معرفی سیب و خواص درمانی آن

درخت سیب نژادهای مختلفی دارد وحش و پرورشی. نوع پرورشی آنها میوه‌اش درشت و آبدار، به رنگ سفید یا سرخ و مزه آنها نیز شیرین و ترش و نوع وحشی آنها از نظر ابعاد میوه کوچکتر و تقریباً از نظر مزه، طعم، ترکیبات شیمیایی و خواص دارویی مشابه یکدیگر می‌باشند. درخت‌های نوع وحشی کمی از نظر ارتفاع و قطر تنه ضعیف‌تر از نوع پرورشی است. یک نوع سیب زینتی نیز وجود دارد که ارتفاع درختچه آن حدود یک تا یک و نیم متر می‌باشد و میوه آن نیز سمّی است. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک نوع پرورشی درخت سیب که میوه‌ی آن نسبت به دیگر انواع مرغوبتر می‌باشد اشاره شده است. اغلب در نواحی معتدل و معتدله سرد و مناطق کوهستانی کشورها و ایران به طور وحشی می‌روید و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود.

نام علمی:

Malus orientalis Ugl.، نام فرانسه درخت Pommier، نام فرانسه میوه (سیب) Pomme، نام انگلیسی درخت Apple tree و نام انگلیسی میوه Apple می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، سیب، سیب درختی، تفاح و سب‌دار نامیده شده است.

تیره گیاه:

گل سرخ Rosaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 5 متر گاهی موارد بیشتر با تاج گسترده، پوست تنه‌ی درخت خاکستری، برگ‌های آن ساده، بیضی شکل کشیده و هر دو سطح برگ‌ها کرکدار می‌باشد. گل‌های آن درشت، رنگ روی گل‌ها سفید و پشت گل‌های صورتی رنگ است. میوه‌اش گرد، نوع اهلی و پرورشی آن درشت، آبدار، شیرین یا میخوش و در شکل، رنگ پوست و اندازه متفاوت می‌باشند.

طبیعت میوه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و تر است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در نواحی معتدل و معتدله سرد و مناطق کوهستانی کشورها و ایران به طور وحشی می‌روید و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در سیب:

گلیکوزید، فلوریزین، آمیگدالین، فلوریتین، هیدرات‌های کربن، انواع قند، پکتین (به صورت پکتات کلسیم)، مواد ازته غیر پروتئینی، ویتامین‌های مختلف PP, C, B, A (که اغلب در پوست سیب تازه در قسمت زیر پوست و بشره قرمز رنگ آن یافت می‌شوند. مقدار این ویتامین‌ها در نژادهای وحشی سیب بیشتر است)، چند نوع اسید، مواد معدنی زیاد و غیره در آن تشخیص داده شده است.  

بخش مورد استفاده:

میوه و پوست خارجی آن.

نحوه مصرف:

میوه‌ی رسیده به صورت خام یا پخته مصرف خوراکی داشته و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. در ضمن پوست خشک شده سیب را به صورت دم کرده و یا به روش‌های مختلف دیگری مصرف می‌کنند.

خواص درمانی سیب:

جلوگیری کننده از سکته قلبی و کاهنده کلسترول، تنظیم کننده عملکرد سیستم گوارش و تجزیه کننده مواد سمّی و باکتری‌ها در بدن، آرام کننده مخاط معده و برطرف کننده ضعف حافظه و تمرکز، رفع کننده خستگی و بی‌حوصلگی و ضد استرس، تقویت کننده معده و کبد و اشتهاآور، مقوی سیستم عصبی، عضله و ماهیچه‌ها و دفع کننده نمک‌های جمع شده دور مفاصل، تنظیم کننده فعالیت مغز و ضد چسبندگی پلاکت‌ها، تصفیه کننده خون و ضد میکروب، سرشار از کلسیم و افزاینده میزان خون، کاهنده حرارت بدن و جلوگیری کننده از تشکیل سنگ کلیه و مجاری ادراری، ضد سرفه و دفع کننده آب اضافی بدن می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، روماتیسم، دردهای مفصلی، نقرس، اسهال، سوءهاضمه، پوکی استخوان، آسم، سرماخوردگی و گرفتگی صدا نیز مفید است. عموماً خواص انواع سیب‌ها با هم مشترک است ولی خواص سیب سرخ بیشتر از خواص انواع سیب‌های دیگر می‌باشد. در ضمن پوست خشک شده سیب به صورت دم کرده فعالیت کلیه‌ها را افزایش داده و باعث دفع اسید اوریک می‌شود.

توصیه:

شرح و توصیف خواص مفید سیب برای سلامتی مثل شرح و توصیف داروخانه‌ای کوچک است. افرادی که به طور منظم سیب می‌خورند تندرستی خود را تأمین می‌کنند. علاوه بر آن از بروز بیماری‌های متعددی که به دلیل کمبود عناصر حیاتی پیش می‌آید جلوگیری می‌نماید. سیب بهترین غذای میان وعده برای دانش آموزان، دانشجویان و شاغلین است و به دلیل داشتن ویتامین‌های فراوان بخصوص ویتامین C باعث تحریک سیستم متابولیسم بدن می‌گردد. علت بی‌خوابی یا بیدار شدن در میانه شب یا قبل از سپیده دم کاهش قند خون است بنابراین خوردن سیب قبل از خواب آرام‌بخش و خواب‌آور می‌باشد.

تذکر:

در اسهال نوزادان باید از درمان با سیب صرف‌نظر کرد و به پزشک مراجعه نمود. آب سیب در مقادیر کم نیز ممکن است باعث بروز اسهال در برخی از کودکان شود. زیاده‌روی در مصرف سیب نارس باعث ضعف حافظه، ضعف نیروی جنسی، درد عضلات و پریدن ناگهانی اعضاء می‌شود. خوردن شراب سیب یا عصاره‌ی تخمیر شده آن خون بدن را غلیظ و لخته می‌کند و بسیار مضر بدن می‌باشد. خوردن عصاره‌ی سیب درختی اسهال مزمن کودکان را تشدید می‌کند. در ضمن پس از خوردن سیب یا آب سیب در صورتی که احساس سنگینی و ناراحتی در معده کردید به هیچ عنوان آب میل نکنید.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.