تاثیر گیاه کلم در درمان سرطان معده

مقاله زیر بررسی تاثیر آلکالوئید سولفورافان گیاه کلم (Brassica oleracea) در درمان سرطان معده و مزایای این گیاه مفید را شرح می دهد .

چکیده:

انسان جزئی ازطبیعت است وبه طورمسلم برای هربیماری ،طبیعت گیاه درمان آن راعرضه کرده است.انسان هرچه به طبیعت نزدیک شود سالم تر شده وبیشترعمرمی کند .بهره گیری از گیاهان دارویی استمداد از طبیعت در جهت سالم زیستن است. کلم با نام علمی (Brassica oleracea) ازخانواده Cruciferae گیاهی یک ساله و دوساله که دارای برگ های ناصاف و موجدار بوده و میوه آن بصورت خورجین، دراز و باریک میباشد کلم خودرو و بومی سواحل انگلستان و مدیترانه است. واریته های مختلف کلم در سراسر دنیا بعنوان سبزی کشت می شود. کلم غنی از ویتامین A، B1، B2 و C می باشد.این گیاه حاوی آلکالوئیدهای سولفورافان، ایندول و ایزوتیوسیانات است که قسمت مورد استفاده ی دارویی آن ریشه و برگ های آن می باشد. از نظر خواص درمانی گیاه کلم محرک قوای جنسی، صاف کننده صدا، تسکین دهنده دردهای زانو، درد مفاصل، خواب آور، نیرو بخش بوده و ضماد برگ کلم خودرو و یا کشت شده که به صورت خردشده برای تورم و آماس و تومورها و درد مفاصل استعمال می شود. برگ کلم خودرو به صورت خام یا پخته شده به هضم غذا و از بین بردن سموم موجود درکبد کمک می کند. مهمترین خواص دارویی گیاه کلم در درمان سرطان معده می باشد. این بیماری بر اثر ایجاد باکتری هلیکوباکتریپلوری وعدم تعادل در تقسیم سلولی که باعث ایجاد تومور می شود به وجود می آید. آلکالوئید سولفورافان با از بین بردن باکتری هلیکوباکتریپلوری که در معده باعث ایجاد زخم معده و سرطان معده می شوند، آن را درمان می کند. استفاده ازکلم در یونان به 600 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد و جایگاه ویژه ای در طب سنتی دارد، لذا شناخت و آگاهی از خواص دارویی متعدد آن می تواند در حفظ سلامتی جامعه ی ما نیز نقش بسزایی داشته باشد. هدف از این مقاله، تحقیق و بررسی خواص دارویی گیاه کلم در درمان سرطان معده می باشد.

مقدمه:

طبیعت سرشار از زیبایی، اعجاز و سخاوت است. پروردگار طبیعت را به ما ارزانی داشت تا درآن زندگی کنیم و به بهترین وجه از آن بهره گیریم. تمام گیاهان موجود در طبیعت، ازدرختان سر به فلک کشده در جنگل ها تا بوته های خار بیابان های تفتیده، از هر نظر مهم و با ارزش وآیت روشنی از دانش وعظمت خداوند هستند. انسان ازبدو خلقت از گیاهان استفاده های متعددی می کرده و جهت بقای خود نیازمند به آنان بوده اند.آنان در تغذیه ،تهیه پوشاک ، ساخت مسکن و لوازم زندگی و بسیاری ازموارد دیگر از گیاهان استفاده می کردند. یکی از موارد مهم استفاده از گیاهان از دیر باز تا کنون ، درمعالجه ودرمان بیماری ها بوده است. طی سالیان متمادی داروهای گیاهی اساس درمان بیماریهای گوناگون محسوب می شد. قدیمی ترین اطلاعات ثبت شده در مورد استفاده از گیاهان در عصر ساختن اهرام مصر یعنی حدود چهار هزار سال قبل است. طبق اسناد به دست آمده، از سیر و پیاز در تغذیه کارگران سازنده اهرام استفاده می شده وبرخی گیاهان هم درمداوای بیماریها به کارگرفته می شده است همچنین از گیاهان مختلف در حفظ اجساد و جلوگیری ازفساد آنها، تهیه روغن های طبی و مواد ضد سم، عطریات و لوازم آرایشی زنان استفاده می شده و استفاده از گیاهان دارویی در ایران قدمت بلندمدتی برخوردار است[1]. در دوران هخامنشی طب گیاهی در ایران گسترش چشم گیری داشت و علاوه بر تجربیاتی که در کشور به دست آمده بود، ازیافته های یونانیان هم استفاده می شد. پس از ظهور اسلام و افزایش شوق آموختن در ایرانیان، دانش طب گیاهی نیز پیشرفت چشمگیری یافت. به عنوان مثال درکتاب "قانون" ابن سینا پزشک عالی قدر اسلامی که در عالم پزشکی شهرت جهانی دارد، بسیاری از گیاهان دارویی و نسخه های طبیعی آورده شده است و این کتاب نزدیک به چهارصد سال در دانشکده های پزشکی اروپا تدریس می شد. در اوایل قرن بیستم پیشرفت علم شیمی منجر به توسعه صنعت داروسازی و تهیه داروهای شیمیایی گشت و از آن زمان به بعد هر روزه داروهای شیمیایی جدیدی به وسیله دانشمندان ساخته و به بازار عرضه می شود. اگر چه داروهای شیمیایی به نسبت داروهای گیاهی، بیماریها راسریع تردرمان کرده واثر قوی تری دارند اما پیامدهای سوء ناشی از مصرف آنان نیز بیشتر از داروهای گیاهی است. مصرف طولانی و برخی موارد مقطعی داروهای شیمیایی عوارض خاصی در بدن برجای می گذارد که عوارض جانبی نامیده می شوند وممکن است ناراحتی های تازه ای برای بیمار ایجاد کند. به همین جهت امروزه بسیاری از متخصصان پزشکی و داروسازی معتقدند باید بیماران را به سوی مصرف گیاهان دارویی سوق داد و در راستای همین هدف دردهه اخیر، داروسازان ازعصاره های گیاهی داروهای متنوعی را ساخته و به بازار عرضه کرده اند که اثرات مثبت آن ها مورد تایید همه قرار گرفته است[3]. گیاهان دارویی حاوی روغن های عطری، آلکالو ئیدها مواد پروتئینی، ملاونوئیدها و مواد لعاب دار است. گیاه کلم به عنوان یک گیاه مهم درصنایع دارویی مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از کلم در یونان به 600 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. در آن زمان عوام از این گیاه برای جلوگیری از معده ریزی ها، درمان زخم، درد مفاصل و صاف کننده صدا استفاده می کرند. به علت وجود آلکالوئیدهای ارزشمند در پیکر رویشی و ریشه ی کلم در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی بسیار مهم معرفی و خواص آن نیز بیان شده است. این گیاه به علت دارا بودن آلکالوئیدهای مهم نظیر "سولفورافان" و “ایزوتیوسیاتات” که هر دو اثر آنتی نئوپلازی (ضد تومور) دارند، اهمیت خاصی در داروسازی داشته و حدود 30 سال است که دراین صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد مواد در شیمی درمانی برخی سرطان ها نیز کاربرد دارند[4]. سولفورافان در بیماران سرطان معده سیستم دفاعی بدن را تقویت کرده و باکتری هلیکوباکتریپلوری را که باعث زخم معده و سرطان معده می شوند را ازبین برده و سرطان معده را درمان می کند. این گیاه در کشور های روسیه ، انگلستان و آلمان در سطح وسیع کاشته می شود.[2]

مشخصات گیاه کلم:

کلم با نام علمی (Brassica oleracea) ازخانواده Cruciferae می باشد. کلم گیاهی است گیاهی یک ساله و دوساله که دارای برگ های ناصاف و موجدار بوده و میوه آن بصورت خورجین، دراز و باریک میباشد کلم خودرو و بومی سواحل انگلستان و مدیترانه است. واریته های مختلف کلم درسراسر دنیا بعنوان سبزی کشت می شود[5]. کلم غنی از ویتامین A، B1، B2 و C می باشد.این گیاه حاوی آلکالوئیدهای سولفورافان، ایندول و ایزوتیوسیانات است که قسمت مورد استفاده ی دارویی آن ریشه و برگ های آن می باشد. از نظر خواص درمانی گیاه کلم محرک قوای جنسی، صاف کننده صدا، تسکین دهنده دردهای زانو، درد مفاصل، خواب آور، نیرو بخش بوده و ضماد برگ کلم خودرو و یا کشت شده که به صورت خردشده برای تورم و آماس و تومورها و درد مفاصل استعمال می شود. برگ کلم خودرو به صورت خام یا پخته شده به هضم غذا و از بین بردن سموم موجود در کبد کمک می کند دارد[6].

سابقه درمانی کلم:

استفاده ازکلم دریونان به 600 سال قبل ازمیلاد مسیح باز می گردد.درآن زمان عوام ازاین گیاه برای جلوگیری از خون ریزی ها ، درمان زخم ، درد مفاصل و صاف کننده صدا استفاده می کرند.. به علت وجود آلکالوئید های ارزشمند در پیکر رویشی وریشه ی کلم در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی بسیار مهم معرفی و خواص آن نیز بیان شده است.این گیاه به علت دارا بودن آلکالوئید های مهم نظیر “ سولفورافان “ و “ ایزوتیوسیاتات “ که هردو اثرآنتی نئوپلازی ( ضد تومور )دارند، اهمیت خاصی درداروسازی داشته و حدود 30 سال است که در این صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.[7]

خواص درمانی کلم:

کلم یکی از سبزی های معروف خوراکی است که تاریخی کهن دارد. کلم اقسام مختلفی دارد و به رنگ های گوناگون است. مانند : کلم سبز، کلم قرمز، کلم قمری. کلم، رخسار را جلا می دهد و نیکو می سازد و خواب آور بسیار خوبی است و حرکت کودکان نو پا را آسان می گرداند. مصرف این گیاه ، صدا را صاف می کند.کلم پخته، بدن را از اخلاط فاسد و عرق زیاد پاک می کندو در درمان سرفه و درد کمر و زانو موثر است. تخم کلم، ضد خونریزی لثه و ضد کرم دستگاه گوارش ، ضد کم خونی بوده و قوه بینایی و نور چشم را افزایش می دهد[8]. مداومت در خوردن کلم، باعث از بین رفتن سنگ های ادراری و تناسلی خواهد شد. کلم به علت دارا بودن مواد گوگردی برای خارش و شستشوی موی سر شوره دار، داروی بسیار خوبی است. این گیاه تصفیه کننده خون است که دارای یک اسانس سلفوره بوده و برای معالجه کرم امعاء به کار می رود[10]. برای درمان زخم های عمیق و زخم های سرطانی، پماد برگ کلم با آرد جو مفید است. سوخته کلم برای درمان جوش های دهان، رفع زردی دندان و جلوگیری از ریزش مو مؤثر است. برای این منظور باید سوخته کلم را در محل مورد نظر بمالند و این کار را تکرار کنند تا اثر خود را ببخشد. خوردن 6/25 گرم تخم کلم که با آب پخته شده باشد، لکه های پوستی را برطرف می کند. شیره کلم خام، برای تقویت خون اشخاصی که کمبود آهن دارند مفید است. شیره کلم خام، غشاهای مخاطی معده و روده ها را پاکیزه می کند[9]. برگ کلم له شده، برای درمانی ناراحتی های پوستی مؤثر است.کلم اکسیری است که دوای همه دردهاست و تمام اعضای بدن از آن استفاده می کنند و هیچ دردی نیست که در مقابل کلم دوام آورد. کلم زخم های بواسیر را التیام می دهد. کلم سنگینی گوش را درمان می کند.برگ های خام کلم سبز یا قرمز را قبل از غذا به صورت سالاد بخورید. زیرا برگهای کلم مقدار زیادی کلسیم و گوگرد دارد که برای تقویت خون بی اندازه مفید است و سالاد برگ خام کلم، بهترین درمان کم خونی است[11].مصرف سوپ کلم برای معالجه برونشیت و سرفه شدید مفید است. برگ کلم سفید یا قرمز در معالجه امراض کبد و یرقان (زردی) نتایج مؤثری دارد.کلم بهترین داروی طبیعی برای معالجه اسهال است، برای این منظور باید برگ کلم یا گل کلم را با آب بپزید و فلفل و کره به آن چاشنی کنید و با کره و نان برشته به عنوان غذا مصرف کنید.مصرف کلم، بیماری نفریت (ورم چرکی کلیه) را درمان می کند[12].مصرف کلم برای مبتلایان به نفریت به سبب دفع سموم موجب تسکین درد می شود.اگر برگ کلم را به وسیله گذاردن اطوی داغ روی آن به صورت پماد در آورده و روی جاهایی که در بدن درد می کند بگذارید این مرهم (ضماد) برای تسکین درد اعصاب و رماتیسم و سیاتیک مؤثر است[14].مصرف شربت کلم، روزانه سه قاشق و هر بار یک قاشق قهوه خوری تمام کرم های بدن را دفع می کند.کلم به علت داشتن آهک زیاد، ارسنیک و ید، یکی از غذاهای بسیار عالی و مفید است و برای درمان سستی استخوان، سل و کم خونی نظیر ندارد.در کلم املاح سولفات، نیترات دوپتاس، اکسیدهای آهن و گوگرد (اسانس گوگرد) وجود دارد[15].

معرفی بیماری سرطان معده:

معده یکی از اعضای موجود در شکم و بخشی از دستگاه گوارش است و مثل هر یک از اعضای دیگر بدن مستعد ابتلا به سرطان است. پس از اینکه غذا جویده و بلعیده شد، از طریق لوله‌ای به نام مری، از دهان وارد معده می‌شود. معده عضوی کیسه مانند و دارای 5 قسمت مختلف است که ترشحات مختلفی برای هضم اولیه ی غذا ترشح می‌کند. سرطان در هر کدام از این مناطق پنج‌گانه ممکن است شروع شود و گاهی علائم و میزان بهبودی برحسب محل ابتلا متفاوت است. داخلی‌ترین لایه، لایه ی مخاطی نامیده می‌شود و اکثر سرطان‌های معده نیز از این قسمت شروع می‌شود. هر چه سرطان به بافت‌های زیرین نفوذ کند، احتمال بهبودی نیز کاهش می‌یابد[16]. سرطان معده عبارت‌ است‌ از رشد خارج از کنترل‌ سلول‌های‌ بدخیم‌ در معده‌ و از دسته سرطان‌هایی است که طی سالیان و به آرامی ‌رشد می‌کند، ولی قبل از اینکه سرطان به معنای واقعی ایجاد شود، تغییراتی در لایه‌های معده ایجاد می‌شود. متأسفانه در مراحل ابتدایی علائم چندانی دیده نمی‌شود و شاید به همین دلیل، سرطان معده در مراحل ابتدایی به سختی تشخیص داده می‌شود. عفونت بانوعی باکتری به نام ”هلیکو باکتر پیلوری” نیز منجر به گاستریت (زخم و التهاب معده) مزمن می‌شودکه معمولا در اکثر افراد موجب سرطان معده می شود. کشیدن سیگار، مصرف الکل و سابقه جراحی روی معده که قبلاً به منظور کنترل زخم انجام شده باشد، از دیگر دلایل ابتلا به این بیماری می باشد[13].

علایم سرطان معده و درمان گیاهی آن:

علایم سرطان معده عبارتند از: درد در ناحیه شکم (قسمت فوقانی، میانی شکم و اپی گاستریک) و احساس توده در شکم ( که از علایم دیررس و پیشرفته این بیماری می باشد)، احساس خستگی و ضعف و بی حالی که می تواند این علایم ثانویه ی کم خونی باشد. همچنین بی اشتهایی، به ویژه بی اشتهایی به غذاهای گوشتی و کاهش وزن که گاهی با اتساع شکم و آسیت (جمع شدن آب در شکم) همراه می شود. ممکن است همراه با توده باشد که دراین صورت می تواند باعث انسداد روده گردد[17]. گاهی نیز بیماران با علایم متاستاتیک به پزشک مراجعه می کنند مانند درگیری غدد لنفاوی ناحیه گردن که باعث بزرگی در این ناحیه می شود و یا علایم دیگر متاستاز مانند زردی و برآمدگی شکم که نشانه درگیری کبد است. مهمترین عامل ایجاد این سرطان باکتری هلیکو باکتر پیلوری می باشد.آلکالوئید سولفورافان موجود در گیاه کلم با از بین بردن باکتری هلیکوباکتریپلوری که در معده باعث ایجاد زخم معده و سرطان معده می شوند، آن را درمان می کند[14].

نتایج و بحث:

سابقه درمان بیماری ها با گیاهان دارویی به قدمت تاریخ زیست انسان بر روی کره زمین است و انسان به کمک گیاهان دارویی خود را درمان کرده و می کند . انسان تنها با دارو های شیمیایی درمان نمی شود بلکه همه عوامل طبیعی نقش درمان را داردودارو نهایتا نقش پیشگیری را در براربیماری ها ایفا می کند.وجود گیاهان در طبیعت یکی از نعمت های بزرگ الهی محسوب می شود. سرطان معده یکی از بیماری های شایع است که نتیجه عفونت با باکتری هلیکو باکتر پیلوری می باشد که آلکالوئید سولفورافان موجود در گیاه کلم از بین بردن این باکتری آنرا درمان می کندو این یک راه درمان گیاهی برای یک بیماری خطرناک سالانه جان میلیون ها انسان را می گیرد می باشد.
1- م، قاسمی(1382). درمان بیماری ها به کمک داروهای گیاهی. نشر تیهو
2- بی نام – 6/6/86- شبکه تحقیقات گیاهان دارویی – www.mprn.ir
3- بی نام – بانک اطلاعات داروهای گیاهی و گیاهان دارویی ایر طب – www.irteb.com
4- بی نام – 6/5/87 – ایران نیوز – www.irannews.com
5- ه.صمصام شریعت(1386). گزیده گیاهان دارویی.نشرمانی
6- ع،زرگری(1371). گیاهان دارویی، جلد سوم. انتشارات تهران
7- ح،میرحیدر(1373). معارف گیاهی. نشر فرهنگ اسلامی
8- ع،یزدی(1378). خواص برخی خوراکی ها و گیاهان دارویی. نشر نجابت
9- Duke, J. A. et al. 2002. CRC Handbook of medicinal herbs. (CRC MedHerbs ed2)
10- Tutin, T. G. et al., eds. 2006. Flora europaea, second edition
11- Facciola. S. Cornucopia - A Source Book of Edible Plants. Kampong Publications 1990
12- Parmar. C. and Kaushal.2001. M.K. Wild Fruits of the Sub-Himalayan Region. Kalyani Publishers. New Delhi. 2005
13- Kunkel. G.2003. Plants for Human Consumption. Koeltz Scientific Books 1984
14- Koppikars Clinical Experience 70 years in Homoeopathy by S.P.Koppikar.2002
15- Dermatology for Homoeopaths by Ramji Gupta & R.K.Manchanda .2003.
16- Chiej. R. Encyclopaedia of Medicinal Plants. MacDonald 2004
17- Lust. J. The Herb Book. Bantam books 1983 ISBN 0-553-23827-2
منبع: http://www.foodna.ir
/خ