خواص کرفس

گياه کرفس به خانواده ي جعفري (umbelliferae) تعلق دارد. اين گياه در اکثر کشور هاي اروپائي، غرب آسيا، هندوستان، چين و شمال و جنوب آفريقا کشت مي شود و از زمان قديم به عنوان دارو و غذا مورد توجه بوده و استفاده از آن هم چنان به طور وسيع ادامه دارد. امروزه اگرچه اکثر دارو هاي تهيه شده از دانه ي کرفس هستند، ولي اثرات ساقه و برگ آن که در دسترس مردم مي باشند، کم تر از اثرات همان دانه ها نيست. بيشترين محصول دانه ي کرفس جهت دارو از کشور چين و تعدادي نيز از کشور هاي اروپائي تأمين مي شود. کرفس گذشته از اين که به عنوان يک سبزي مقوي در تغذيه نقش دارد، داراي اثرات دارويي متعددي است که مهم ترين آن ها به قرار زير است.

اثر ضد نقرس:

مواد موجود در کرفس داراي خاصيت کاهش اسيد اوريک هستند. به همين دليل از تجمع بيش از حد کريستال اورات در مفاصل جلوگيري کرده و درد مفاصل به ويژه مفاصل پا (سر زانو) را کاهش مي دهد.

اثر ادرار آور:

کرفس داراي خاصيت ديورتيک (diuretic) يا به اصطلاح ادار آور خوبي است و مي تواند در دفع بعضي از سنگ هاي مجاري ادرار مؤثر باشد. هم چنين چون داراي خاصيت ضد ميکروبي است، در ضد عفوني کردن مجاري اداري تأثير دارد.

اثر ضد نفخ:

کرفس به علت دارا بودن اسانس (رايحه) داراي خاصيت ضد نفخ و محرک هضم غذا مي باشد. به همين دليل از گذشته هاي دور در جهت بر طرف کردن نفخ و بعضي از مشکلات معده مورد استفاده بوده است.

اثر مسکن و آرام بخش:

تجزيه ي مواد موجود در کرفس نشان داده است که ترکيباتي از جمله متيل فنالايد که در کرفس وجود دارند، داراي خاصيت کاهش اسپاسم، آرام بخش و مسکن هستند.

اثر ضد احتباس آب در بدن:

کرفس داراي خاصيت خروج آب اضافي در بدن است. از اين خاصيت کرفس مي توان در جلوگيري از چاقي هائي که به علت احتباس آب در بدن به وجود آمده است (ادم)، استفاده کرد. از خواص ديگر کرفس مي توان اثر کاهش فشار خون و تا حدي ضد روماتيسم بودن آن را نام برد. در طب شرق و به ويژه در چين، کرفس را به عنوان تنظيم کننده ي اثر غذا هاي گرم و ادويه جات تند به کار مي برند؛ زيرا کرفس جزو غذا هاي سرد و مرطوب، طبقه بندي شده است. در قديم کرفس را بيش تر در فصل زمستان و اوايل فصل بهار مصرف مي کرده اند و معتقد بوده اند که در فصل زمستان به علت جمع شدن بيش تر سموم در بدن، ايجاد رخوت و سستي بيش تر از فصول ديگر است و چون کرفس داراي خاصيت ضد سم مي باشد، با خنثي کردن آن ها نشاط ايجاد مي کند و به عنوان يک گياه نشاط آور ذکر شده است.

اثر افزايش شير:

يکي ديگر از خواص کرفس ازدياد شير مادران شيرده پس از وضع حمل است.

تذکر:

نکاتي که به عنوان احتياط بايد در نظر داشت اين که، افراد مبتلا به تورم کليه بايد از مصرف زياد کرفس خودداري کنند. هم چنين زنان حامله در خوردن دانه ي کرفس بايد مواظب باشند چون مصرف مقدار زياد دانه ي کرفس باعث تحريک رحم مي شود.
هم چنين افراد به نور بايد از خوردن بيش از اندازه ي دانه ي کرفس خودداري کنند. چون ممکن است باعث درماتيت هاي پوستي در آن ها شود. با توجه به اين که دانه ي کرفس داراي خاصيت ضد ورم است، از آن در انگلستان بيش از 60 فرآورده ي ضد ورم تهيه مي کنند.

چگونگي مصرف:

کرفس مي تواند به صورت پخته و يا خام مصرف شود.
البته با توجه به اين که بعضي از خواص کرفس مربوط به ترکيبات موجود در اسانس (رايحه) آن است که در اثر پختن تا حد زيادي از بين مي رود، لذا اثرات کرفس خام به مراتب بيش تر از پخته ي آن است.
بنابراين براي کسب اثرات درماني مذکور، بهتر است از کرفس تازه و يا آب آن استفاده شود. مقدار مصرف کرفس به طور عادي روزانه حدود صد گرم خام و يا يک استکان از آب برگ و ساقه ي آن است.
منبع: ماهنامه ي آشپز باشي شماره ي 34