مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون



 

چنانچه طعم تلخی را در دهان خود احساس می‌‌کنید و به دنبال راه‌های خلاصی از این مشکل هستید، در این صورت مقاله‌ی پیش رو را مطالعه کرده تا علل و درمان این وضعیت را بیابید.
از خواب بیدار شدن و احساس طعمی تلخ در دهان خیلی خوشایند نیست. اما اشکالی ندارد. این اتفاق هر روز رخ می‌دهد. معمولاً یک مسواک خوب به دندانها این مشکل را برطرف می‌سازد. اما گاهی این مزه‌ی افتضاح همچنان در دهان شما مانده و حتی چندین مرتبه پس از شستشوی دهان باز هم به همان صورت باقی می‌ماند.
هرگونه تغییر در توانایی حس چشایی را در اصطلاح پزشکی نارسایی چشایی گویند. پرزهای چشایی موجود در دهان ما پنج نوع طعم اصلی را مانند شیرینی، شوری، ترشی، تندی و تلخی را تشخیص می‌دهد. به منظور تشخیص طعم‌های پیچیده، وجود حس بویایی نیز بسیار ضروری است. بنابراین، زمانی که فردی مبتلا به عفونتهای دستگاه تنفس است و حس بویایی او کاهش یافته، حس چشایی نیز در این روند تغییر می‌کند. یک مزه‌ی تغییر یافته، خصوصاً وجود یک طعم تلخ می‌تواند موجب از دست دادن اشتهای فرد شود، به این دلیل که احساس تلخی مداوم در دهان او را از خوردن هرچیزی بازمی‌دارد. علاوه بر مشکلات تنفسی، دلایل دیگری وجود دارند که موجب بوجود آمدن طعم تلخ در دهان می‌شوند. بعضی از این دلایل را در ادامه توضیح داده و به دنبال آن راه‌کارهایی به منظور خلاصی از این وضعیت آورده شده است.

علل

مشکلات دهان و دندان

فردی که دچار عفونتی در دهان، مانند بیماری لثه، آبسه در دندان یا لثه باشد، ممکن است طعم تلخی را در دهان خود احساس کند. گاهی اوقات، فرد ممکن است نسبت به ترکیباتی که با آن دندان خود را پر کرده حساسیت داشته و در نتیجه، ممکن است به خاطر وجود آنها طعم تلخی را در دهان احساس کند.

بیماری رفلاکس اسید

یکی از علل اصلی این وضعیت، نوعی بیماری تحت عنوان رفلاکس یا بازگشت اسید معده است که همچنین به آن بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) گویند. فردی که مبتلا به این بیماری است، دچار بازگشت شیره‌های گوارشی و یا اسید به درون گلو شده و در نتیجه به هنگام خوردن، طعم تلخی را در دهان احساس می‌کند. علل اصلی بیماری ریفلاکس اسید، پرخوری، خوردن مواد غذایی تند و چرب و خوردن در ساعات غیرمعمول می‌باشد. علاوه بر وجود طعم تلخ در دهان، دیگر علائم بیماری ریفلاکس اسید، سوزش سر دل، بوی بد دهان، سردرد، نفخ، گاز، تهوع و گلودرد می‌باشند.

فنیلتیوکربامید (PTC)

یک فرد عادی با حدود ده هزار جوانه یا پرز چشایی به دنیا می‌آید. برخی افراد قادر به احساس طعم فنیلتیوکربامید یعنی آمیزه‌ای از تلخی بوده و در نتیجه او را مستعد تجربه‌ی طعم تلخی بیش از دیگران می‌سازد.

دارو

یکی دیگر از دلایل آن، مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی (برای بیماران مبتلا به استرس و افسردگی)، ویتامین‌های دوران بارداری (برای زنان باردار) و حتی آنتی بیوتیک‌های همیشگی است.

مصرف آجیل کاج

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف آجیل کاج، به خصوص آنهایی که خراب شده‌اند، می‌تواند منجر به ایجاد طعم تلخ در دهان شود. این تغییر در مزه می‌تواند بلافاصله پس از مصرف آجیل کاج و یا چند روز پس از آن اتفاق افتد. فردی که دچار این وضعیت شده ممکن است به مدت چند روز و گاهی حتی چند هفته این طعم تلخ را در دهان خود احساس کند.

عدم تعادل هورمونی

عدم تعادل هورمونی مانند بالا و پایین شدن سطوح استروژن، که در خانمها در طول دوره‌ی قاعدگی و یا حتی به هنگام بارداری رخ می‌دهد، می‌‌تواند چنین تغییراتی را در مزه‌ی دهان بوجود آورد.

مسمومیت با فلزات

مسمومیت با سرب و مسمومیت با مس و جیوه می‌توانند موجب بوجود آمدن طعم تلخ و نوعی مزه‌ی فلزی در دهان فردی شوند که دچار این مسمومیتها شده است.

بیماری

افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند زردی، دیابت، سرطان، سوء عمل کبد و یا کلیه، مستعد بوجود آمدن تغییراتی در طعم و مزه دهان می‌شوند.

بهداشت نامناسب دهان و دندان

فردی که دندان‌های خود را به طور مرتب مسواک نمی‌زند، ممکن است با تجمعی از باکتری‌ها و میکروب‌ها در دهان مواجه شده که می‌توانند مزه‌ی تلخی در دهان را بوجود آورند.

درمان

درمان طعم تلخ در دهان مستلزم، تعیین علت دقیق پشت آن، و سپس اتخاذ اقدامات و داروهای لازم جهت از بین بردن آن است.
• دندان‌های خود را دو مرتبه در روز مسواک زده، و به دنبال آن از یک دهان شویه‌ی دارویی استفاده نمایید. کشیدن نخ دندان به طور مرتب نیز به منظور جلوگیری از تجمع میکروب‌ها و باکتری‌ها در دندانها بسیار اهمیت دارد.
• یکی از درمان‌های خانگی مؤثر به منظور خلاصی از شر تلخی در دهان مسواک زدن دندان های خود با مخلوطی از جوش شیرین و نمک است. این مخلوط در مبارزه با عفونت دندان و نیز در از بین بردن پلاک یا جرم دندان بسیار مفید است.
• خوردن مرکبات و یا نوشیدن آب میوه‌هایی مانند آب پرتقال یا آب لیمو، ترشح بزاق را تشدید ساخته و در نتیجه، به شستن و از بین بردن طعم تلخ در دهان کمک می‌کند.
• جویدن دارچین و میخک، چند مرتبه در روز، کمک کرده تا مزه‌ی تلخ در هان نیز به حداقل برسد.
• طعم تلخ در دهان پس از خوردن، به علت سوء هاضمه یا بیماری بازگشت اسید، را می‌توان با خوردن در حد اعتدال، اجتناب از غذاهای تند و پرادویه و سرخ شده، و با خوردن وعده‌های غذایی کوچک و مکرر در زمان مناسب درمان کرد.
تلخی در دهان یک بیماری بسیار جدی به حساب نمی‌آید. تنها با پیروی از راه‌کارهای خانگی که در بالا اشاره شد، حفظ بهداشت دهان و دندان و انجام اقداماتی جهت بهبود گوارش خود، می‌توانید این مشکل را از بین ببرید.