راز نهفته در عاشورا بيدار کردن وجدان مردم

اين سؤال، تاريخي يا انساني است؛ و جاي طرحش همين جاست. در زندگي حسين بن علي عليه السلام، يک نقطه ي برجسته، مثل قله اي که همه ي دامنه ها را تحت الشّعاع خود قرار مي دهد، وجود دارد؛ و آن، عاشوراست. درزندگي امام حسين عليه السلام، آن قدر حوادث و مطالب و تاريخ و گفته ها و احاديث وجود دارد، که اگر حادثه ي کربلا هم نمي بود، زندگي آن بزرگوار مثل زندگي هر يک از ائمّه ي ديگر، منبع حِکَم و آثار و روايات و احاديث بود. اما قضيه ي عاشورا آن قدر مهم است که شما از زندگي آن بزرگوار، کمتر چيز و نشانه ديگري را به خاطر مي آوريد. قضيه ي عاشورا هم آن قدر مهم است که به زبان اين زيارتي که امروز -روز سوم- وارد است، يا اين دعايي که امروز وارد است، درباره حسين بن علي عليه السلام، چنين آمده است که «بکته السماء و من عليها » يا «و من فيها »«و الارض و من عليها و لما يطأ لابتيها ». هنوز پا به اين جهان نگذارده، آسمان و زمين بر حسين عليه السلام، گريستند. قضيه اين قدر حايز اهميت است. يعني ماجراي عاشورا و شهادت بزرگي که در تاريخ بي نظير است، در آن روز اتفاق افتاد. اين، جرياني بود که چشمها به آن بود. به راستي اين چه قضيه اي بود که از پيش تقدير شده بود؟«المدعوّ لشهادته قبل استهلاله و ولادته. »قبل از اينکه حسين بن علي عليه السلام، چهره بنمايد، با شهادت، ناميده و خوانده مي شد. به نظر مي رسد که در اينجا رازي وجود دارد، که براي ما آموزنده است.
البته در باب شهادت حسين بن علي عليه السلام، خيلي سخن گفته شده است- سخنان خوب و درست - و هر کس به قدر فهم خود، از اين ماجرا چيزي فهميده است. بعضي او را به طلب حکومت محدود کردند، بعضي او را در قالب مسائل ديگر کوچک کردند، و بعضي هم ابعاد بزرگتري از او را شناختند و گفتند و نوشتند؛ که آنها را نمي خواهم عرض کنم. مطبي که مي خواهم عنوان کنم، اين است که خطراتي که اسلام را به عنوان يک پديده ي عزيز تهديد مي کند، از قبل از پديد آمدن و يا از آغاز پديد آمدنش از طرف پروردگار، پيش بيني شده است، و وسيله ي مقابله ي با آن خطرات هم ملاحظه شده و در خود اسلام و در خود اين مجموعه، کار گذاشته شده است. مثل يک بدن سالم، که خداي متعال قدرت دفاعي اش را در خود آن کار گذاشته است. يا مثل يک ماشين سالم، که مهندس و سازنده ي آن، وسيله ي تعميرش را با خود آن همراه کرده است.

دو نوع آفت و راه مقابله با آنها
 

اسلام يک پديده است؛ و مثل همه ي پديده ها، خطراتي آن را تهديد مي کند، و وسيله اي براي مقابله لازم دارد. خداي متعال اين وسيله را، در خود اسلام گذاشت.
امّا آن خطر چيست؟ دو خطر عمده، اسلام را تهديد مي کند؛ که يکي خطر دشمنان خارجي، و ديگري خطر اضمحلال داخلي است.
دشمن خارجي يعني کسي که از بيرون مرزها، با انواع سلاحها، موجوديت يک نظام را با فکرش و دستگاه زيربنايي عقيدتي اش و قوانينش و همه چيزش هدف قرار مي دهد. که شما در مورد جمهوري اسلامي، اين را به چشم ديديد؛ و گفتند که « ما مي خواهيم نظام جمهوري اسلامي را از بين ببريم». دشمناني بودند از بيرون، و تصميم گرفتند که اين نظام را از بين ببرند. از بيرون يعني چه؟ نه از بيرون کشور. از بيرون نظام؛ ولو در داخل کشور.
دشمناني هستند که خودشان را از نظام، بيگانه مي دانند، و با آن مخالف هستند اينها بيرون اند. اينها غريبه اند. اينها براي اينکه نظامي را نابود کنند و از بين ببرند، تلاش مي کنند. با شمشير، با سلاح آتشين، با مدرنترين سلاحهاي مادي، و با تبليغات و پول و هر چه که در اختيارشان باشد.
اين، يک نوع دشمن است. دشمن و آفت دوم، آفتِ «اضمحلال دروني» است. يعني در درون نظام. که اين، مال غريبه ها نيست. اين، مال خوديهاست. خوديها ممکن است در يک نظام، بر اثر خستگي، بر اثر اشتباه در فهم راه درست، بر اثر مغلوب احساسات نفساني شدن، و بر اثر نگاه کردن به جلوه هاي مادي و بزرگ انگاشتن آنها، ناگهان در درون، دچار آفت زندگي شوند. اين، البته خطرش بيشتر از خطر اوّلي است. اين، دو نوع دشمن- آفت بروني و آفت دروني - براي هر نظامي، براي هر تشکيلاتي و براي هر پديده اي وجود دارد. اسلام براي مقابله با هر دو آفت، علاج، معيّن کرده، و «جهاد» را گذاشته است. جهاد، مخصوص دشمنان خارجي نيست.
«جاهد الکفارو المنافقين (1) »منافق، خودش را در درون نظام قرار مي دهد. لذا با همه ي اينها بايد جهاد کرد. جهاد، براي دشمني ست که مي خواهد از روي بي اعتقادي و دشمني با نظام، به آن هجوم بياورد. همچنين، براي مقابله با آن تفکّک داخلي و از هم پاشيدگي دروني، تعاليم اخلاقي بسيار با ارزشي وجود دارد، که دنيا را به طور حقيقي به انسان مي شناساند. و مي فهماند که «اعلموا انما الحيوة الدنيا لعب و لهو و زينة و تفاخر بينکم و تکاثر في الاموال و الاولاد(2) تا آخر. يعني اين زر و زيورها، اين جلوه ها، اين لذتهاي دنيا؛ اگرچه براي شما لازم است، اگر چه شما ناچاريد از آنها بهره ببريد؛ اگر چه زندگي شما وابسته به آنهاست. و در اين شکي هم نيست و بايد آنها را براي خودتان فراهم کنيد، اما بدانيد که مطلق کردن اينها و چشم بسته به دنبال اين نيازها حرکت کردن و هدفها را به فراموشي سپردن، بسيار خطرناک است.
اميرالمؤمنين، شير ميدان نبرد با دشمن، که وقتي سخن مي گويد آدم انتظار دارد نصف بيشتر سخنان او راجع به جهاد و جنگ و پهلواني و قهرماني باشد، وقتي در روايات و خطب نهج البلاغه او نگاه مي کنيم، مي بينيم اغلب سخنان و توصيه هاي آن حضرت راجع به زهد و تقوا و اخلاق و نفي و تحقير دنيا وگرامي شمردن ارزشهاي معنوي و والاي بشري است. ماجراي امام حسين عليه السلام، تلفيق اين دو بخش است. يعني آنجايي که هم جهاد با دشمن و هم جهاد با نفس، دراعلا مرتبه ي آن تجلي پيدا کرد، ماجراي عاشورا بود. يعني خداي متعال مي داند که اين حادثه پيش مي آيد و نمونه ي اعلايي بايد ارائه شود و آن نمونه ي اعلاء الگو قرار گيرد. مثل قهرمانهايي که در کشورها، در يک رشته مطرح مي شوند، و فرد قهرمان، مشوق ديگران در آن رشته از ورزش مي شود. البته، اين يک مثال کوچک براي تقريب به ذهن است. ماجراي عاشورا عبارت است از يک حرکت عظيم مجاهدت آميز در هر دو جبهه. هم در جبهه ي مبارزه با دشمن خارجي و بروني؛ که همان دستگاه خلافت فاسد و دنيا طلبان چسبيده به اين دستگاه قدرت بودند و قدرتي را که پيغمبر براي نجات انسانها استخدام کرده بود، آنها براي حرکت در عکس مسير اسلام و نبي مکرم اسلام، صلّي الله عليه و آله و سلم، مي خواستند، و هم در جبهه ي دروني؛ که آن روز جامعه به طور عموم به سمت همان فساد دروني حرکت کرده بود.

بيدار کردن وجدان مردم
 

نکته ي دوم، به نظر من مهم تر است. برهه اي از زمان گذشته بود. دوران سختيهاي اوليه ي کار طي شده بود. فتوحاتي انجام شده بود. غنايمي به دست آمده بود. دايره ي کشور وسيع تر شده بود، دشمنان خارجي، اينجا و آنجا سرکوب شده بودند. . . . غنايم فراواني در داخل کشور به جريان افتاده بود. عده اي پولدار شده بودند و عده اي در طبقه ي اشراف قرار گرفته بودند. . . . يعني بعد از آنکه اسلام، اشرافيت را قلع و قمع کرده بود، يک طبقه ي اشراف جديد در دنياي اسلام به وجودآمد. عناصري با نام اسلام، با سمتها و عناوين اسلامي -پسر فلان صحابي، پسر فلان يار پيغمبر، پسر فلان خويشاوند پيغمبر - در کارهاي ناشايست و نامناسب وارد شدند؛ که بعضي از اينها، اسمهايشان در تاريخ ثبت است. کساني پيدا شدند که براي مهريه ي دخترهايشان، به جاي آن مهرالسّنه ي چهارصد و هشتاد درهمي که پيغمبر اکرم، صلي الله عليه وآله و سلّم، و اميرالمؤمنين، عليه السلام و مسلمانان صدر اسلام مطرح مي کردند، يک ميليون دينار، يک ميليون مثقال طلاي خالص قرار دارند! چه کساني؟ پسر صحابيهاي بزرگ، مثلاً مصعب بن زبير و از اين قبيل. وقتي مي گوييم فاسد شدن دستگاه از درون، يعني اين!يعني افرادي در جامعه پيدا شوند که به تدريج بيماري اخلاقي مسري خود- دنيا زدگي و شهوت زدگي- را، که متأسفانه مهلک هم هست، همين طور به جامعه منتقل کنند. در چنين وضعيتي، مگر کسي دل و جرئت يا حوصله پيدا مي کرد که به سراغ مخالفت با دستگاه يزيد بن معاويه برود؟ مگر چنين چيزي اتفاق مي افتاد! چه کسي به فکر اين بود که با دستگاه ظلم و فساد آن روز يزيدي مبارزه کند؟ در چنين زمينه اي، قيام عظيم حسيني به وجود آمد، که هم با دشمن مبارزه کرد و هم با روحيه ي راحت طلبي فساد پذير رو به تباهي ميان مسلمانان عادي و معمولي. اين مهم است! يعني حسين بن علي عليه السلام، کاري کرد که وجدان مردم بيدار شد. لذا شما مي بينيد بعد از شهادت امام حسين عليه السلام، قيامهاي اسلامي، يکي پس از ديگري، به وجود آمد. البته سرکوب شد. امّا مهم اين نيست که حرکتي از طرف دشمن سرکوب شود. البته تلخ است. اما تلختر از آن، اين است که يک جامعه به جايي برسد که در مقابل دشمن، حالِ عکس العمل نشان دادن پيدا نکند. اين، خطر بزرگ است.
حسين بن علي عليه السلام، کاري کرد که در همه ي دورانهاي حکومت طواغيت، کساني پيدا شدند، و با اينکه از دوران صدر اسلام دورتر بودند، اراده ي آنها از دوران امام حسن مجتبي عليه السلام، براي مبارزه ي با دستگاه ظلم و فساد بيشتر بود. همه هم سرکوب شدند. از قضيه ي قيام مردم مدينه، که به «حرّه» معروف است، شروع کنيد تا قضاياي بعدي و قضاياي توّابين و مختار، تا دوران بني اميه و بني عباس، مرتب در داخل ملتها قيام به وجود آمد. اين قيامها را چه کسي به وجود آورد؟ حسين بن علي عليه السلام، اگر امام حسين عليه اسلام، قيام نمي کرد، روحيه ي تنبلي و گريز از مسئوليت تبديل به روحيه ي ظلم ستيزي و مسئوليت پذير نمي شد. چرا مي گوييم روحيه مسئوليت پذيري مرده بود؟ به دليل اينکه امام حسين عليه السلام، از مدينه، که مرکز بزرگزادگان اسلام بود، به مکه رفت. فرزند عباس، فرزند زبير، فرزند عمر، فرزند خلفاي صدر اسلام، همه ي اينها در مدينه جمع بودند، و هيچ کس حاضر نشد در آن قيام خونين و تاريخي، به امام حسين عليه السلام، کمک کند.
پس، تا قبل از شروع قيام امام حسين عليه السلام، خواص هم حاضر نبودند قدمي بردارند. اما بعد از قيام امام حسين عليه السلام، اين روحيه زنده شد. اين، آن درس بزرگي ست که در ماجراي عاشورا، در کنار درسهاي ديگر بايد بدانيم. عظمت اين ماجرا، اين است. اينکه «الموعود بشهادته قبل استهلاله و ولادته »؛ اينکه از قبل از ولادت آن بزرگوار «بکته السماء و من فيها و الارض و من عليها »؛ حسين بن علي عليه السلام، را در اين عزاي بزرگ مورد توجه قرار دادند و عزاي او را گرامي داشتند و به تعبيراين دعا يا زيارت، بر او گريه کردند، به اين خاطر است.(3)

نترسيدن ازخصم و مبارزه با او
 

موضوع عاشورا، يک موضوع تمام نشدني و هميشگي ست. چرا اين حادثه، اين قدر در تاريخ اسلام تأثيرات بزرگي گذاشته است؟ به نظر بنده، موضوع عاشورا، از اين جهت کمال اهميت را دارد، که فداکاري واز خودگذشتگي اي که در اين قضيه انجام گرفت، يک فداکاري استثنايي بود. از اول تاريخ اسلام تا امروز، جنگها و شهادتها و گذشتها، هميشه بوده است، و ما هم در زمان خودمان، مردم زيادي را ديديم که مجاهدت کردند و از خودگذشتگي به خرج دادند، و شرايط سختي را تحمل کردند. اين همه شهدا، اين همه جانبازان، اين همه اسراي ما، آزادگان ما، خانواده هايشان و بقيه ي کساني که در سالهاي بعد از انقلاب يا اوان انقلاب فداکاري کردند، همه، جلو چشم ما هستند. در گذشته هم حوادثي بوده است، و در تاريخ آنها را خوانده ايد. اما، هيچ کدام از اين حوادث، با حادثه ي عاشورا، قابل مقايسه نيست؛ حتي شهادت شهداي بدر و احد و زمان صدر اسلام. انسان تدبّر که مي کند، مي فهمد چرا از زبان چند نفر از ائمه ما، عليهم السّلام، نقل شده است که خطاب به سيد الشهدا، عليه الصّلاة و السّلام، فرموده اند که « لا يوم کيومک يا اباعبدالله. » يعني هيچ حادثه اي مثل حادثه ي تو و مثل روز تو، نيست. چون عاشورا يک واقعه استثنايي بود. لُبّ و جوهرحادثه ي عاشورا اين است که در دنيايي که همه جاي آن را ظلمت و فساد و ستم گرفته بود، حسين بن علي عليه السلام، براي نجات اسلام قيام کرد؛ و در اين دنياي بزرگ، هيچ کس به او کمک نکرد! حتّي دوستان آن بزرگوار، يعني کساني که هر يک مي توانستند جمعيتي را به اين ميدان و به مبارزه با يزيد بکشانند، هر کدام با عذري، از ميدان خارج شدند و گريختند!ابن عباس يک طور؛ عبدالله بن جعفر يک طور، عبدالله بن زبير يک طور؛ بزرگان باقي مانده از صحابه و تابعين يک طور. . . شخصيتهاي معروف و نام و نشان دار و کساني که مي توانستند تأثيري بگذارند و ميدان مبارزه را گرم کنند، هر کدام، يک طور از ميدان خارج شدند و گريختند!ابن عباس يک طور؛ عبدالله بن جعفر يک طور؛ عبدالله بن زبير يک طور؛ بزرگان باقي مانده از صحابه و تابعين يک طور. . .
شخصيتهاي معروف و نام و نشان دارو کساني که مي توانستند تأثيري بگذارند و ميدان مبارزه را گرم کنند، هرکدام، يک طور از ميدان خارج شدند. اين، در حالي بود که هنگام حرف زدن، همه از دفاع از اسلام مي گفتند. اما وقتي نوبت عمل رسيد و ديدند که دستگاه يزيد، دستگاه خشني است؛ رحم نمي کند، و تصميم بر شدت عمل دارد، هر کدام از يک گوشه اي فرار کردند، و امام حسين عليه السلام، را، در صحنه تنها گذاشتند. حتي براي اينکه کار خودشان را توجيه کنند، آمدند خدمت حسين بن علي عليه السلام، به آن بزرگوار اصرار کردند که «آقا، شما هم قيام نکنيد! به جنگ با يزيد نرويد!»
اين، يک عبرت عجيب درتاريخ است. آنجا که بزرگان مي ترسند، آنجا که دشمن چهره ي بسيار خشني را از خود نشان مي دهد، آنجا که همه احساس مي کنند که اگر وارد ميدان شوند ميدان غريبانه اي آنها را در خود خواهد گرفت، آنجاست که جوهرها و باطن افراد شناخته مي شود. در تمام دنياي اسلامي آن روز، که دنياي بزرگي بود و کشورهاي اسلامي زيادي که امروز مستقل و جدا هستند آن روز يک کشور بودند، با جمعيت بسيار زياد، کسي که اين تصميم، عزم و جرئت را داشت که در مقابل دشمن بايستد، حسين بن علي عليه السلام، بود. و بديهي بود که وقتي مثل امام حسيني حرکت و قيام کند، عده اي از مردم هم دور او را خواهند گرفت و گرفتند. اگر چه آنها هم، وقتي معلوم شد که کار چقدر سخت است وچقدر شدت عمل وجود دارد، يکي يکي از دور آن حضرت پراکنده شدند، و از هزار و اندي آدمي که با امام حسين عليه السلام، از مکه به راه افتاده، يا در بين راه به حضرت پيوسته بودند، در شب عاشورا عده ي خيلي کمي ماندند؛ که با مجموع آنچه که روز عاشورا خودشان را به حضرت رساندند، هفتاد و دو نفر شدند!
اين، مظلوميت است. اين مظلوميت، به معناي کوچکي و ذلّت نيست. امام حسين عليه السلام، عظيمترين مبارز و مجاهد تاريخ اسلام است. چون او در چنين ميداني ايستاد و نترسيد و مجاهدت کرد. اما اين انسان بزرگ، به قدر عظمتش، مظلوميت دارد. همان قدر که بزرگ است، همان قدر هم مظلوم است؛ و با غربت هم به شهادت رسيد. فرق است بين آن سرباز فداکار و انسان پرشوري که به ميدان نبرد مي رود؛ مردم به نام او شعار مي دهند و از او تمجيد مي کنند؛ ميدان اطراف او را انسانهاي پرشوري مثل خود او گرفته اند؛ مي داند که اگر مجروح يا شهيد بشود، مردم با او چگونه با شوربرخورد خواهند کرد، و آن انساني که در چنان غربتي، در چنان ظلمتي، تنها، بدون ياور، بدون هيچ گونه اميد کمکي از طرف مردم، با وسعت تبليغات دشمن، مي ايستد و مبارزه مي کند و تن به قضاي الهي مي سپارد و آماده ي کشته شدن در راه خدا مي شود. عظمت شهداي کربلا به اين است! يعني براي احساس تکليف، که همان جهاد در راه خدا و دين بود، از عظمت دشمن نترسيدند. از تنهايي خود، احساس وحشت نکردند. کم بودن عده ي خود را مجوزّي براي گريختن از مقابل دشمن قرار ندادند. اين است که يک آدم را، يک رهبر را، يک ملت را عظمت مي بخشد: نترسيدن از عظمت پوشالي دشمن.

پيروزي کوتاه مدت و بلند مدت امام حسين عليه السلام
 

سيد الشهدا، عليه الصّلاة و السّلام، مي دانست که بعد از شهادت او، دشمن تمام فضاي جامعه و دنياي آن روز را از تبليغات بر ضد او پر خواهد کرد. امام حسين عليه السلام، کسي نبود که زمان و دشمن او را نشناسد. مي دانست دشمن چه خباثتهايي خواهد کرد. در عين حال، اين ايمان و اميد را داشت، که همين حرکت مظلومانه و غريبانه ي او، بالاخره دشمن را شکست خواهد داد؛ هم در کوتاه مدت، هم در بلند مدت. و همين طور شد. خطاست اگر کسي خيال کند که امام حسين عليه السلام، شکست خورد. کشته شدن، شکست خوردن نيست. در جبهه ي جنگ آن کس کشته مي شود شکست نخورده است. آن کس که به هدف خود نمي رسد، شکست خورده است. هدف دشمنان امام حسين عليه السلام، اين بود که اسلام و يادگارهاي نبوت را از زمين براندازند. اينها شکست خوردند. چون اين جور نشد. هدف امام حسين اين بود که در برنامه ي يکپارچه ي دشمنان اسلام، که همه جا را به رنگ دلخواه خودشان در آورده بودند يا داشتند در مي آوردند، رخنه ايجاد شود؛ اسلام و نداي مظلوميت و حقانيّت آن در همه جا سر داده شود، و بالاخره دشمن اسلام، مغلوب شود. واين، شد. هم در کوتاه مدت امام حسين عليه السلام، پيروز شد و هم در بلند مدت. در کوتاه مدت به اين ترتيب که، خودِ اين قيام و شهادت مظلومانه و اسارت خاندان آن بزرگوار، نظام حکومت بني اميه را متزلزل کرد. بعد از همين حادثه بود که در دنياي اسلام پي در پي حوادثي پيش آمد - در مدينه، در مکه - و بالاخره منجر به نابودي سلسله ي آل ابي سفيان شد. به فاصله سه - چهار سال سلسله ي آل ابي سفيان به کلي برافتادند و از بين رفتند. چه کسي خيال مي کرد اين دشمني که امام حسين عليه السلام، را مظلومانه در کربلا به شهادت رسانده بود، آن طور مغلوب انعکاس فرياد آن امام شود!؟ آن هم در سه يا چهار سال!؟در دراز مدت هم امام حسين عليه السلام، پيروز شد. شما نگاه کنيد به تاريخ اسلام و ببينيد چقدر دين در دنيا رشد کرد! چقدر اسلام ريشه دار شد! چگونه ملتهاي اسلامي پديدار شدند و رشد کردند!علوم اسلامي پيشرفت کرد، فقه اسلامي پيشرفت کرد؛ و بالاخره بعد از گذشت قرنها، امروز، پرچم اسلام بر فراز بلندترين بامهاي دنيا، دراهتزاز است. آيا يزيد و خانواده ي يزيد به اينکه اسلام اين طور، روز به روز رشد کند راضي بودند!؟آنها مي خواستند ريشه ي اسلام را بکنند. مي خواستند از قرآن و پيغمبر اسلام، اسمي باقي نگذارند. اما مي بينيم که درست به عکس شد. پس، آن مبارز و مجاهد في سبيل الله که آن طور مظلومانه در مقابل دنيا ايستاد و خونش ريخته شد و خاندانش به اسارت رفتند، از همه جهت، بر دشمن خود پيروز شد. اين، براي ملتها يک درس است. لذاست که از رهبران بزرگ دنياي معاصر - حتي آنهايي که مسلمان هم نيستند - نقل مي کنند که آنها گفته اند: «ما راه مبارزه را، از حسين بن علي عليه السلام، ياد گرفتيم. انقلاب خود ما هم يکي از همين مثالهاست. مردم ما هم از حسين بن علي عليه السلام، ياد گرفتند. فهميدند که کشته شدن، دليل مغلوب شدن نيست. فهميدند که در مقابل دشمن علي الظّاهر مسلّط، عقب نشيني کردن، موجب بدبختي و روسياهي است. و دشمن هر چه با عظمت باشد، اگر جناح مؤمن و فئه ي مؤمنه، با توکّل به خدا، در مقابل او مجاهدت کند. بالاخره شکست با دشمن است و پيروزي با فئه ي مؤمنه است. اين را ملت ما هم فهميدند.
آنچه که من امروز مي خواهم عرض کنم اين است که، شما برادران و خواهران عزيز و همه ي ملت بزرگ ايران بايد بدانيد که کربلا، الگوي هميشگي ماست. کربلا مثالي است براي اينکه در مقابل عظمت دشمن، انسان نبايد دچار ترديد شود. اين، يک الگوي امتحان شده است. درست است که در روزگار صدر اسلام، حسين بن علي عليه السلام، با هفتاد و دو نفر به شهادت رسيد؛ اما معنايش اين نيست که هر کس راه حسين عليه السلام، را مي رود، همه ي کساني که در راه مبارزه اند، بايد به شهادت برسند. نه! ملت ايران، بحمدالله امروز راه حسين عليه السلام، را آزمايش کرده است و با سربلندي و عظمت، در ميان ملتهاي اسلام و ملتهاي جهان، حضور دارد. آنچه که شما پيش از پيروزي انقلاب انجام داديدو رفتيد، راه حسين عليه السلام، بود. و آن، نترسيدن از خصم و تن دادن به مبارزه با دشمن مسلط بود. در دوران جنگ هم همين طور بود. ملت ما مي فهميد که در مقابل او، دنياي شرق و غرب و همه ي استکبار ايستاده است؛ اما نترسيد. البته ما شهداي گرانقدري داريم. عزيزاني را از دست داديم. عزيزاني از ما، سلامتي شان را از دست دادند و جانباز شدند. عزيزاني، چند سال را در زندانها گذراندند. عده اي هنوز هم در آنجاها هستند. اما ملت، با اين فداکاريها، به اوج عزّت و عظمت رسيده است. اسلام، عزيز شده است. پرچم اسلام بر افراشته شده است. اين، به برکت آن ايستادگي است.(4)

پي نوشت ها :
 

1-توبه؛ 73.
2- حديد؛ 20.
3- ديدار سپاه پاسداران و نيروي انتظامي، 1371/11/6.
4- ديدار قشرهاي مختلف مردم به مناسبت فرارسيدن ماه محرم، 1371/4/10.
 

منبع: منبع : شخصيت و سيره ي معصومين(علیهم السلام)در نگاه رهبر انقلاب اسلامي(جلد 5)،( شخصیت و سیره امام حسین (علیه السلام))
،ناشر موسسه فرهنگي قدر ولايت - 1383