بومرنگ احترام

احترام دو بخش دارد: يک بخش، همان حس مثبت و ارزشمندي است که نسبت به فرد يا چيزي داريم و بخش ديگر، اعمالي است که اين حس ما را عملا به نمايش مي‌گذارد. اصول اخلاقي احترام از اصول بنيادين موجود در فرهنگ‌هاي مختلف است. احترام نبايد با تحمل کردن اشتباه گرفته شود؛ چون تحمل کردن با حس مثبتي همراه نيست اما احترام هميشه با احساسات مثبتي همراه است.
احترام نقش مهمي را در بقاي انسان‌ها بازي کرده است. اگر قبيله‌اي کوچک را در بياباني تصور کنيم، مي‌توانيم بفهميم فردي که براي هيچ کدام از افراد قبيله قابل احترام نبوده از قبيله طرد مي‌شده و احتمالا مي‌مرده است. پس بقا شايد يکي از غريزي‌ترين دلايلي باشد که احتياج به احترام را در ما راسخ مي‌کند. گرچه امروزه به نظر مي‌رسد بدون اينکه قابل احترام براي ديگران باشيم، مي‌توانيم بقاي خودمان را حفظ کنيم؛ براي مثال فردي که پول زيادي را به ارث برده است و تعداد زيادي خدمتکار و کارمند و مسوول خريد دارد که نيازهاي او را براي‌اش تامين مي‌کنند و احترامي هم در کار نيست يا کسي که به دليل داشتن استعدادي با ارزش مي‌تواند پول زيادي را به دست آورد و ... البته هنوز ارزشي براي احترام وجود دارد که با پول نمي‌توان آن را خريد. گرچه ممکن است زندگي ما به اين بستگي نداشته باشد ولي بارها و بارها پيش آمده که ما نياز به قضاوت ديگران نداشته‌ايم و يا اينکه ديگران بايد در مورد ما تصميم‌گيري مي‌کرده‌اند وقتي که فردي حس احترامي بي‌ريا و صميمي نسبت به شخص ديگري داشته باشد، مي‌تواند تصميمي کاملا متفاوت نسبت به زماني که حس احترامي کاذب نسبت به آن شخص داشته است اتخاذ کند. همه ما مي‌توانيم اين را بفهميم که آيا واقعا براي ديگران قابل احترام هستيم يا نه. روان‌شناسان مي‌گويند خيلي از آنهايي که دنبال پول و قدرت هستند سعي در به دست آوردن احترامي دارند که هيچ وقت به طور واقعي و صادقانه آن را احساس نکرده‌اند. وقتي محترم شمرده مي‌شويم کمک‌هاي داوطلبانه بيشتري از طرف مردم به دست مي‌آوريم و با تلاش کمتري به چيزهايي که مي‌خواهيم مي‌رسيم. وقتي مردم کسي را واقعا محترم مي‌شمارند، خيلي کمتر با او درگير مي‌شوند و با او مخالفت مي‌کنند و خلاصه اينکه، به دلايل تکاملي و کاربردي، احترام اهميت دارد و همچنين خيلي ساده، احساس خيلي بهتري خواهيم داشت وقتي قابل احترام هستيم.

احترام از کجا مي‌آيد؟
 

احترام اکتسابي است؛ يعني فرد مي‌تواند با انجام دادن داوطلبانه کارهايي، احترام بقيه را به دست آورد؛ مثلا با اهميت دادن به احساسات ديگران يا با کمک به آنها و به حساب آوردن‌شان و ... در واقع، احترام مثل بوم‌رنگي است که شما آن را پرت و آن به شما باز خواهد گشت. نمي‌توانيد از ديگران احترام‌تان را طلب کنيد يا آنها را مجبور کنيد که به شما احترام بگذارند. اگر چه بعضي‌ها به اشتباه معتقدند مي‌توانند با زور و اجبار احترام براي خودشان به دست آورند.

احترام به بچه‌ها
 

بهترين راه براي به دست آوردن احترام بچه‌ها که بايد از همان ابتداي کودکي‌شان شروع شود، احترام گذاشتن به خواسته‌هاي طبيعي آنهاست و کاري که بايد انجام دهيم، اين است که به خواسته‌هاي طبيعي کودکان مثل غذا دادن و پرورش دادن آنها توجه کنيم. همان‌طور که بچه‌ها رشد مي‌کنند، خواسته‌هايشان تغيير مي‌کند و خواسته‌هاي روحي‌شان پيچيده و پيچيده‌تر مي‌شود. آنها شروع مي‌کنند به بيان نظرها و عقايدشان و اولويت‌‌هاي‌شان و نياز براي آزاد بودن در آنها رشد مي‌کند. آنها خود مختاري و استقلال بيشتري را طلب مي‌کنند و اين زماني است که بزرگ‌ترها مي‌توانند با احترام گذاشتن به خواسته‌هاي بچه‌ها، هم احترام گذاشتن را به آنها بياموزند، هم احترام آنها را براي خود به دست آورند. بايد بدانيم که اين هيچ اثري روي احساس بچه‌ها درباره احترام گذاشتن ندارد. اگر اين گونه عمل کنيم و بگوييم ما به بزرگ‌ترها احترام مي‌گذاريم، به سادگي مي‌توانيم مفهوم احترام را براي آنها باکمک کردن و برآوردن نيازهايشان روشن کنيم. ابتدا بايد احتياجات آنها را قبول کنيم؛ مثلا اگر کودک احتياج دارد ساعت سه صبح غذا بخورد نبايد از او مضايقه کنيم و يا با غرولند به او غذا دهيم. بايد به سادگي قبول کنيم که کودک‌مان نياز دارد در ساعت خاصي غذا بخورد. همچنين اگر نوجوان يا جوان‌مان نياز دارد تا صحبت کند بايد خواسته‌ او را قبول کنيم و با گوش دادن به او نشان دهيم که برايش احترام قايل‌ هستيم.

احترام گذاشتن و احترام ديدن
 

احترام گذاشتن به ديگران، يعني احترام گذاشتن به احساسات و نيازهاي‌شان، احترام مي‌آورد. بعضي راه‌هاي ساده براي نشان دادن احترام به احساسات ديگران را با هم مرور مي‌کنيم:
• از آنها بپرسيم چه احساسي دارند؟
• به احساسا‌ت‌شان اعتبار ببخشيم.
• با آنها هم‌دردي کنيم.
• سعي کنيم احساسات‌شان را بفهميم.
• احساسات‌شان را به حساب بياوريم.

براي اينکه مراحل بالا به طور موثري کارآمد باشند، چيزهايي لازم است؛ براي مثال:
 

افراد بايد از احساسات‌شان آگاه باشند و احساسات‌شان را بشناسند.
آنها بايد قادر باشند احساسات‌شان را توضيح دهند.
بايد بدانند چگونه بدون قضاوت و داشتن حالت تدافعي به ديگران گوش کنند.
بايد بدانند که چگونه به احساسات ارزش بدهند.
بايد باور کنند که احساسات ارزشمند هستند.
بايد اعتقاد داشته باشند که احساسات اهميت دارند.
محترم شمردن افراد به معني احترام قايل شدن براي احساسات و نيازهاي آنهاست، پس اگر افرادي که در جايگاه‌هاي بلندي از مقام و قدرت قرار دارند، احساسات و نيازهاي شما را ناديده مي‌گيرند، پس آنها براي شما احترامي قايل نخواهند بود.

و اما راه‌هايي ساده براي نشان دادن احترام:
 

• از ديگران بپرسيم: «شما چه احساسي خواهيد داشت اگر...» قبل از گرفتن تصميماتي که روي آنها اثرگذار است.
• به طور داوطلبانه خودمان را براي وفق دادن با احساسات و خواسته‌ها و آرزوهاي ديگران تغيير دهيم و با آنها توافق کنيم.
• حرف‌ ديگران را قطع نکنيم.
• سعي کنيم باورها و ارزش‌هاي آنها را بفهميم.
• اين فرصت را به آنها بدهيم تا مشکلات‌شان را خودشان حل کنند و آنها را دست کم نگيريم و هرگز به آنها نگوييم چه کاري بکنند، هرگز به آنها نگوييم چه لازم دارند و يا چه بايد بکنند و هرگز بدون درخواست از طرف آنها، آنها را نصحيت يا موعظه نکنيم و براي‌شان سخنراني نکنيم.

انواع احترام
 

احترام به مافوق: در سازمان‌هاي داراي سلسله مراتب براي تقويت کردن ارزش فرمانبرداري و حرف شنوي از مافوق استفاده مي‌شود.
احترام به والدين و بزرگ‌ترها: در بيشتر جوامع از افراد انتظار مي‌رود که در مقابل بزرگ‌ترها و والدين مودب باشند.
احترام به مليت‌: همه جوامع از افراد خود انتظار دارند تا نسبت به کشورشان حس ميهن‌‌دوستي داشته باشند و براي مليت خود احترام قايل باشند.
احترام در مذهب: در همه مذاهب حرکاتي براي نشان دادن احترام به مقام‌هاي معنوي وجود دارد؛ از خواندن ادعيه و نيايش‌ها گرفته تا سجده و تعظيم.
احترام براي فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي ديگر: تلاش براي شناختن و برقراري ارتباط بين فرهنگ‌هاي مختلف از اصول احترام گذاشتن به فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي گوناگون است.

احترام به خود يعني چه؟
 

چرا بايد براي خودمان احترام قايل باشيم؟ و ارزش اين کار در چيست؟ روان‌شناسان معتقدند که محترم شمردن ديگران بدون اينکه براي خودمان احترام قايل باشيم، غيرممکن است. آنها اين پيشنهاد را مي‌دهند که براي احترام گذاشتن به خودمان مي‌توانيم اين طور عمل کنيم: به خودمان توجه کنيم و مطمئن باشيم هر روز اين کار را انجام مي‌دهيم. نيازهاي‌مان را بشناسيم و سعي کنيم بزرگ‌تر و قوي‌تر شويم. يک راه ديگر براي اينکه احترام به خودمان را به دست آوريم، اين است که به تعريف و تمجيدهايي که ديگران از ما مي‌کنند، توجه کنيم (البته تعريف و تمجيدهاي واقعي) و بايد مواظب باشيم که با اين تعريف‌ها دچار خودبيني و خودپسندي نشويم و براي جلوگيري از خودبيني بايد روحيه بخشندگي را بيشتر از روحيه گيرندگي در خودمان تقويت کنيم.
منبع:www.salamat.com