علل بروز اسپاسم‌های عضلانی

اسپاسم یا گرفتگی عضلانی درد در عضلات را گویند که فرد به طور ناگهانی در حین انجام فعالیتهایی مانند خم شدن، برداشتن اجسام سنگین، تمرینات شدید و غیره آن را تجربه می‌کند. اگرچه این یک مشکل عادی است، علل آن بسیار بوده و درمان به رفع این علل بستگی دارد.
به هنگام حرکت دادن عضلات خود، متوجه نیستیم که عمل حرکت عضله در واقع یک روند طولانی و پیچیده‌ای است. مغز سیگنال الکتریکی را از طریق سیستم عصبی مرکزی به عضلات می‌فرستد، بدین گونه که برخی مواد شیمیایی را آزاد ساخته و موجب حرکت ماهیچه می‌شود. هنگامی که این روند توسط برخی عوامل دیگر دچار وقفه ‌شود، ممکن است اسپاسم یا گرفتگی عضلانی اتفاق افتد. اینها حرکات غیر ارادی ماهیچه بوده و زمانی رخ می‌دهند که کمترین انتظار انجام آن را داریم. اسپاسم می‌تواند در نواحی مختلف بدن رخ دهد. اگرچه تجربه درد ناگهانی در ماهیچه‌های ساق پا، پا و دست امری بسیار عادی است، اما درد عضله می‌تواند همچنین در پشت، گردن، شکم و حتی در صورت ایجاد شود.

تمرین بدنی شدید

اسپاسم عضلانی می‌تواند به دلیل بکار گیری بیش از حد عضلات در حین انجام تمرینات بدنی شدید رخ دهد. هنگامی که فردی در انجام تمرین بدنی خصوصاً در محیطی بسیار گرم، زیاده روی نماید، ماهیچه‌ها ممکن است به طور غیر ارادی منقبض شوند، به این دلیل که تمرینات شدید بدنی نیازمند به کار کشیدن شدید ماهیچه‌ها بوده و موجب خستگی و به دنبال آن درد عضلانی می‌شود. این امر یکی از علل اصلی گرفتگی عضلانی در پاها است.

عدم تعادل الکترولیت

کم شدن آب بدن و عدم تعادل الکترولیت در بدن نیز از علل معمول به حساب می‌آیند. بدن ما به تعادل مناسب الکترولیتی یعنی وجود کلسیم، سدیم، پتاسیم و منیزیم جهت انجام مناسب عملکرد عضلانی نیاز دارد. هنگامی که این تعادل حفظ نمی‌شود، مشکلات متعددی از جمله اسپاسم رخ می‌دهد. کم شدن آب بدن یکی از علل اصلی عدم تعادل عضلانی است زیرا هنگامی که آب بدن از دست می‌رود، دچار فقدان و محرومیت از الکترولیتها می‌شویم. ورزشکاران اغلب پس از شرکت در فعالیتهای شدید دچار اسپاسم می‌شوند. رژیم غذایی نامناسب نیز می‌تواند موجب بروز عدم تعادل الکترولیتی شود.

اسپاسم عضلات قفسه سینه

این مشکل می‌تواند به دلیل تنگ شدن عروق خونی در قفسه سینه رخ دهد یعنی زمانی رخ می‌دهد که فرد دچار آترواسکلروز یا تصلب شرایین شود. این نوع را اغلب تحت عنوان آنژین می‌شناسند، یعنی زمانی که درد شدید در ناحیه قفسه سینه به دلیل عرضه ناکافی خون تجربه شود. در چنین مواقعی اسپاسم‌های دردناک همچنین در ناحیه گردن، فک و کتف‌ها احساس می‌شود.
ا

سپاسم عضلات معده

یکی از علل اسپاسم شکمی می‌تواند به بیماری آنفولانزای معده نسبت داده شود. افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر نیز ممکن است دچار اسپاسم‌های شدید شکمی شوند. درد کولیکی یا دل درد نیز نوع دیگری است که در معده به دلیل هضم نادرست رخ می‌دهد. گرچه این وضعیت به طور معمول در نوزادان دیده می‌شود، اما حتی بزرگسالان نیز به خصوص پس از صرف وعده غذایی می‌توانند آن را تجربه نمایند. علاوه بر درد کولیکی، فرد همچنین ممکن است دچار اسهال، استفراغ و نیز تهوع شود.

اسپاسم عضلات پشت

این مشکل بوجود آمده در پشت یا کمر نیز نوع متداول درد عضلانی مشاهده شده در افراد میانسال و مسن است. این مشکل بوجود آمده در پشت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فرد به طور ناگهانی خم شده تا شیء یا چیزی را از زمین بردارد که موجب انقباض عضلات می‌شود. سایر علل، عطسه، صدمه دیدگی کمر به دلیل حرکت ناگهانی و غیره را شامل می‌شود. وضعیت و طرز بد و نامناسب قرار گرفتن بدن به هنگام نشستن یکی از دلایل مهم این مشکل در قسمت بالایی کمر است. چنانچه این وضعیت به موقع درمان نشود، احتمال دارد که به مشکلی مزمن تبدیل شود.

اسپاسم در عضلات گردن

اسپاسم عضلانی در گردن نیز شبیه به درد پشت می‌باشد. یکی از متداول‌ترین علل آن قرار دادن گردن در یک وضعیت به مدت طولانی است. بعضی افراد عادت به چرخاندن و پیچاندن سریع گردن خود را دارند که به همین دلیل گردش خون به ماهیچه‌های این ناحیه متوقف شده منجر به انقباض عضلات و متعاقب آن درد عضلانی می‌شود.

اسپاسم در عضلات صورت

اسپاسم عضلات صورت که همچنین اسپاسم همی فاسیال (hemifacial) نامیده می‌شود زمانی رخ می‌دهد که هر یک از دو طرف عضلات صورت شروع به انقباض ناگهانی کنند. از آنجا که حرکت عضلات صورت به هفتمین عصب جمجمه‌ای بستگی دارد، هرگونه آسیب به این عصب صورت می‌تواند موجب بروز اسپاسم شود. علل دیگر آن، وجود تومور، و همچنین فشار وارد شده بر روی عصب توسط یک رگ خونی را شامل می‌شود.

اختلالات جدی

اسپاسم گاهی می‌تواند به عنوان علامت و نشانه‌ای از بیماریهای جدی همچون اختلالات عصبی (آسیب نخاعی، فلج چند گانه و غیره)، اختلالات متابولیکی و غیره رخ دهد. از اینرو چنانچه از اسپاسم‌های مکرر و یا درد در بدن خصوصاً در ناحیه گردن و پشت رنج می‌برید، علت آن می‌تواند مشکلی جدی باشد.
درمان درد عضلانی می‌تواند تنها با مشخص شدن علت اصلی تعیین شود. چنانچه اسپاسم به شکل کرامپ یا گرفتگی عضلانی رخ دهد، آن را می‌توان بلافاصله به کمک تمرینات کششی درمان نمود. با این حال، در وضعیت‌های شدید، ماهیچه قفل شده و درمان تخصصی جهت معالجه آن نیاز خواهد بود. از اینرو چنانچه دچار چنین اسپاسم‌هایی به طور مرتب می‌شوید بایستی به منظور جلوگیری از بروز مشکلات شدید، بلافاصله به یک پزشک مراجعه نمایید.