معرفی بادرنجبویه و خواص درمانی آن

نام علمی:

Melissa officinalis L.، نام فرانسه Citrionelle و نام انگلیسی آن Balm می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بادرنگ بویه، مفرح القلب، حشیشة النحل، ترنجان، بادرنجبویه و ملیسا نامیده شده است. زنبور عسل را به زبان لاتین ملیسا می‌گویند. به دلیل اینکه زنبور عسل به گل این گیاه علاقه فوق‌العاده‌ای دارد این گیاه را ملیسا می‌نامند.

تیره گیاه:

نعناع Labiatae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است چند ساله، پرشاخه و پرپشت به ارتفاع حدود 60 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ای چهارگوش، برگ‌های آن متقابل، بیضوی، قلبی شکل، دندانه‌دار و رنگ سطح پهنک تحتانی، سبز روشن و رنگ سطح پهنک فوقانی، سبز تیره می‌باشد. گل‌های آن کوچک و سفید در مواردی گلی رنگ و میوه‌اش چهار فندقه و رنگ آن قهوه‌ای است.

طبیعت بادرنجبویه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در نواحی مدیترانه‌ای، آمریکا، آسیا و در اروپا خصوصاً در کشورهای اسپانیا و فرانسه انتشار دارد. در ایران نیز بیشتر در استان‌های شمالی و آذربایجان شرقی و غربی روییده و به صورت پرورشی کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در برگ بادرنجبویه:

یک ماده تلخ، تانن، کامفر، قندهای مختلف، مواد رزینی، مواد پکتیکی، اسانس و غیره در آن مشخص شده است.  

بخش مورد استفاده:

برگ و سرشاخه‌های گلدار

نحوه مصرف:

معمولاً برگ و سرشاخه‌های گلدار را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

آرام‌بخش و خواب‌آور، ضد باکتری و ضد تهوع، تقویت کننده معده و بادشکن، هضم کننده غذا و معرق، تقویت کننده قلب و قوای فکری و آرام کننده، صفرابر و خلط‌آور، نیرو دهنده و بازکننده قاعدگی، رفع کننده دل پیچه‌های ناشی از نفخ و برطرف کننده تندخویی دختران، افزاینده هوش و حافظه و خنثی کننده سموم بدن، ضد ویروس (به ویژه تبخال) و برطرف کننده کم خونی دختران جوان، ضد افسردگی و تسکین دهنده سردردهای یکطرفه، ضد اسپاسم و نزله‌های مزمن و رفع کننده صداهای مبهم در گوش، ضد میگرن و مفید برای استفراغ‌های دوره بارداری (ویار) می‌باشد. در ضمن برای دردهای معده با منشأ عصبی، ناراحتی‌های معده هنگام دلهره و اضطراب، طپش قلب، عصبانیت‌ها، وزوزگوش، ضعف قلب، ترس، کابوس، قولنج، خستگی‌های روحی، هیستری و سردردهای با منشأ عصبی نیز مفید است.

منبع مقاله :
منبع‌مقاله: صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.