با مرواريدهاي بدن تان آشنا شويد!

-راستش درست نمي دانم دکتر ...
انگشت هايش را داخل دهانش مي برد و نوک انگشتانش را به پهناي سه دندان، روي دندان ها مي گذارد، طوري که ديگر در دندان هاي آن طرف چيزي نمي بينم و مي گويد:«اين دندان درد مي کند دکتر!» چيزي از جريان دستگيرم نمي شود. مي پرسم:«آسياي کوچک است يا بزرگ؟» مي گويد:«من کوچک و بزرگ بلد نيستم دکتر. آهان ايناهاش، الان زبانم را گذاشته ام رويش!» و من دوباره دهانش را نگاه مي کنم. يک زبان بزرگ، تمام سطح دندان هاي آن طرف را پوشانده، پيش خودم فکر مي کنم چه مي شد اگر ايشان لااقل اسم دندان هايش را مي دانست و مي توانست بهتر درباره مشکلش با من حرف بزند.
شايد فکر کنيد خيلي ساده است. ما چيزي حدود 30 تا 32 تا دندان داريم. همه شان هم تقريباً شکل هم هستند. کار همه شان هم که جويدن است. ديگر چه لزومي دارد که دندان هاي مان را بشناسيم و از چپ و راست بودن و پيش و نيش بودن شان باخبر باشيم، اما واقعيت غير از اين است. دندان ها از نظر شکل، فرم، موقعيت و کاربرد با هم تفاوت هاي زيادي دارند. اگر دندان ها را خوب بشناسيم و موقعيت و وضعيت هر کدام را در دهان خود خوب بدانيم، مي توانيم در موقع لزوم از اين اطلاعات استفاده کنيم. کودکان بايد حداکثر تا پايان سه سالگي 20 دندان شيري در دهان خود داشته باشند. لطفاً مراقب دندان هاي کودکان تان باشيد و اگر دنداني در دهان او رويش نيافته، قضيه را حتماً با دندان پزشک کودک تان مطرح کنيد. از حدود شش سالگي دندان هاي دايمي در دهان بچه ها شروع به رويش مي کنند. دندان هاي آسياي دايمي که به دندان هاي شش سالگي معروف هستند، اولين دندان هاي دايمي هستند که در دهان مي رويند. اين دندان ها در انتهاي دهان مي رويند بدون آن که دنداني لق شود و بيفتد. بعد از آن به تدريج دندان هاي شيري بچه ها لق مي شوند و مي افتند و به جاي آن، دايمي ها در مي آيند.
تا سن تقريباً 12 سالگي بچه ها در دوره دنداني مختلط قرار دارند يعني در دهان آنها هم دندان شيري و هم دايمي پيدا مي شود. بزرگسالان هم در دهان شان دندان هاي پيش و نيش دارند که تعداد و محل آنها مثل دندان هاي شيري اطفال است. فرق قضيه بين دندان هاي آسيا است. بچه ها در هر طرف دهان شان دو دندان آسيا دارند، اما در دندان هاي دايمي، دندان هاي آسيا به دو گروه آسياي کوچک و بزرگ تقسيم مي شوند:
*آسياهاي کوچک:خط فرضي که از وسط بيني، صورت را به طور عمودي به دو قسمت (نيمه چپ و راست) تقسيم مي کند، در نظر بگيريد. اين خط معمولاً از وسط دو دندان پيش رد مي شود و در هر فک دندان ها را به دو گروه چپ و راست تقسيم مي کند. جلوي آينه بايستيد و به دندان هاي خودتان نگاه کنيد. اگر دنداني را نکشيده باشيد، بايد اين ترتيب را در دندان هاي تان پيدا کنيد:
از نيمه راست خط فرضي شروع کنيد. دو دندان پيش، بعد به دندان نيش مي رسيد که نوک تيز است. بعد از نيش نوبت به دو دندان آسيا مي رسد که به آسياهاي کوچک معروف هستند. تعداد دندان هاي آسياي کوچک به طور طبيعي در هر طرف فک دو عدد، در يک فک (مثلاً فک بالا) چهار عدد و در مجموع دهان هشت عدد است.
اگر کاوش تان را در دندان ها ادامه دهيد، در ادامه حرکت از خط فرضي به سمت راست دهان، وقتي از دو آسياي کوچک مي گذريم، نوبت به آسياهاي بزرگ مي رسد. آسياهاي بزرگ، بزرگ تر از آسياهاي کوچک هستند و هر آسياي بزرگ، سطحي تقريباً دو برابر آسياي کوچک دارد. کار آسياهاي بزرگ هم جويدن است. اولين آسياي بزرگ، همان دندان شش سالگي است که درباره آن صحبت کرديم يعني اولين دندان دايمي که در دهان ما مي رويد. بعد از آن نوبت به آسياي بزرگ دوم مي رسد. اين دندان هم به دندان دوازده سالگي معروف است، چون معمولاً در اين سن در دهان رويش پيدا مي کند.
حالا نوبت مي رسد به آسياي بزرگ سوم. اين دندان همان دندان عقل است. اگر هنوز 18 سال تان نشده، دنبال دندان عقل در دهان تان نگرديد، چون معمولاً اين دندان قبل از 18 سالگي در دهان رويش پيدا نمي کند.بعد از 18 سالگي هم ممکن است دندان عقل سر و کله اش به دهان ما پيدا شود يا اصلاً اثري از آن نبينيم. علت چيست؟
اولاً دندان عقل ممکن است حتي تا سن 23 سالگي طول بکشد تا در دهان برويد. نکته دوم اين است که در فک بسياري از افراد فضاي کافي در فک براي رويش دندان عقل وجود ندارد، بنابراين دندان عقل به صورت نهفته يا نيمه نهفته در فک باقي مي ماند. احتمال سوم هم اين است که شخصي يک، دو يا تمام جوانه هاي دندان عقل را نداشته باشد و اصلاً از دندان عقل در دهان و حتي استخوان فک بسياري از افراد خبري نباشد. به عبارتي وجود دندان عقل در دهان انسان ها به قول معروف «نخودي» است و حالت ها و شرايط مختلفي ممکن است براي آن اتفاق بيفتد. اما اگر دندان عقلي در دهان داريد که به خوبي روييده و فضاي کافي نيز در اختيار دارد، آن را مرتب مسواک بزنيد و مراقب آن باشيد. اين دندان به وقت خود سرمايه خوبي براي دهان شما محسوب مي گردد.
در دهان ما گونه هاي مختلفي از دندان ها وجود دارند که به کارهاي مختلفي مشغولند:
اولين دندان هايي که در دهان انسان مي رويد به دندان شيري معروف است و تعداد آن 20 عدد است.
*پيش:دندان هاي پيش در جلوي فک مي رويند. لبه هاي تقريباً چاقويي شکل و برنده دارند و مخصوص بريدن، گاز زدن و تکه کردن غذاها هستند. در دهان کودکان چهار دندان پيش شيري در فک بالا و چهار دندان پيش شيري در فک پايين وجود دارد. اين دندان هاي شيري بسيار کوچک هستند.
*نيش:در دو طرف چهار دندان جلويي (پيش)، دو دندان ديگر وجود دارد که لبه هاي آنها کمي نوک تيز شده اما هنوز خاصيت برندگي دارند که به آن ها نيش مي گويند. اگر خطي از وسط بيني به طور عمود به وسط دندان ها رسم کنيد، معمولاً از بين دو دندان پيش در سمت راست و دو دندان پيش در سمت چپ اين خط فرضي قرار مي گيرند. در هر طرف فک، بعد از دو دندان پيش، يک دندان نيش قرار مي گيرد. در مجموع چهار دندان نيش شيري در دهان بچه ها وجود دارد.
*آسيا:در هر طرف فک بعد از نيش، دو دندان آسيا مي رويد. دندان هاي آسيا سطوحي پهن و پر از برجستگي و فرورفتگي دارند و مخصوص جويدن غذاها هستند. اولين آسياي شيري کوچک تر و آسياي دوم شيري، بزرگ تر است. در هر طرف فک دو دندان آسيا و در هر فک (مثلاً فک بالا) چهار آسياي شيري وجود دارد. در مجموع بچه ها هشت آسياي شيري در دهان شان دارند.
منبع:نشريه کوچه ما، شماره 14.
/ج