رژيم هاي لاغري

طبق آمار بيش از 4 درصد جمعيت ايران و اغلب کشورهاي صنعتي داراي اضافه وزن بوده يا از چاقي مفرط رنج مي برند.همانطور که مي دانيد اضافه وزن در نتيجه مصرف غذاهاي پرکاري که انرژي مازاد برنياز بدن را تأمين مي کنند حاصل مي شود به عنوان مثال يک زن بالغ که فعاليت متوسطي دارد بايد حدود دو هزار کالري انرژي در روزدريافت کند به اين ترتيب بايد از مصرف غذاهاي پرچرب، شکر وفست فود پرهيز کرده و انواع ميوه ها سبزيجات وغلات را مصرف کند و ورزش منظم داشته باشد تا در محدوده سلامت وزني قرار گيرد در نتيجه در بدنش نيز جلوگيري مي شود.
معمولاً اضافه وزن به تدريج اتفاق مي افتد بنابراين بسيار غير معمول است که براساس ادعاهاي«رژيم هاي مد روز»بتوانيم بيشتر از نيم تا 1کيلوگرم در هفته وزن خود را کاهش دهيم.منظور از رژيم هاي مد روز برنامه هاي غذائي نامتعادلي هستند که اغلب ناسالم و غير تغذيه اي بوده و در بين ساير برنامه هاي رژيمي طرفداران زيادي دارند زيرا ادعا بر کاهش سريع وبدون زحمت وزن دارند.

انواعي از رژيم هاي «مد روز»:

رژيم هائي که بر پايه کاهش شديد کالري هستند:

اين رژيم ها بر پايه گرسنگي بيش از حد هستند و قصد دارند هرچه سريعتر فرد را به نتيجه دلخواه برسانند.در اين رژيم غذاهاي محدود چون آب ميوه ،سالاد ،ميوه ،انواع سوپ ها و چاي هاي گياهي توصيه مي شود.
ازعلائمي که مي توانند به جا بگذارند مي توان به گيجي ،تهوع ،گرفتگي عضلاني ،تنفس بد،کم آبي و يبوست اشاره کرد.
مشکلات همراه:متخصصان تغذيه عقيده دارند که براي يک فرد سالم و داراي فعاليت نرمال اين امکان وجود ندارد که حتي با پيروي از رژيم شديداً محدود بتواند بيشتر از نيم تا يک ونيم کيلوگرم در هفته از چربي واقعي بدنش وزن کم کند روشي که در رژيم هاي بسيار کم کالري اعمال مي شود آن است که بدن به گرسنگي بيش از حد يک واکنش طبيعي نشان مي دهد و آن از دست دادن آب بدن است بنابراين قسمت عمده کاهش وزن سريع مربوط به چربي بدن نيست و بعد از بازگشت به رژيم غذائي عادي بدن همچون اسفنجي آب را به خود جذب خواهد کرد رژيم Detoxنمونه اي از اين نوع رژيم هاست.
رژيم هائي که تأکيد بر مصرف غذاهاي خاص يا غذاهائي با ترکيبات خاص دارند:
اينگونه رژيم ها تأکيد مي کنند که توانائي اسرارآميزي در سوزاندن چربي ،کاهش اشتها، يا تسريع سوخت و ساز بدن دارند.
مشکلات همراه:هيچ دليل علمي مبني بر اينکه يک غذا يا ترکيب غذائي خاص بتواند در کاهش وزن موفق باشد وجود ندارد؛ چنين رژيمي به معناي آن است که خود را از ديگر غذاها يا مواد مغذي مورد نياز بدن محروم مي کنيد ،همچنين ازآنجايي که در اين نوع رژيم غذايي دريافت کالري بدن بسيار کم است در نتيجه به شدت احساس گرسنگي خواهيد کرد که اين امر بسيار خطرناک است.
رژيم هاي سوپ کلم ،گريپ فروت، تخم مرغ(Beverley hills
the mayo clinic Diet)شير موز از نمونه اين نوع رژيم ها هستند.
رژيم هايي که بسيار کم چرب يا کم کربوهيدرات هستند:
محروميت بدن از گروه هاي غذائي تفکر بسيار بدي/مخصوصاً براي نوجوانان در حال رشد است.تصحيح عادات غذائي و خوردن تمام گروههاي غذائي با سهم کمتر کمک بيشتري مي کند.
از رژيم هاي کم کربوهيدرات مي توان به:
"The scarsdale medical Diet"
Dr.Atkinsُ Diet boston police Diet"و
Dr.stillmanُs Quick weight loss Diet"اشاره کرد.

مشکلات همراه:

در اين گونه رژيم ها نان غلات، ماکاروني و برنج کاملاً محدود مي شود و ادعاي اينگونه رژيم ها براين است که غذاهاي داراي کربوهيدرات باعث چاقي مي شوند و بايد آنها را حذف کرد.زندگي بدون کربوهيدرات به معناي رژيمي سرشار از گوشت، مايونز، ماهي، کره و خامه است.در اين صورت با رژيمي سرشار از چربي و کلسترول مواجه خواهيد شد که براي سلامتي به هيچ وجه مناسب نيست.در اين رژيم شما وزن زيادي از دست مي دهيد که قسمت عمده آن آب بدن شماست و به محض شروع به خوردن کربوهيدرات اين آب به بدن شما برخواهد گشت.

رژيم کم چرب و پرکربوهيدرات:

مقادير کمي از گوشت ها و ماهي هاي کم چرب و محصولات لبني کم چرب مجاز هستند و خطر دريافت ناکافي کلسيم، آهن، روي و پروتئين هاي با کيفيت وجود دارد.به عنوان مثال رژيم pritikinتوصيه مي کند که 10%از کالري رژيم از چربي و مقداري پروتئين نيز دارا باشد.اين رژيم معمولاً از نظر روي B12و ويتامين Eفقير است.
رژيم هائي که تأکيد بر جايگزيني وعده هاي غذائي،حذف وعده ها يا رژيم هاي مايعات دارند:
در اين گونه رژيم هاي غذائي شما يک دو يا سه وعده غذائي خود را جايگزين با يک نوع غذاي خاص مي کنيد.اما مشکل آنجاست که اين غذاهاي خاص اغلب گران هستند و معمولاً مواد مغذي لازم براي بدن را تأمين نمي کند و از طرفي ديگر چون اغلب آنها به جويدن نياز ندارند احساس رضايت مندي از سيري را حاصل نمي کنند و مهمتر آنکه لذت ماندن در کنار خانواده را از بين مي برند.حذف وعده غذائي يا مصرف تنها يک وعده غذا در روز باعث مي شود که به طور تطبيقي بدن شما ميزان سوخت و ساز انرژي را کاهش دهد.بنابراين روز به روز کاهش وزن براي شما سخت تر واضافه وزن آسانتر خواهد شد.TOny fergusons، Herbalife and optifast slim fastو نمونه اي از اين رژيم هستند.
رژيم هائي بر پايه مصرف قرص هاي مخصوص پودرها يا گياهان:
اين راه هاي رژيمي همگي به منظور لاغرکردن جيب هاي شما هستند نه خود شما اغلب قرص هاي رژيمي حاوي مواد افزايش دهنده ادرار يا مدفوع هستند که در نتيجه آن بدن فرد آب بيشتري از دست مي دهد هرچند که بعضي از مکمل ها ادعا مي کنند محتويات شان متابوليسم را بالا مي برد اشتها را کاهش داده يا جذب چربي را مسدود مي کند اما براي اغلب اين مکمل ها دليل علمي قابل اعتماد وجود ندارد و متخصصين تغذيه اين مکمل ها را مخصوصاً براي نوجوانان -خطرناک مي دانند، زيرا هنوز مشخص نيست که اين مکمل ها روي رشد چه تأثيري دارند.

رژيم «يو-يو»يا چرخه اي:

اغلب رژيم هاي مد روز مدعي بر کاهش وزن ،بدون کوچکترين تلاشي هستند.البته به هر برنامه اي که پيشنهاد دهنده نتايج کوتاه مدت وآسان باشد بايد با ديده ترديد نگريست.اگر راهي براي کاهش وزن آسان و سريع وجود داشته باشد نبايد اين همه افراد چاق يا داراي اضافه وزن را در روز ببينيم.اغلب افراد گرفتار اين تبليغات مي شوند و شروع به کاهش وزن (نه الزاماً چربي)مي کنند اما سريعاً خسته مي شوند و کاملاً رژيم را رها کرده و دوباره حتي بيشتر ازقبل وزن آنها اضافه مي شود .يادآوري کاهش وزن اوليه آنها باعث مي شود که دوباره همانگونه رژيم ها را از سر گرفته و مجدداً مقداري از وزن آنها کاهش يابد.تکرار اين چرخه کاهش-افزايش وزن نهايتاً منجر به افزايش وزن مي شود زيرا هر بار که افراد رژيم را کنار مي گذارند اندکي به وزن قبلي آنها قبل ازشروع کاهش وزن افزوده مي شود.اين حالت را رژيم هاي «يو-يو»گويند. زماني که فرد شروع به کاهش دريافت انرژي از غذا مي کند سلول هاي بدن اين کاهش انرژي و مواد مغذي را احساس کرده و شروع به صرفه جوئي در سوخت و ساز انرژي مي کنند بنابراين گرماي کم تري بوسيله بدن توليد شده و فعاليت وعملکرد هاي فيزيولوژيک بدن کمتر مي شود به محض اينکه فرد به عادات غذائي خود بازگردد چربي بيشتري در بدن ذخيره شده و منجر به اضافه وزن سريعتر مي شود.همچنين تکرار اين چرخه اضافه وزن خالص را نيز در پي دارد در تحت چنين شرايطي ترکيب بدن نيز تغيير مي کند و درصد چربي بدن نيز افزايش مي آيد .پيروي از اين رژيم غذايي خطر بروز بيماري هايي چون چاقي ديابت نوع 2، فشارخون بالا ،سرطان و بيماري هاي قلبي -عروقي را افزايش مي دهد.
به منظور جلوگيري از اين مشکلات هر فردي که تمايل به کاهش وزن دارد بايد به توصيه هاي زير توجه کند :
1)هيچ رژيم مد روزي را که مدعي بر کاهش وزن سريع وآسان است باور نکنيد زيرا چنين چيزي امکان پذير نيست.
2)برنامه هاي کاهش وزن را با ورزش همراه کنيد اين امر نه تنها انرژي بيشتري را مي سوزاند بلکه توده ماهيچه اي بدن را افزايش داده در نتيجه سوخت و ساز بدن را نيز بيشتر مي کند.
3)اطمينان پيدا کنيد که زماني که رژيم غذائي خود را تغيير مي دهيد تمام مواد مغذي ضروري بدنتان همانند مقادير کافي از ميوه ها سبزيجات و غلات کامل تأمين مي شود.
4)تلاش کنيد با پيروي از برنامه هاي ورزشي مثل ورزش هاي هوازي ،چربي بدن خود را از بين ببريد .
5)صبور باشيد و وزن خود را به تدريج کاهش دهيد ،به ياد داشته باشيد اضافه وزن سريع اتفاق نمي افتد، بنابراين سريع نيز از دست نمي رود.
6)از چرخه وزني جلوگيري کنيد.
منبعساناز سانيا،شماره 15: /س