هستیم، دست دعا به آسمان بلند کنیم و به راز و نیاز و نیایش با آفریدگار هستی بپردازیم.
روز عرفه، تنها ویژه حاجیان و سرزمین عرفات نیست. می‏توانیم در هر مکانی که هستیم، دل را عرفاتی کنیم و روز عرفه را درک کنیم؛ دعایی بخوانیم و عذر به درگاه خدای آوریم؛ با او سخن بگوییم، و از او مدد بخواهیم که خود، آفریدگار این زمین و آسمان است. آنان که در عرفات نیسند، اگر عرفه را دریابند، گویی چون حاجیان، حج به جا می‏آورند و در سرزمین عرفات، عرفه را درک کرده‏اند و به فیض عرفه رسیده‏اند.

عرفه، عید رحمت

آن هنگام که آفتاب، در میان آسمان است، درهای رحمت خداوند، به روی زمینیان گشوده می‏شود، فرشتگان، سبدْ سبدْ گل‏های رحمت و مغفرت می‏آورند و چشم‏ها به آسمان است، دست‏ها بالا می‏رود و از حنجره‏ها، ندای «الّلهم»، بلند است. امروز، عرفه است؛ روز بیداری از غفلت‏ها، روز درک آفریدگار هستی؛ روز بارش رحمت الهی و روز استغفار است.
«عرفات»، جلوه بندگی

پهن دشت عرفات

جلوه گاهی است که در آینه‏اش
چهره روشن وحدت پیداست
همه در زیر یکی سقف بلند آسمان نیلی
به مناجات و عبادات مشغول
اشک بر دیده، غم‏ها بر دل، بار گناهان بر دوش
همه در گریه و در راز و نیاز، جامه‏ای ساده و یکسان و سفید، جامه‏ای ضدّ غرور، همه بر تن دارند».

ویژگی‏ها، مراتب و درجات نیایش

دعا، دعوت است و خواندن و مغز عبادت. پس عبادتی که دعا در آن نباشد، بی‏محتواست. همچنین نیایش به آن حالت روحی گویند که میان انسان و معبودش، رابطه انس و کشش ایجاد می‏کند. نیایش سبب نگرش مثبت به زندگی می‏شود. نیایش همانند عبادتِ تاجران و بردگان و آزادگان، دارای مراتب و درجاتی است. از طمع به بهشت و ترس از دوزخ تا شوق لقای پروردگار. رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏فرماید: «بهترین مردم کسی است که به پرستش و نیایش عشق ورزد.» امام علی علیه‏السلام در این‏باره می‏فرماید: «طمع بهشت و ترس از دوزخ، او را برای نیایش وادار نمی‏کند، بلکه مقتضای بندگی و عظمت خداییِ خداوند، او را به ایجاد ارتباط وادار می‏سازد».

عید عرفه

ساز و کار نیایش، مانند ساز و کارهای تبادل امواج فیزیکی، تحت شرایطی قوّت و شدّت می‏گیرد. در مکان‏هایی مانند مساجد، زیارت‏گاه‏ها و همچنین در جهت قبله، میدان‏های مغناطیسی مادی و معنوی برای تصعید امواج ذکر و نیایش، مناسب‏تر است. زمان‏هایی مانند سحر، شب قدر، شب جمعه و روز عرفه نیز امتیاز ویژه‏ای در خود نهفته دارند.
عرفه؛ یعنی دعا و دعا؛ یعنی ابزاری مناسب برای رابطه سریع عاشقانه با شکستنِ قفسِ آهنین خودپرستی. دعا؛ یعنی شیوه‏ای در فاصله‏افکنیِ ممدوح میان دل و گناه. گرایش به سپیدی و شست‏وشوی تیرگی‏های پیشین و این؛ یعنی عید. عید بر عاشقان مبارک.

جایگاه دعا در قرآن و احادیث

از جمله صفات پسندیده که قرآن کریم برای حضرت ابراهیم علیه‏السلام برمی‏شمارد، اوّاه است که در فرمایشِ امام باقر علیه‏السلام به معنایِ «بسیار دعاکننده به درگاه خداوند» آمده است. همسو با چنین اهمیتی در قرآن، در روایات نیز دعا به روح عبادت، سلاح مؤمن و کلید رحمت تعبیر شده که از جایگاه خاص دعا در اسلام خبر می‏دهد. این بیانات شریف، نقش‏محوری دعا و نیایش را در دین به روشنی تشریح می‏کند. برای نمونه، امام صادق علیه‏السلام به میسِّر بن عبدالعزیز می‏فرماید: «ای میسِّر! به درگاه خدا دعا کن و از پیش خود نگو که دعا فایده ندارد و آنچه شدنی است، خواهد شد. به درستی که بنده در نزد خدای متعالی مقامی دارد که جز با خواهش و تمنّا به آن نمی‏رسد و اگر بنده‏ای دهان خود را ببندد و هیچ خواهش نکند، چیزی به او داده نخواهد شد. ای میسِّر! هر دری که کوبیده شود، امید باز شدنش خواهد رفت».

دانش نوین و نیایش

تأثیر دعا در رفع گرفتاری‏های روحی و حتی جسمی انکارناشدنی است. دکتر الکسیس کارل در کتاب نیایش به اثر دعا و نیایش در جسم انسان تصریح می‏کند. بررسی‏های دامنه‏دار دانشمندان و تحلیل‏های روان‏شناختی و کاربردی، مفید بودن نیروی سحرآفرین ایمان را در سلامت روانی و جسمانی تأیید کرده است. حتی برخی موارد، درماندگی دانش در بیان قدرت اثربخش ایمان آشکار است. ایمان به انسان امید می‏بخشد و سبب تسلط وی بر خویشتن می‏شود؛ به طوری که می‏تواند فشارهای روحی را تا سرحدّ امکان مهار سازد. دکتر هارولد جی. کویینگ معتقد است پای‏بندی به نظام اعتقادی، افراد را توانا می‏کند تا بیماری‏های کُشنده، درد و رنج یا اندوهِ از دست رفتنِ کسی را بهتر برتابند. در قرآن نیز اساسی‏ترین معالجه بیماری‏های روانی، ذکر، نیایش و یاد خدا معرفی شده است.

عرفات، سرزمین اشك و دعا

عرفات سرزمین اشك و دعاست. (1) عرفات سرزمینى است كه خداوند به خاطر اشك‎ها و دعاهاى زائران به فرشتگان مباهات مى‏ورزد. سرزمینى كه گناهان در آن بخشیده مى‏شوند. (2)
سرزمینى كه خیال بخشیده نشدن در آن، خود گناه بزرگى است. (3) حتى كسانى كه هنوز متولد نشده‏اند، امید است مورد لطف قرار گیرند. (4)
عرفات سرزمینى است كه به عرصات قیامت ماند كه خلایق همه جمعند و هر كس به دعا مشغول، و در انتظار رد و قبول، بیرون دروازه‏اند. مى‏خواهند نزد مولایشان حضور یابند. ابتدا باید پشت در بایستند تا اجازه ورود بگیرند. باید بنالند تا به حرم(مشعر) راه یابند چقدر بنالند؟ چگونه بنالند؟... تا ننالند به حرم راه نیابند آنگاه كه پاك شوند، وارد حرم شوند. خانه خدا پاك است و مهمان پاك مى‏پذیرد. (5)
پس دعا كنند. روز عرفه روز دعاست. انسان جز دعا مالك چیزى نیست نه تنها مالك مال نیست ‏بلكه مالك اجزاء و جوارحش نمى‏باشد. ما جز تضرع و دعا سلاحی نداریم، دشمن درون ما تنها با اشك رام مى‏شود. و "سلاحه البكاء". (6) یا از ترس جهنم مى‏نالد یا گریه شوق دارد كه چرا به بهشت نرسیده، چرا از هجرانش ننالد؟
عرفات سرزمینى است كه بهترین مردان خدا در آن توقف كرده، دعاها و اشك‏ها داشته‎اند، و در هر سوى این دشت ردّ پاى مهدى فاطمه است. (7) عرفات با اشك‎هاى مقدس سیدالشهدا اباعبدالله الحسین‏ علیه السلام در روز عرفه به هنگامه خواندن دعاى عرفه متبرك‏تر شد.

پي نوشت :

1- كنزالعمال، جلد 5، ص 13.
2- مستدرك الوسایل، جلد 2، ص 168/ وافى، جلد 2، ص 45.
3- بحارالانوار، ج 99، ص 264.
4- همان، ص 293 .
5- جوادى آملى، صهباى صفا، ص 85 .
6- همان، صص 85 و 86 .
7- محسن قرائتى، حج، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ چهارم .

منابع:

ماهنامه گلبرگ، ش47
ماهنامه گلبرگ، ش59
ماهنامه گلبرگ، ش82
ماهنامه پاسدار اسلام، ش195
ماهنامه پاسدار اسلام، ش196
ماهنامه پاسدار اسلام، ش289

منبع: www.askquran.ir