عادت ماهانه و علت پیدایش در زنان

علایم پیش از عادت ماهانه

علایم پیش از عادت ماهانه، باعث توجه گسترده محققان و دست اندرکاران پزشکی در سراسر دنیا شده است. با وجود کتاب‌های زیاد، کلینیک‌های متعدد و داروهای فراوان، در حال حاضر هیچ آزمایش قطعی پزشکی، هورمونی یا روانی برای تشخیص علایم پیش از عادت ماهانه در آمریکا و اروپا و سایر کشورها در دسترس نیست؛ تشخیص آن یک مسأله شخصی است که بیشتر توسط خود زن انجام می‌شود.
در این مورد بیش از 50 نوع علامت را می‌توان نام برد که برخی از آن‌ها عبارتند از: افسردگی، بی‌حوصلگی، نوسانات خلق و خو، عناد، گیج بودن، خستگی، مشکلات تطبیق با محیط، دل به هم خوردن از غذا، سردردها، ضعف، ازدیاد وزن، ورم کردن بدن، یبوست، جوش صورت، درد مفاصل، دردناک شدن پستان‌ها.

قاعدگی یا عادت ماهیانه

قاعدگی یا عادت ماهیانه یکی از نشانه‌های بلوغ در دختران می‌باشد. سنی که دختران به مرحله‌ی بلوغ جسمی می‌رسند، متفاوت بوده و به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند: عوامل محیطی، عوامل ارثی، نژاد، آب و هوا و بالاخره طرز تغذیه در این موضوع دخالت دارند. به طور کلی در نقاط گرمسیر دختران زودتر از معمول بالغ می‌شوند. در ایران سن معمولی شروع قاعدگی در دختران به طور متوسط مابین 9 تا 16 سالگی است.
در دختربچه‌ها از سن 8 سالگی از همان زمان که غده‌ی هیپوتالاموس (1) در مغز، تخمدان‌ها را به فعالیت وامی‌دارد، میزان هورمون استروژن (2) شروع به افزایش می‌کند. تولید استروژن و سایر هورمون‌ها تا سن 11 تا 12 سالگی از تخمدان‌ها به حدی بالا می‌رود که برای حجیم شدن پستان‌ها و شروع قاعدگی کفایت می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد زنان قبل از تخمک گذاری آزمایش هوش را سریع‌تر ولی غلط پاسخ می‌دهند و حواس آن‌ها سریع‌تر پرت می‌شود و قدرت تمرکز خوبی ندارند، اما در هفته‌ی بعد از قاعدگی همین آزمایش را کندتر ولی صحیح‌تر پاسخ می‌دهند. تغییرات روحی و عاطفی ناشی از هورمون‌ها فقط به نوسانات چرخه‌ی قاعدگی محدود نمی‌شود. پس از زایمان، پروژسترون و بقیه‌ی هورمون‌های جنسی شدیداً اُفت می‌کنند و در آن زمان زنان در مقابل انواع بیماری‌های روحی آسیب پذیرتر هستند که افسردگی یکی از آنهاست.

علت پیدایش قاعدگی یا عادت ماهیانه

در دوران مختلف زندگی تخمدان‌های یک زن وظایف متعددی به عهده دارند که قابل توجه‌تر از همه تخمک گذاری یا تولید سلول مخصوص برای تولیدمثل و ترشح هورمون‌های تناسلی شامل: استروژن (3) و پروژسترون (4) می‌باشند. در دخترهای جوان دستگاه تولیدمثل تحت تأثیر هورمون‌های تناسلی رشد کرده و علایم بلوغ منجمله قاعدگی یا عادت ماهیانه در آن‌ها ظاهر می‌شود.
تخمک گذاری در زن به این ترتیب صورت می‌گیرد که پس از پایان یک دوره قاعدگی ماهیانه یکی از حباب‌های کوچکی که در سطح تخمدان‌ها وجود دارند سریعاً شروع به رشد کرده و به حالت یک طاول حجیم و متورم ایجاد می‌شود که به آن فولیکول (5) می‌گویند. در داخل هر فولیکول یک عدد اُوول (6) یا سلول تناسلی زنانه قرار دارد. در روز 14 از روز اول قاعدگی این طاول در سطح تخمدان در اثر فشار مایع فولیکولی می‌ترکد و تخمک موجود در آن آزاد می‌شود. سپس این تخمک در اثر حرکات ریشک‌ها یا شرابه‌های متعلق به شیپور فالوپ، وارد لوله‌ی رحم می‌شود.
تخمک که به وسیله‌ی ذره بین یا میکروسکوپ قابل دیدن است در داخل لوله‌ی رحم باقی می‌ماند و اگر با سلول تناسلی مرد روبرو نشود بعد از 24 ساعت از بین می‌رود. اما اگر مدت کمی قبل از تخمک گذاری و یا در همان زمان مقاربت جنسی انجام گرفته باشد، میلیون‌ها اسپرماتوزوئید (7) یا سلول تناسلی مرد که به داخل مجرای تناسلی زن ریخته می‌شوند با حرکات سریع به فعالیت می‌پردازند.
اسپرماتوزوئیدها یا سلول‌های تناسلی مرد که به وسیله‌ی میکروسکوپ قابل دیدن هستند، عبارتند از: سلول‌های کوچک و پر تحرکی که هرکدام تقریباً به شکل یک نوزاد قورباغه می‌باشند. هریک از این سلول‌ها دارای یک سر نسبتاً بزرگ و یک دم باریک بوده و با جنبش‌های سریع می‌توانند به طرف حفره‌ی رحم بالا رفته و خود را به داخل رحم و نزدیک تخمدان زن برسانند، اما با این وجود فقط تعداد محدودی از اسپرماتوزوئیدها یا سلول‌های تناسلی مرد می‌توانند از سوراخ دهانه‌ی رحم عبور کرده و خود را به داخل رحم برسانند زیرا که تعداد بسیار زیادی از آن‌ها در مجرای تناسلی زن و یا واژن از حرکت باز می‌مانند و از بین می‌روند.
اسپرماتوزوئیدها یا سلول‌های تناسلی مرد که خود را به داخل رحم رسانده‌اند، وارد لوله‌های رحم شده و از آنجا به طرف تخمک یا سلول تناسلی زن هجوم می‌برند. به این ترتیب به زودی تعداد زیادی اسپرماتوزوئید یا سلول تناسلی مرد به اطراف تخمک یا سلول تناسلی زن گرد آمده و آن را احاطه می‌کنند. فعالیت اسپرماتوزوئیدها برای داخل شدن به درون تخمک ادامه می‌یابد ولی فقط یکی از آن‌ها موفق می‌شود که به درون تخمک راه یافته و آن را بارور کند. به این ترتیب با ورود اولین اسپرماتوزوئید به درون اُوول یا سلول تناسلی زن، پرده‌ی محکمی در اطراف آن کشیده می‌شود که مانع از ورود سایر اسپرماتوزوئیدها به نزدشان شود. از ترکیب سلول تناسلی زن با سلول تناسلی مرد، سلول تخم به وجود می‌آید که به تدریج از آن جنین و سپس یک انسان تولید می‌شود و به این ترتیب که شرح داده شد حاملگی شروع می‌شود و تا موقع زایمان عادت ماهیانه و خونریزی از رحم قطع می‌شود.

چرا قاعدگی در خانم‌ها ایجاد می‌شود؟

در جنس مؤنث، دوره‌های ماهیانه تناسلی از هنگام بلوغ شروع شده و مراحل آن به طور متناوب و تقریباً با نظم و ترتیب تا چندین سال هم چنان تکرار می‌شود. یک دوره‌ی جنسی در خانم‌ها معمولاً شامل 28 روز است که مدت 3 تا 5 و گاهی 7 روز خونریزی از دستگاه تناسلی جزو آن می‌باشد. به طور قراردادی اولین روز خونریزی از دستگاه تناسلی در قاعدگی به عنوان اولین روز از یک دوره‌ی جنسی به حساب می‌آید.
خلاصه این که خانم‌ها به طور طبیعی در هر 28 روز یک مرتبه به مدت 3 تا 5 روز و گاهی 7 روز دچار خونریزی از رحم می‌شوند که اصطلاحاً به آن قاعدگی می‌گویند. در هنگام قاعدگی سلول‌های بافت مخاطی از سطح داخلی رحم جدا شده و ریزش می‌کند که برای این کار خونریزی و ترشحات قاعدگی ایجاد می‌شود.
در بعضی موارد که یک خانم نسبت به حاملگی خود بی‌اطلاع است، ممکن است خونریزی‌های نامنظمی ایجاد شود که اشتباهاً به عنوان قاعدگی تصور شود. گاهی اوقات بروز یک قاعدگی تعویقی و شدید می‌تواند ناشی از یک سقط جنین باشد. یک خانم اگر یک قاعدگی تعویقی که با دردهای شدید شکم همراه است داشته باشد، باید هرچه زودتر تحت توجهات خاص پزشکی قرار گیرد زیرا این موضوع ممکن است ناشی از ایجاد یک حاملگی خارج از رحم باشد. در خانم‌ها پس از قاعدگی در یک دوره‌ی جنسی، از روزهای 7 تا 14 سلول‌های مخاط رحم و سلول‌های غده‌ای آن شروع به تکثیر کرده و محل بافت‌های ریخته شده در رحم را نوسازی و ترمیم می‌کنند. علاوه بر آن، از روزهای 15 تا 28 غده‌های مخاط رحم متورم می‌شوند و مواد لزجی تراوش می‌کنند. در این مرحله بافت زیرین یا آستر مخاط رحم نیز ضخیم و پر خون می‌شود. در این مرحله اگر تخم بارور در رحم کاشته شود و به اصطلاح آبستنی رخ دهد، سلول‌های مخاط رحم پایدار باقی می‌مانند، ولی در غیر این صورت قاعدگی رخ داده و قسمت سطحی مخاط رحم همراه با ترشحات خونی از رحم جدا شده و از بدن خارج می‌گردد. خون قاعدگی برخلاف خون سایر قسمت‌های بدن لخته نمی‌بندد ولی گاهی اوقات ممکن است لخته‌های بسیار ریز در آن دیده شود. اما اگر خونریزی قاعدگی خیلی شدید شود معمولاً لخته‌های بزرگ نیز تشکیل می‌گردد.
طی سالیان دراز که سن بالا می‌رود یک خانم به یائسگی نزدیک می‌شود. در سنین 30 تا 40 سالگی میزان هورمون استروژن در خانم‌ها شروع به کاهش می‌کند. در اوایل 40 سالگی خانم‌ها وارد مرحله‌ی آستانه‌ی یائسگی (8) می‌شوند. در این مرحله از نظم و ترتیب عادت‌های ماهیانه کاسته می‌شود و پوست خشک‌تر شده و موها شکننده‌تر و کم‌پشت‌تر می‌شوند. بعضی از خانم‌ها استثنائاً احساس کاهش میل جنسی می‌کنند و بسیاری از آنها از دگرگونی و تغییر خلق و خوی و کج خلقی رنج می‌برند. به دنبال این مرحله به طور متوسط در سن 50 یا 51 سالگی مرحله‌ی یائسگی (9) فرا می‌رسد و قاعدگی برای همیشه متوقف می‌شود.

اختلالات قاعدگی

قاعدگی‌های نامنظم (10) به دوره‌های قاعدگی گفته می‌شود که از نظر زمان بین وقوع آن‌ها اختلاف زیادی وجود دارد. این نوع اختلال و بی‌نظمی در قاعدگی در دو مرحله از عمر خیلی زیاد دیده می‌شود: یکی در دخترهای جوان و آن‌هایی که قاعدگی‌شان به تازگی ایجاد شده و دیگر در سن میانسالی و در خانم‌هایی که در آستانه‌ی یائسگی بوده و به زودی یائسه شده و قاعدگی‌شان برای همیشه قطع خواهد شد.
دوره‌های قاعدگی به طور متوسط 28 روز است، اما این دوره‌ها در بعضی خانم‌ها هر 24 روز و در بعضی دیگر به ندرت ممکن است به طور طبیعی و منظم تا 35 روز هم دیده شود.

علل بی‌نظمی قاعدگی

اختلال در نظم و تغییر در مدت دوره‌های قاعدگی معمولاً به علت یک عدم تعادل موقتی در میزان هورمون‌ها است. در دختر خانم‌ها در جریان بلوغ، تغیرات مقدار هورمون‌ها باعث می‌شود که دوره‌های قاعدگی در ماه‌های اولیه و برای چند نوبت بی‌نظم باشند. علاوه بر آن‌ها در خانم‌ها پس از زایمان و هم چنین در زمان‌های نزدیک به یائسگی به علت تغییرات هورمونی، بی‌نظمی در قاعدگی شیوع می‌یابد. علاوه بر موارد بالا عدم تعادل هورمونی ممکن است به علت استرس، اضطراب، افسردگی و هم چنین در اثر بیماری‌های شدید و مزمن، ورزش‌های سنگین و از دست دادن شدید وزن بدن باشد که هرکدام می‌توانند باعث نامرتب شدن قاعدگی‌ها شوند.
قاعدگی نامنظم ممکن است علامتی از اختلال یا بیماری تخمدان‌ها یا بیماری رحم باشد. به طور مثال تخمدان‌های حاوی چند کیست (پلی کیستیک) که باعث بر هم خوردن تعادل هورمون‌های جنسی می‌شوند و یا عارضه اندومتریوز (11) که در آن بافت‌های شبیه مخاط رحم به طور نابجا در نقاط مختلف حفره‌ی لگن پیدا می‌شود، باعث اختلال در قاعدگی می‌گردند.
در بعضی موارد که یک خانم نسبت به حاملگی خود بی‌اطلاع است، ممکن است خونریزی‌های نامنظمی ایجاد شود که اشتباهاً به عنوان قاعدگی تصور شود. گاهی اوقات بروز یک قاعدگی تعویقی و شدید می‌تواند ناشی از یک سقط جنین باشد. یک خانم اگر یک قاعدگی تعویقی که با دردهای شدید شکم همراه است داشته باشد، باید هرچه زودتر تحت توجهات خاص پزشکی قرار گیرد زیرا این موضوع ممکن است ناشی از ایجاد یک حاملگی خارج از رحم باشد.

دل درد و کمر درد دختران قبل از قاعدگی

دوشیزگان و دختران در اوایل و ابتداء لک دیدن و حیض شدن، به دل دردهای مختلف مبتلا می‌شوند. این گونه دل دردها در (نژادها، فامیل‌ها، طایفه‌ها، فرقه‌ها و قبایل مختلف) یکسان نیست. مثلاً در بعضی نژادها مانند ارثی بودن به قدری سخت و شدید است که منجر به پاره شدن پرده‌ی بکارت (دخترگی) می‌شود، گاهی باید به وسیله‌ی عمل جراحی پرده‌ی بکارت را پاره کرد تا خون باز شود و آن دختر آسوده گردد. در بعضی نژادها به آن شدت نیست ولی بیش از حد آن بیچاره رنج می‌برد و ناراحت می‌شود، مدام ناله و آه و فریاد دارد. این چنین افراد تا آخر عمر، رحمشان ترشح دارد و رطوبات لزج و چسبیده‌ای نیز ترشح می‌کند، در بعضی از نژادها ابداً ناراحتی ایجاد نمی‌شود و به طور عادی و بدون زحمت و ناراحتی رگل شده و حیض می‌شوند، حتی خود دختر بدون هیچ علائم و سابقه‌ای خون مشاهده می‌کند و غفلتاً متوجه می‌شود که قاعده‌ی زنانگی به سراغ او آمده است.

قاعدگی‌های دردناک

ویتامین‌های گروه B به خصوص B6 و نیاسین روی پروستاگلاندین‌ها اثر می‌گذارند و باعث شل شدن عضلات رحم می‌شوند، در نتیجه دردهای قاعدگی را کنترل می‌کنند. همچنین کلسیم و منگنز دو ماده‌ی غذایی مهم هستند که در دردهای ناشی از قاعدگی بسیار مؤثرند، به طوری که وقتی این دو ماده در رژیم غذایی افراد کم باشند موجب ناراحت کننده‌ترین دوره‌های قاعدگی می‌شوند.
اگر دچار قاعدگی‌های دردناک می‌شوید، سیر بخورید.
اما به عنوان درمان می‌توانید هر روز آویشن شیرازی، گز علفی، مریم نخودی، گل بومادران، مغز ناخنک و کاکنج از هرکدام 5 گرم مخلوط کرده و بجوشانید، بعد آب صاف کرده‌ی آن را در سه نوبت بنوشید.

قاعدگی‌های سخت

اگر دچار قاعدگی‌های سخت هستید، هر بار 20 گرم رازیانه را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده‌ی آن را با هر وعده غذای روزانه، یک فنجان بنوشید.
* هر روز 100 گرم تخم جعفری را در یک لیتر آب بجوشانید، بعد آب صاف کرده‌ی آن را به مرور بنوشید.
* سی گرم گل خشک گزنه‌ی سفید را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را در طول روز به مرور بنوشید.
* صبح و ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق غذاخوری تخم هویج را بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را بنوشید.

لکه‌بینی در فواصل قاعدگی

خونریزی‌های غیرطبیعی در خانم‌ها:

به طور طبیعی خونریزی از دستگاه تناسلی خانم‌ها فقط در روزهای قاعدگی روی می‌دهد، بنابراین خونریزی‌هایی که غیر از زمان عادت ماهیانه اتفاق می‌افتند، غیرطبیعی هستند. در خانم‌های جوان که سن آن‌ها کمتر از 35 سال است، در شروع مصرف قرص‌های جلوگیری از حاملگی ممکن است خونریزی غیرطبیعی از دستگاه تناسلی دیده شود. در سنین بالاتر بروز خونریزی‌های غیرطبیعی به علت بیماری‌های دستگاه تناسلی خانم‌ها شیوع بیشتری دارند.

علت آن:

خونریزی مختصر در فاصله‌ی بین دو دوره قاعدگی را لکه‌بینی گویند. این نوع خونریزی مختصر یعنی لکه‌بینی در ماه‌های اول استفاده از قرص‌های ضدبارداری، یا هنگام تغییر نوع قرص‌های جلوگیری از حاملگی شایع است. معمولاً لکه‌بینی جهت تعدیل بدن در موقع تغییرات سطوح هورمونی حادث می‌شود، علاوه بر آن لکه‌بینی در اثر قرار دادن دستگاه جلوگیری حاملگی داخل رحم IUD نیز ایجاد می‌شود.
خون‌ریزی از دستگاه تناسلی خانم‌ها به طور غیرطبیعی به ویژه حدود چند ساعت پس از مقاربت ممکن است به علت وجود ضایعه در دهانه‌ی رحم، نظیر تحلیل دهانه‌ی رحم (12) و یا احتمالاً به علت سرطان دهانه‌ی رحم باشد. علاوه بر آن‌ها در خانم‌های مسن مقاربت جنسی ممکن است باعث آسیب به دیواره‌های مجرای تناسلی شود؛ زیرا پس از یائسگی دیواره‌های واژن یا مجرای تناسلی خانم‌ها نازک و شکننده می‌شوند و در نتیجه مقاربت با آن‌ها معمولاً باعث درد، ناراحتی و احتمالاً خون‌ریزی می‌شود.
خون‌ریزی غیرطبیعی از دستگاه تناسلی خانم‌ها که مربوط به آمیزش جنسی و یا به علت مصرف داروهای جلوگیری از حاملگی نباشد، ممکن است به علت بیماری‌هایی نظیر پولیپ رحم، اختلالات مخاط رحم و غیره باشد. ضمناً بعد از یائسگی، بیماری‌های مختلفی در دستگاه تناسلی خانم‌ها از جمله سرطان رحم می‌توانند باعث خون‌ریزی شوند.
باید دانست در ابتدای حاملگی و موقع کاشته شدن سلول تخم در رحم، خون‌ریزی مختصری ایجاد می‌شود. هم چنین خون‌ریزی از رحم می‌تواند به علت سقط جنین باشد. قویاً تأکید می‌شود هر زمان که یک خانم متوجه خون‌ریزی غیرطبیعی از دستگاه تناسلی می‌شود باید هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کند تا علت آن معلوم شود. درمان‌های هورمونی در خانم‌های مسن می‌تواند برای بهبود حالت ارتجاعی دیواره‌های مجاری تناسلی آن‌ها مؤثر باشد. در بیشتر موارد خون‌ریزی‌های غیرطبیعی از دستگاه تناسلی خانم‌ها در صورتی که عامل ایجاد آن‌ها مشخص شود با موفقیت درمان و رفع می‌گردند.

تنظیم کردن قاعدگی

اگر دچار قاعدگی نامنظمی هستید، برای تنظیم کردن آن ضمن پرهیز از خوردن گشنیز تازه و تخم گشنیز باید از خوراکی‌هایی استفاده کنید که تنظیم کننده‌ی پریود هستند، مانند: هویج یا آب هویج، زردک یا آب زردک، لوبیا، سیر، جعفری تازه یا تخم جعفری و روغن‌های نباتی.
هم چنین می‌توانید مغزهای هسته‌ی هلو را بکوبید و در آب انگور بخیسانید و آن آب انگور را بنوشید.
* هر بار 25 تا 40 گرم، ترخون را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده‌ی آن را به مرور بنوشید.
* سی گرم، برگ و گل همیشه بهار را در یک لیتر آب جوش دم کنید و 8 روز قبل از شروع پریود، بعد از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* بیست گرم، گل خشک اسطوخدوس هندی را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.

عقب افتادگی ماهیانه

در بعضی مواقع که خانم‌ها به موعد معمول و مرسوم همه ماهه که قاعده می‌شده‌اند، قاعده نمی‌شوند (خون نمی‌بینند)، در صورتی که در آن ماه نزدیکی نداشته و شک به حامله بودن نداشته باشند، ممکن است در اثر بادپیچ یا علت دیگری بوده باشد.
لذا برای باز شدن خون باید سه شب و هر شب گنه گنه‌ی تلخ را به اندازه‌ی 2 نخود در یک عدد کپسول خالی پُر کنید و موقع خواب بخورید.
* گل ریواس، گل گاوزبان، گل هماض، گل بابونه‌ی شیرازی، سنبل الطیب، ریشه‌ی کلمبو، ریشه‌ی اریسا، گل بومادران، مریم نخودی و ریشه‌ی شاه توت از هرکدام 4 مثقال، همه را پس از نیم کوب کردن، اول در آب سرد بشویید، بعد در پنج لیتر آب بجوشانید تا دو لیتر بماند، بعد صاف کنید و 4 روز و روزی چهار مرتبه آب آن را با نبات شیرین کرده میل کنید.
* کاکنج، مغز ناخنک نیم کوب شده و بادرنجبویه از هرکدام 1 مثقال را با هم مخلوط کرده و بجوشانید و 3 روز، صبح ناشتا آب آن را بخورید.
* کاکنج، مریم نخودی و گل بومادران از هرکدام 1 مثقال بجوشانید، بعد آب آن را با شکر قرمز مخلوط کرده و روزی سه بار و هر مرتبه نصف استکان از آن را بخورید.
* کاکنج، ریشه‌ی شاه توت و ناخنک نیم کوب شده از هرکدام 1 مثقال، همه را بجوشانید و 3 روز، صبح ناشتا آب آن را بخورید و اگر وسط روز حال استفراغ و دل آشوبی دست داد؛ 100 گرم ماست را دوغ کنید و بخورید.
* پوست گنه گنه، پوست بید، خرنوب شامی و خربق را مساوی نیم کوب کرده، بجوشانید و روزی سه بار و هر مرتبه نصف استکان آب آن را بنوشید.
* مشک ترامشک، ریشه‌ی خطمی، گل خطمی، بادرنجبویه، پوست هلیله‌ی زرد، تخم زردک، کاکنج، تخم خطمی، تخم شوید، تخم کرفس، تخم شاهی، تخم هویج فرنگی، شاه تره، افسنطین، بومادران، درمنه‌ی ترکی، آویشن شیرازی، بابونه‌ی شیرازی، ریشه‌ی مجو، سنامکی، گل محمدی، رازیانه، سیاه دانه، ناخنک و مخلصه از هرکدام 3 مثقال را نیم کوب کنید، بعد بیست قسمت کرده و هر قسمت آن را یک روز صبح، جوشانده و ناشتا آب آن را بخورید.
* ده گرم زعفران را پس از کوبیدن، در یک لیتر آب جوش دم کنید و هر روز صبح، ظهر و شب و هر بار یک استکان از آن را بخورید.

باز کردن قاعدگی

برای باز شدن قاعدگی ماهیانه ضمن پرهیز از خوردن گشنیز باید خوراکی‌هایی که قاعده آور است را بیشتر استفاده کنید، مانند: زعفران، مرزه، کرفس، سیاه دانه، تخم یونجه، تخم جارو، زیره‌ی سیاه، انیسون، ترب پخته، کنجد بوداده، پسته‌ی وحشی، کرفس شلغمی، برگ و ساقه‌ی کرفس کوهی، کاکنج، آب جوشانده‌ی مریم نخودی، آب جوشانده‌ی افسنطین، آب جوشانده‌ی پر سیاوش، شنبلیله، آب جوشانده‌ی مشک ترامشیع و آب دم کرده‌ی آویشن شیرازی.
هم چنین می‌توانید افسنطین، آمله، آویشن، انیسون، بابونه، بادرنجبویه، بومادران، رازیانه، پرسیاوشان، تاج ریزی، تخم خطمی، گل خطمی، ریشه‌ی خطمی، درمنه‌ی ترکی، ریوند چینی، رُناس، زنیان، ‌سیاه دانه، کنجد، سنامکی، پودر شیرین بیان، شاه تره، تخم هویج، نخود خام، تخم شوید، تخم شاهی، کاکنج، تخم جارو، کلپوره، تخم کرفس، گل محمدی، مخلصه، مریم نخودی، مشک ترامشیع، گل نیلوفر، ناخنک، پوست هلیله‌ی زرد، گل ریواس، هماض و ریشه‌ی درخت توت از هرکدام 3 مثقال، همه را مخلوط و نیم کوب کنید، بعد به بیست قسمت مساوی تقسیم کرده و هر روز یک قسمت از آن را بجوشانید و آبش را صاف و شیرین کرده و صبح ناشتا بنوشید و تفاله‌ی آن را مجدداً بخیسانید و شب، باز هم بجوشانید و آبش را مصرف کنید.

خون‌ریزی زیاد قاعدگی

خوراکی‌هایی که از خون‌ریزی زیاد از حد قاعدگی جلوگیری می‌کنند و باید هنگام خون‌ریزی‌های بیش از حد مصرف کنید، عبارتند از: مقل ازرق، خون سیاوش، شبدر، گشنیز تازه، تخم گشنیز، اسفناج، خرمای سبز و کال، برنج، لوبیا، آرد سیب زمینی، انگور زرد و رسیده، کاچی ارزن، آب جوشانده‌ی بسفایج یا کوبیده‌ی آن، آب جوشانده‌ی ریشه‌ی انجبار یا کوبیده‌ی آن، آب جوشانده‌ی ابهل یا کوبیده‌ی آن، آب جوشانده‌ی برگ بلوط، آب جوشانده‌ی گزنه، آب جوشانده‌ی گلنار فارسی.
همچنین می‌توانید تباشیر صدفی 10 گرم، پادزهر معدنی و خون سیاوش از هرکدام 5 گرم را نرم بسایید و بعد هم وزن همه‌ی آن‌ها شکر ساییده شده اضافه کنید، سپس مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق چای خوری از آن را کفلمه کنید و یا آن‌ها را با آرد ارزن و شیره‌ی انگور بپزید و بخورید.

درمان زیاد حیض شدن

اگر زیاد حیض می‌شوید، دو شب هنگام خواب سرمه و صمغ عربی را مخلوط کرده و پنبه‌ی آغشته شده به آن را داخل رحم قرار دهید.

رگل‌های زود به زود با خون زیاد

اگر زود به زود رگل می‌شوید و هنگام باز شدن آن خونریزی نیز زیاد است، باید هر بار 5 گرم برگ بیدمشک و 25 گرم پوست شاخه‌های دو ساله‌ی بیدمشک را در یک لیوان آب بخیسانید، بعد 10 دقیقه دم کنید، سپس آب آن را صاف و شیرین کرده و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه نیم لیوان از آن را بنوشید.

رنجورشدگی از قاعدگی

اگر در اثر قاعدگی ماهانه یا قاعدگی‌های زود به زود یا در اثر خونریزی زیاد، ضعیف و رنجور شده‌اید با عدس بوداده‌ی ساییده شده قائوت درست کنید و بعد از هر غذای روزانه مقداری از آن را بخورید.

عواملی که ممکن است باعث تغییرات غیرعادی یا قطع قاعدگی شوند:

در خانم‌های بالغ، جوان که حامله هم نیستند ممکن است به علت عوامل مختلفی که به ذکر آن‌ها می‌پردازیم قاعدگی یا عادت ماهیانه آن‌ها قطع شود یا این که بی‌نظم شده و یا عقب بیفتد:
1-تغییرات آب و هوا، تغییر محیط زندگی و عزیمت از یک کشور به کشور دیگر و یا انتقال از یک شهر به شهر یا به منطقه‌ی دیگری به خصوص در مورد خانم‌های بسیار حساس و عصبی ممکن است باعث قطع قاعدگی و یا عادت ماهیانه در آن‌ها شده و یا ممکن است جریان قاعدگی در آن‌ها نامنظم شود و یا عقب بیفتد.
2-ابتلا به بیماری‌های دستگاه تولیدمثل، شامل: عفونت‌های اعضای تناسلی داخلی و یا خارجی، به خصوص ابتلا به عفونت لوله‌های رحمی و تخمدان می‌توانند باعث قطع قاعدگی شده و یا باعث بی‌نظمی و اختلال در آن شوند.
3-ابتلا به کم خونی‌ها، بدیِ تغذیه، بدیِ مسکن یا نامناسب بودن آن، کم شدن مقاومت بدن و ابتلا به بعضی بیماری‌های عمومی به خصوص بیماری سل، مالاریا و غیره می‌توانند باعث قطع قاعدگی و یا نامرتب شدن و به تعویق افتادن وقوع آن شوند.
4-مواجهه با ناراحتی‌های روحی از قبیل ترس، نگرانی، وقوع اتفاقات ناگوار، شوک و هیجانات نامطلوب و به خصوص در مورد دخترهای جوان، تشویش و نگرانی شدید از حامله شدن ممکن است باعث قطع قاعدگی شود و یا این که باعث اختلال و به تعویق افتادن آن گردد.

قطع اتفاقی قاعدگی

اگر به طور اتفاقی قاعدگی قطع شده است، در صورت حامله نبودن 10 گرم آویشن تازه و یا خشک و مشک ترامشیع و کاکنج و گل بومادران از هرکدام 5 گرم را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده‌ی آن را به مرور بنوشید.

بسته بودن حیض چند ساله

اگر مدت زیادی است که حیض نمی‌شوید، برای باز کردن آن باید 10 گرم بابونه‌ی شیرازی، 20 گرم برگ درخت عرعر و 25 گرم سداب را نرم بسایید و 20 گرم مویز را هم جداگانه بکوبید، بعد داروهای ساییده شده را با مویزها مخلوط کرده و شیاف‌هایی به اندازه‌ی یک عدد بادام درست کنید و شب‌ها داخل رحم بگذارید و بخوابید. هم چنین از داروهایی که برای سقط جنین مفید است استفاده کنید.

بسته شدگی حیض در اثر سن زیاد

اگر در اثر سن زیاد حیض بسته شده است، برای باز کردن آن مشک ترامشیع، تخم شوید و تخم کرفس، تخم کاسنی، ریشه‌ی کاسنی، شاه تره، افسنطین، بابونه‌ی شیرازی، ریوند چینی و پوست هلیله‌ی زرد از هرکدام 20 گرم و رازیانه 50 گرم را نیم کوب کرده به بیست قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت را یک روز صبح بجوشانید و آب آن را قبل از صبحانه بنوشید، تفاله‌ی آن را نیز دوباره بخیسانید و عصر همان روز بجوشانید و آبش را بنوشید.
* مخلصه، مریم نخودی، پوست هلیله‌ی زرد، گل ریواس، نخود خام، تخم شوید، تخم شاهی، کاکنج، ریوند چینی، رناس، زنیان، سیاه دانه، رازیانه، پر سیاوش، تاج ریزی، افسنطین، آمله‌ی مقشر، آویشن شیرازی، انیسون، بومادران، بادرنجبویه، بابونه‌ی شیرازی، تخم خطمی، گل خطمی، ریشه‌ی خطمی، درمنه ترکی، کنجد، سنامکی، پودر شیرین بیان، شاه تره، تخم هویج، تخم جارو، کلپوره، تخم کرفس، گل محمدی، مشک ترامشیع، گل نیلوفر، ناخنک، هماض و ریشه‌ی درخت توت از هرکدام 15 گرم را مخلوط و نیم کوب کرده، به بیست قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت را شب در آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید، سپس آب صاف کرده‌ی آن را ناشتا بنوشید، تفاله‌ی آن را مجدداً بخیسانید و عصر همان روز باز هم بجوشانید و آب آن را مصرف کنید.
هم چنین ضمن مصرف کردن یکی از نسخه‌های فوق بهتر است هر روز هنگام ظهر یک قاشق غذاخوری پودر رازیانه بخورید، و یا رازیانه را بجوشانید و آبش را بنوشید یا نرم بسایید و در دهان کفلمه کنید یا با آب سرد یا آب گرم و شکر مخلوط کنید و بخورید یا با شکر ساییده شده مخلوط کرده و به صورت قائوت بخورید یا با ماست یا همراه با غذای دیگر مصرف کنید.

افزودن خون قاعدگی

برای زیاد کردن خون قاعدگی ماهانه اکلیل کوهی را پس از نیم کوب کردن بجوشانید و صبح، ظهر و شب، هر بار مقداری از آب آن را بنوشید.

پی‌نوشت‌ها:

1.Hypothalamus
2.Estrogen
3.Estrogen
4.Progestrone
5.Follicle
6.Ovule
7.Spermatozoide
8.Perimenaupose
9.Menaupose
10.Irregular Priods
11.Endometriosis
12.Erosion

منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1386)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران، حافظ نوین، 1395.