تشخيص سنگ کيسه صفرا

اقاي دکتر بفرماييد سنگ کيسه ي صفرا چگونه تشخيص داده مي شود؟
بطور خلاصه شيوع سنگ صفراوي به سن، جنسيت، نژاد، چاقي، حاملگي و عوامل تغذيه يي و يک سري بيماري هاي زمينه يي ديگر بستگي دارد. امروزه پس از مراجعه به پزشک با روشي مانند سونگرافي سنگ کيسه ي صفرا تشخيص، داده مي شود
براي اين دسته از بيماران چه اقداماتي بايد انجام داد؟
اول بايد مطمئن بود که بيمار به چه دليلي به پزشک مراجعه کرده است. بايد مشخص شود که سنگ صفراوي اين بيمار علامت دار است يا خير؟ در برخي موارد بيمار هيچ گونه علايم و مشکل خاصي در رابطه با سنگ کيسه ي صفرا ندارد. مثلا خانمي براي بررسي کيست تخمدان با علايم زنانگي مراجعه کرده و در هنگام انجام سونوگرافي لگن و شکم، بطور اتفاقي سنگ صفراوي هم در داخل کيسه ي صفرا ديده شده است
بايد اذعان داشت که بيماراني با سنگ صفراوي بدون علامت يعني بدون هيچ شکايتي نياز به عمل جراحي ندارند، مگر در اين موارد (يعني بيمار با سنگ صفراوي بدون شکايت درد بايد در مواردي که ذکر مي شود جراحي شود):1- بيمار ديابت داشته باشد، بخصوص در سنين بالا چون خطر عفونت در ديابتيکرها بيشتر است.2-کساني که مسافرت هاي طولاني به نقاطي از کشور يا ساير کشورها انجام دهند که در آنجا امکانات درماني درستي وجود نداشته باشد . با توجه به بروز ساليانه ي سه درصدي علايم حاد در بيماران بدون علامت عمل جراحي توصيه مي شود( اين دسته از بيماران مي بايست قبل از مسافرت جراحي کنند
3ـ بيماراني که کيسه ي صفراوي با جدار چيني(Prozelan)دارند و مستعد ابتلا به سرطان کيسه ي صفرا هستند هم بايد تحت عمل جراحي کيسه ي صفرا قرار گيرند و در نهايت تمام بيماران با سنگ صفراوي علامت دار بايد جراحي شوند
ـ شايع ترين دلايل سنگ کيسه ي صفرا چيست؟
شايع ترين آنها گير کردن سنگ در ناحيه گردن کيسه ي صفرا، تشکيل هيدروپس(بزرگ شدن وسيع کيسه ي صفرا) با احتمال عفونت کيسه ي صفرا و عوارض بعدي متعدد از جمله پاره شدن به داخل شکم است که عارضه ي خطرناکي است. عبور سنگ ريز از داخل کيسه ي صفرا به داخل مجراي رابط کبد به روده ي دوازده و ايجاد يرقان پيش رونده و عارضه هاي فراوان که بحث آنها به درازا مي کشد هم از مهم ترين عوامل اين عارضه هستند
ـ علايم سنگ کيسه ي صفراوي علامت دار چيست؟
حدود دو سوم سنگ هاي صفراوي با التهاب مزمن جدار کيسه ي صفرا(کوله سيستيت مزمن) با حملات درد همراه هستند. در اين حالت درد ثابت است و در مدت نيم ساعت ابتدايي شدت آن افزايش مي يابد. معمولا بين يک تا پنج ساعت طول مي کشد. در قسمت فوقاني مياني بالاي شکم يا در سمت ربع فوقاني راست شکم مستقر است و اغلب به پشت سمت راست فوقاني و پايين دو کتف انتشار مي يابد. اين درد شديد است و بطور ناگهاني معمولاً در طول شب يا پس از خوردن غذاي چرب ظاهر مي شود. اين درد اغلب با تهوع وگاهي اوقات با استفراغ همراه است.. بعضي از بيماران شدت درد را کمتر گزارش کرده، ولي ارتباط آن را بعد از غذا اظهار داشته اند. درد معمولا پريوديک (حمله يي ) ايجاد مي شود و پس از بين رفتن درد بيمار هيچ گونه شکايتي ندارد تا حمله ي بعدي درد. اگر چنانچه زمان درد طولاني شود و بيمار آرام نشود، احتمال عوارضي از جمله عفونت بيشتر مي شود و بيمار بايد بستري شود
ـ بهترين راه درمان و نجات بيمار از اين بيماري چيست؟
بهترين راه درمان عمل جراحي است که خوشبختانه بالاي نود درصد اين بيماران را مي توان از طريق لاپاراسکوپي (عمل بسته)درمان کرد. البته بعضي از همکاران هنوز هم عمل باز شکم را ترجيح مي دهند
منبع: مجله 7روز زندگي (ش 99)