باربی(1): سیر تاریخی باربی

چيزي كه در تجربه تاريخي اندلس ثبت شده بود و موجب شكست تدريجي مسلمانان با استفاده از اهرم افساد زنان و دختران گرديده بود. عروسك باربي پديده اي است كه در همين راستا طراحي شده و اين نوشته سعي دارد تا نگاهي اجمالي به ابعاد و تاثيرات آن داشته باشد و زمينه تامل بيشتر افراد نسبت به اين پديده ي فرهنگي- سياسي- اقتصادي را فراهم آورد.
تأمل در باب چگونه زيستن مساله اي است كه از ديرباز ذهن بشر را به خود مشغول ساخته و از گذشته هاي دور تاكنون متفكران و انديشمندان بسته به جهان بيني و مباني فكري خويش پاسخ هاي گوناگوني را در اين زمينه ارائه نموده اند. اين موضوع تا آنجا پيش رفته كه امروزه با توجه به ارتقاء سطح آگاهي و دانش بشري، به شيوه هاي مختلف زيستن و يا به تعبير سبك هاي مختلف زندگي منجر شده است. سبك هايي كه همه ابعاد زندگي بشر در يك اجتماع و جامعه را در بر گرفته و تعريف مشخص از آن ارائه نموده است.
با پايان يافتن جنگ جهاني دوم و ظهور دو بلوك شرق و غرب به رهبري شوروي و ايالات متحده آمريكا، صحنه جنگ بين دو ابرقدرت تغيير يافته و جنگ سرد آغاز شد؛ جنگي كه زمين درگيري آن نه مثل گذشته محدود بود و نه مشخص؛ جنگي كه نه با فكر نظاميان بلكه با طرح ريزي استراتژيست هاي دو طرف طراحي و با به كارگيري سلاح فرهنگ، هنر و رسانه انجام مي گرفت و اين آمريكا بود كه به واسطه برتري اش در حوزه هاي ذكر شده به مرور از رقيب خود پيشي گرفت.
در اين ميان ظهور انقلاب اسلامي با شعار نه شرقي، نه غربي و پيدايش موج بيداري اسلامي در بين مسلمانان جهان- متاثر از اين انقلاب- و تجربه ي تلخ شكست در پي تهاجم نظامي، دولتمردان ايالات متحده را بيش از پيش وادار نمود تا به شيوه ي ديگري از جنگيدن بيانديشند و اين بار جدي تر به عرصه هاي غير نظامي جنگ روي آورند. لذا مساله سبك زندگي مورد توجه سياستمداران ايالات متحده آمريكا قرار گرفت. مجموعه اي كه بوسيله آن بتوان براي لحظه لحظه زندگي مردم برنامه داشت؛ يعني چگونگي خوراك، پوشاك، تفريح، معماري، ارتباط با ديگران، لوازم زندگي و ... بر همين اساس پديده سبك زندگي آمريكايي موضوعيت يافت. در اين ميان توجه ويژه برنامه ريزان به نقش زنان و دختران در ترويج فرهنگ مورد نظر، حائز اهميت و تامل است.
چيزي كه در تجربه تاريخي اندلس ثبت شده بود و موجب شكست تدريجي مسلمانان با استفاده از اهرم افساد زنان و دختران گرديده بود.
عروسك باربي پديده اي است كه در همين راستا طراحي شده و اين نوشته سعي دارد تا نگاهي اجمالي به ابعاد و تاثيرات آن داشته باشد و زمينه تامل بيشتر افراد نسبت به اين پديده ي فرهنگي- سياسي- اقتصادي را فراهم آورد.

کمپانی «متل»:

کمپانی متل در سال ۱۹۴۵، توسط زوج «هندلر» و «مت» در ایالت کالیفرنیای جنوبی آمریکا تاسیس شد. این شرکت، ابتدا قاب عکس تولید می کرد و سپس به ساخت مبلمان خانه، و در نهایت به تولید اسباب بازی روی آورد.
روث هندلر هنگام مشاهده بازی دخترش باربارا با عروسک های کاغذی متوجه شد او از بازی دادن آنها در نقش بزرگسالان لذت می برد. آن زمان اغلب عروسک ها به شکل کودکان خردسال ساخته می شدند. روث ایده ساخت عروسکی با اندام بزرگسالان را به شوهرش الیوت پیشنهاد نمود، اما وی به عنوان مدیر شرکت متل اشتیاقی به این پیشنهاد نشان نداد.
در سال ۱۹۵۶ روث در سفری به آلمان به عروسکی که بایلد لی لی نامیده می شد برخورد نمود که عینا مطابق آن چیزی بود که در سر می پروراند. او سه عدد از این عروسکها را خریداری کرد. یکی را به دخترش داد و دوتای دیگر را به متل برد.
عروسک لی لی براساس شخصيت محبوب ظاهر شده در کمیک استریپی شکل گرفته بود. لی لی، خانم خوشنامی بود که می دانست چه میخواهد. عروسک لی لی اولین بار در سال ۱۹۵۵ در آلمان به فروش رفت و اگر چه در آغاز به بزرگسالان فروخته می شد، اما کمکم محبوبیتی بین کودکان بدست آورد که از پوشاندنش با قطعاتی که جداگانه در دسترس بودند، لذت می بردند.

متل و «میکی ماوس»:

کمپانی متل در ۱۹۵۵، برای تبلیغ اسباب بازی ها در نمایش های تلویزیونی با کلوپ میکی ماوس به همکاری پرداخت که موجب دگرگونی ساختاری در تجارت اسباب بازی شد.

جهت گیری در عروسک سازی:

در سال ۱۹۵۹، به دلیل علاقه دختر «هندلر» به عروسک های کاغذی، این شرکت طرح ساخت عروسک را دنبال کرد که منجر به عقد قرارداد برای دریافت امتیاز عروسک آلمانی «لی لی» شد.

عروسک «لی لی»:

عروسک «لی لی»، در واقع بر گرفته از شخصیت و اندام و چهره یک زن خیابان گرد آلمانی به همین نام بود. عروسک آلمانی «لی لی» به عنوان یک قطعه کلکسیونی فقط به بزرگسالان به ویژه به کلکسیونرهای اسباب بازی فروخته می شد.

تغییر نژاد:

کمپانی «متل»، امتیاز عروسک «لی لی» را از آلمان خرید، و پس از تغییراتی، صورت بندی نژادی آن را به نژاد «آنگلوساکسون» همانند کرد و به تولید انبوه آن در آمریکا اقدام نمود.

تولد باربی:

این عروسک تغییر نژاد یافته ( به نژاد آمریکایی ـ انگلیسی آنگلوساکسون) باربی لقب گرفت. باربی، اسم خلاصه شده باربارا، دختر کوچک رئیس کمپانی متل یعنی آقای هندلر بود. باربی به زودی در صف اول اسباب بازی دختران در غرب قرار گرفت. در سال ۱۹۵۹ هر عروسک باربی به قیمت سه دلار فروخته می شد؛ اما اکنون هر عروسک باربی اصل ساخت کمپانی متل ۴۵۰۰ دلار قیمت دارد.

از طراحی موشک ضد هوایی تا طراحی عروسک باربی:

طراح تغییرات «باربی» در آمریکا در کمپانی «متل»، «جک رایان» است. وی قبل از آن در پنتاگون (وزارت جنگ آمریکا) طراح موشک های اسپارو و هاوک بود. شرکت متل او را بخاطر تخصص و استعدادش در شناخت فرم هیکل زنان استخدام کرد.

شرکت سهامی عام متل:

در سال ۱۹۶۰، شرکت «متل»، سهام خود را به فروش رساند و به سهامی عام تبدیل شد. از ۱۹۶۳ تا سال ۱۹۶۵، ثروت کمپانی «متل» از ۱۰۰ میلیون دلار به ۵۰۰ میلیون دلار افزایش یافت.

تولد کن ( دوست پسر باربی):

در سال ۱۹۶۱، کمپانی« متل» عروسک «کن» را تولید کرد. این عروسک پسری بود با لباس های شیک و موهای قهوه ای با نامی بر گرفته از نام پسر آقای هندلر(رئیس کمپانی متل). به این ترتیب عروسک باربی صاحب یک دوست پسر شد.
بعدها در سال ۱۹۶۳، عروسک «میچ» و در سال ۱۹۶۵، عروسک «اسکیپر» به جمع «کن» و« باربی» پیوستند.

دوستان زرد و سیاه باربی:

در سال ۱۹۶۸، کمپانی «متل» برای اینکه به باربی یک شخصیت تربیتی جهانی ببخشد، اقدام به ساخت و فروش عروسک های سیاه و زردی نمود که هیکل و اندام آنها کاملا همانند اندام باربی، ولی رنگ پوست و چهره آنها متفاوت است. عروسک دو رگه آفریقایی ـ آمریکایی برای کودکان سیاه پوست در آمریکا و آفریقا که به باربی سیاهان معروف شد، با نام «کریستین» توسط کمپانی «متل» به بازار آمد. این همه مسئله نبود؛ بازار بیش از یک میلیاردی زرد پوستان در آسیا و همچنین تربیت غربی دختران آنان، ضرورت نگاه فرهنگ غربی به آن عرصه را جدی ساخت. در سال ۱۹۹۰، «کی یرا» باربی ژاپنی ها و چینی ها را ساخته و روانه بازار کرد. در کنار این دوست زرد پوست باربی، دو سال قبل از آن (۱۹۸۸) ترزای آمریکای لاتین به جمع دوستان باربی پیوسته بود.

گسترش فعالیت های کمپانی متل:

از ۱۹۶۵، کمپانی متل در راستای تبلیغ و ترویج باربی به ساخت و فروش اسباب بازی های جنبی و تکمیلی آن پرداخت: اسباب بازی «ببین و بگو» در مهد کودک ها، خودروهای مسابقه ای احتراقی، اسباب بازی های الکترونیکی، سرگرمی های ویدئوی خانگی، پازل ها و……

اساسنامه کودکان:

در سال ۱۹۷۸، متاثر از شعار حقوق بشر رئیس جمهور وقت آمریکا، جیمی کارتر مبنی بر بسط حقوق بشر در جهان، کمپانی متل با دید بشر دوستانه!!؟ اساسنامه جهانی کودکان را تنظیم نمود که به شکل قابل توجهی شرکایی را به صورت غیر انتفاعی در اتحادیه ای پیرامون اساسنامه مزبور ( از سراسر جهان) گرد آورد.

متل کمپانی چند ملیتی:

کمپانی آمریکایی متل، برای ترویج باربی در سال ۱۹۸۶، شرکت «هنگ کنگی اراکو» را تاسیس کرد. در سال ۱۹۸۸ با کمپانی «والت دیسنی» در جهت تولید و بازاریابی اسباب بازی ها و فیلم های شخصیت های عروسکی و کارتونی معروف والت دیسنی در سراسر جهان، قرارداد همکاری منعقد نمود. همچنین در سال ۱۹۸۸، کمپانی «متل» کل سهام شرکت اسباب بازی سازی فرانسوی اس. ای را خرید و در سال ۱۹۸۹شرکت «کورجی تویز» انگلیسی را تاسیس کرد. با توجه به گسترش نفوذ باربی، کمپانی متل در ۱۹۹۱ شرکت «آویوا»، تولید کننده اسباب بازی های ورزشی را تاسیس کرد.
از این پس به ترتیب:
- در ۱۹۹۲ تاسیس شرکت های بین المللی از سوی متل.
ـ در سال ۱۹۹۳ جذب مجموعه محصولات «فیشر پرایز» (تولید کننده اسباب بازی پیش دبستانی) به مجموعه متل.
ـ در سال ۱۹۹۴، تاسیس شرکت کرانسنکو برای تولید اسباب بازی های معروف باربی در انگلیس، توسط متل.
ـ در سال ۱۹۹۵، تدوین مقررات حقوقی تولید و توزیع عروسک های بزرگ کاپچ کیدز توسط متل.
ـ در سال ۱۹۹۷، ادغام کمپانی اسباب بازی نایکو در متل.
ـ در ۱۹۹۷ خط تولید باربی دست به ساخت و عرضه یک عروسک معلول سوار بر ویلچر به نام «اسمایل» کرد.
ـ در سال ۱۹۹۸ خریداری کمپانی اسباب بازی سازی پرنده آبی از انگلیس.
ـ در سال۱۹۹۸ تولید دختر مطلوب آمریکایی در دو مجموعه اول( مجموعه اول دختران۷-۳ ساله و مجموعه دوم دختران ۱۲-۷ ساله) شامل سلیقه ها، علایق، الزامات و ….

کمپانی متل و هری پاتر:

در سال ۲۰۰۰، کمپانی «متل» امتیاز مجموعه بازی ها و فعالیت های سرگرم کننده پیرامون داستانهای «هری پاتر» شامل: عروسک ها، پازل ها، خودروها، بازی های کامپیوتری و فیلم های مربوط را ( با همکاری کمپانی سینمایی وارنر) خریداری نمود.

معاهده جهانی تی. اچ. کیو:

در سال ۲۰۰۱، کمپانی متل به معاهده جهانی چاپ و انتشارات تی اچ کیو برای گسترش و نشر بازی های آموزشی و نرم افزارهای تولیدی خود با توجه به ذخایر کمپانی متل شامل باربی هاتوی ـ دختر آمریکایی ـ مچ باکس و فشیر پرایز، به معاهده جهانی چاپ و انتشارات تی. اچ. کیو وارد شد.

فیلم های باربی:

در سال ۲۰۰۱ عروسک «باربی» در اولین فیلم کامپیوتری خود به نام باربی در فندق شکن ظاهر شد. از آن پس تاکنون، تعداد قابل توجهی فیلم کامپیوتری، انیمیشن، فیلم سینمایی، و مستهجن سکس در مورد باربی تولید شده است.

/س