آکنه یک واژه عمومى براى انواع مختلف علایم نظیر جوش ‏هاى قرمز روى صورت، جوش ‏هاى نوک سیاه و نوک سفید مى‏ باشد. آکنه حالتى است که منافذ روى پوست بسته مى‏ شوند و شخص دچار ضایعات عفونى و یا غیر عفونى مى‏ شود.
 

علت بسته شدن منافذ چیست؟

مشکلات، مو و یا پوست کثیف، غریزه‏ ى جنسى «چه افزایش آن و چه فقدان آن»باعث ایجاد آکنه نمى ‏شوند. اما وراثت تا حدودى مى‏ تواند دخیل باشد. آکنه، ژنتیکى است و در بعضى خانواده ‏ها دیده مى ‏شود و یک نقص ارثى در منافذ پوست مى‏ باشد. اگر پدر و مادر شما هر دو آکنه دارند، احتمال بروز آن در برادران و خواهران شما 75% مى‏ باشد؛ اما اگر خواهرتان آکنه ندارد ولى شما دچار آن هستید، باید بدانید که عوامل دیگرى نیز آکنه را تشدید مى ‏کند.

استرس، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تغییرات فصلى و آب و هوا در شیوع آکنه مؤثر است. انواع خاصى از مواد آرایشى و مصرف قرص‏ هاى ضد باردارى نیز مى تواند باعث بروز آن شود. زنان شاغل، مستعد این بیمارى هستند؛ زیرا بیشتر در معرض استرس قرار دارند و به علاوه تمایل به آرایش کردن در این زنان زیادتر است. در ذیل چند توصیه براى جلوگیرى از آکنه آمده است. نکاتى را که بیشتر به آنها نیاز دارید، به خاطر بسپارید:

آکوتان براى درمان

جوش بزرگ روى بینى، یک مشکل حاد براى اشخاص مى ‏باشد و حتى براى برخى افراد صحبت کردن با دیگران « وقتى که به او نگاه مى‏ کنند » مشکل مى ‏شود. آکنه به چهار درجه تقسیم مى ‏شود:

درجه‏ ى اول که نوع خفیف و شامل تعدادى جوش‏ هاى نوک سیاه و نوک سفید است و چهارمین و شدیدترین حالت شامل تعداد زیادى جوش ‏هاى نوک سفید، نوک سیاه، تاول ریز، ندول و کیست مى باشد.

درجه ‏ى چهار آکنه، همراه التهاب شدید و تغییر رنگ قرمز یا صورتى مى ‏باشد؛ در این حالت بهتر است خود را به متخصص پوست، نشان بدهید.

آکنه ‏ى شدید، اگر به درستى درمان نشود، باعث ایجاد اسکار شدید مى‏شود. تجویز داروى آکوتان«ACCUTANE»  در درمان آکنه‏ ى شدید مؤثر است. این دارو منجر به ناهنجارهایى در جنین مى ‏شود و نباید براى زنان باردار تجویز شود.
 

مواد آرایشى خود را تغییر بدهید

در زنان بالغ، آرایش، علت اصلى ایجاد آکنه است. مواد آرایشى روغنى مشکل ‏زا مى‏ باشند. رنگ‏دانه‏ هاى موجود در مواد آرایشى، رژها و کرم ‏هاى پاک کننده، مشکل اصلى نیستند و آب موجود در این محصولات نیز مشکل‏ زا نمى ‏باشند؛ بلکه مشکل شما روغن موجود در آنها مى ‏باشد. روغن موجود معمولا از مشتقات اسیدهاى چرب مى‏ باشد که از اسیدهاى چرب موجود در بدن شما خطرناک‏ ترند؛ اگر به آکنه مستعد هستید، از مواد آرایشى غیر روغنى استفاده کنید.

 

به برچسب محصولات آرایشی دقت کنید

از استعمال مواد آرایشى که داراى لانولین، ایزوپروپیل میریستات، سدیم لوریل سولفات، 4- لورت و رنگ‏هاى قرمز C و D مى ‏باشد، همانند چربى باید اجتناب کرد؛ زیرا این مواد براى پوست مضر مى‏ باشند.
 

مواد آرایشى خود را بشویید

آرایش خود را هر شب به طور کامل بشویید. از یک صابون ملایم «دو بار در روز» استفاده کنید و مطمئن شوید که به طور کامل صابون را از صورت خود پاک کرده‏اید. شش یا هفت بار شستشو با آب باید صورت گیرد.
 

به سمت ظاهرى عادى‏ تر بروید

هر قدر از مواد آرایشى کمتر استفاده کنید، بهتر است.
 

قرص ‏ها مقصر هستند

برخى از قرص‏ هاى ضد باردارى آکنه را تشدید مى‏ کنند. اگر مشکل آکنه دارید و قرص مصرف مى‏ کنید، موضوع را با یک دکتر مطرح کنید؛ چرا که ممکن است دکتر داروى دیگرى به شما بدهد و یا روش‏ هاى دیگر کنترل جمعیت را توصیه نماید.
 

به جوش ‏ها دست نزنید

شما نباید جوش ‏هاى قرمز یا نوک سفید را فشار دهید. جوش قرمز نشانه ‏ى التهاب است و شما نباید با فشار دادن به التهاب آن بی افزایید. هیچ کارى نمى ‏توانید انجام دهید تا جوش ‏ها زودتر از بین بروند؛ به طور معمول یک جوش قرمز یک تا چهار هفته باقى مى ‏ماند ولى اغلب از بین مى ‏رود. یک جوش نوک سفید، یک منفذ ملتهب مسدود مى ‏باشد. هنگامى که شما جوش نوک سفید را فشار مى‏ دهید، ممکن است دیواره‏ هاى منفذ بشکند و محتویات آن خارج شود و در نتیجه یک جوش قرمز رنگ ایجاد شود. جوش قرمز رنگ معمولا از پاره شدن دیواره‏ ى منفذ جوش ‏هاى نوک سفید ایجاد مى ‏شود.
 

چه موقع باید فشار بدهیم؟

اگرچه بهتر است به اکثر جوش‏ هاى قرمز دست زده نشود، ولى در یک نوع فشار دادن باعث بهبودى سریع جوش مى‏ شود. گاهى اوقات یک جوش داراى چرک مرکزى زردرنگ مى‏ باشد و فشار ملایم باعث باز شدن آن مى‏ شود و هنگامى که چرک خارج شد، سریع‏تر بهبود مى‏ یابد.
 

به جوش ‏هاى سر سیاه حمله کنید

با فشار دادن مى ‏توانید از شر این جوش ‏ها خلاص شوید.یک جوش سر سیاه همان منفذ مسدود شده مى‏ باشد. ماده ‏ى داخل آن جامد و سطح منفذ آن گسترش یافته است. قسمت سیاه این جوش ‏ها چرک نیست و در حقیقت متخصصان پوست مطمئن نیستند که این قسمت سیاه، چیست؛ اما هر چه باشد، موجب ایجاد جوش نمى‏ شود.
 

براى معالجه آکنه از داروها استفاده کنید

شما مى‏ توانید از محصولات دارویى استفاده کنید. از داروهایى که حاوى بنزوئیل پراکساید مى‏ باشند، استفاده کنید. قسمت بنزوئیل، پراکساید را به داخل منافذ مى ‏کشاند و اکسیژن آزاد مى‏ کند و اکسیژن باکترى‏ هاى تشدید کننده‏ ى آکنه را مى‏ کشد.

همچنین، بنزوئیل سلول‏ هاى چربى را که موجب آسیب به منافذ مى‏ شوند، مهار مى ‏کند. داروهاى ضد آکنه به اشکال مختلف نظیر ژل، لوسیون و یا کرم مى ‏باشند. از ژل‏ هاى با پایه آبى استفاده کنید تا کمترین اثر تحریکى را روى پوست شما داشته باشد.

همچنین، یک ساعت از این داروها و در هنگام غروب استفاده کنید و هنگام خواب، خصوصا نواحى چشم‏ ها و گردن را بشویید.
 

فریب درصد داروها را نخورید

داروهاى ضد آکنه حاول بنزوئیل پراکساید، از 5 / 2 تا 10% از این ماده را دارند. درصدها در تأثیر این داروها اثر کمى دارند و در اکثر آزمایش‏ هایى که انجام گرفته، محصولات داراى درصد پایین همان اثر درصدهاى بالا را داشتند؛ یعنى 5 % به همان اندازه 10 % مؤثر مى‏ باشد.
 

پوست خشک به مراقبت بیشترى نیاز دارد

پوست خشک ممکن است به بنزوئیل پراکساید حساس باشد. بنابراین، ابتدا از درصدهاى کم استفاده کنید و سپس به آرامى غلظت را افزایش دهید. در ابتدا پوست شما به قرمز شدن تمایل دارد؛ اما این، یک واکنش طبیعى است.
 

خود را از نور خورشید، دور نگه دارید

داروهاى مؤثر در درمان آکنه، ممکن است در نور آفتاب واکنش ‏هاى معکوس به نور آفتاب داشته باشند؛ قرار گرفتن در معرض نور خورشید و لامپ‏ هاى مادون قرمز را به حداقل برسانید تا واکنش خود را نسبت به آنها تجربه کنید.

صورت خود را پاک کنید

هر بار قبل از مصرف دارو، صورت خود را بشویید. در یک زمان مشخص از یک نوع درمان استفاده کنید. درمان ‏ها را با هم مخلوط نکنید. در صورت استفاده از داروهاى تجویز توسط پزشک، از مصرف داروهاى تجارى خوددارى کنید.
 

علت واقعى  جوش چیست؟

اگر چه به نظر مشکوک مى‏ رسد، اما اگر پوست شما مستعد آکنه است به اعتقاد پزشکان، غذاهاى دریایى و دیگر غذاهاى حاوى ید باعث افزایش آکنه مى‏ شوند. بنابراین، ید یک عامل مهم در افراد مستعد به آکنه است. ید وارد بدن مى‏ شود و به جریان خون راه مى ‏یابد و اضافى آن از طریق غدد چربى خارج مى‏ شود؛ هنگامى که از طریق این غدد ترشح مى‏ شود باعث آسیب به منافذ سلولى مى ‏شود و آکنه به طور ناگهانى ایجاد مى‏ شود.
 

میزان ید در مواد غذایی

اگر شما به دنبال علت آکنه مى‏ گردید، جدول ذیل میزان ید موجود«در هر میلیون»غذاها و نوشیدنى‏ ها را نشان مى‏ دهد. مشخص نیست که چه میزانى از ید باعث ایجاد آکنه مى‏ شود؛ اما مصرف طولانى مدت و زیاد آن مى‏ تواند سبب ایجاد آکنه شود.

مشتقات شیر
مواد غذایی میزان ید
پنیر چدار PPM27
کره PPM26
خامه ترش PPM7
پنیری هلندی PPM5
ماست PPM3
نوشیدنی های آبی PPM8
 
گوشت و ماکیان
مواد غذایی میزان ید
کباب ترکی PPM132
مرغ PPM67
همبرگر PPM44
 
متفرقه
مواد غذایی میزان ید
چیپس سیب‏ زمینى PPM 40
نان سفید PPM 8
کوکاکولا PPM 3
شکر PPM 2
نمک یددار PPM 54
نمک فصلى PPM 40
 
غذاهاى دریایى
 
مواد غذایی میزان ید
ماهی حلوا PPM 24
میگو PPM 17
خرچنگ دریایی PPM 9
صدف PPM 8
 
سبزیجات
 
مواد غذایی

میزان ید
پیاز PPM 82
ذرت PPM 45
کلم دلمه ای PPM 23
سیب زمینی PPM 9
لوبیا سبز PPM 7

بنزوئیل پراکساید داراى ترکیب مشابهى با رتین - A و دیگر محصولات حاوى ویتامین A، مانند آکوتان «ACCUTANE» مى ‏باشد. یک شخص نباید از هر دو درمان استفاده کند.
 

سخن آخر

از داروهاى ضد آکنه به اندازه 25/ 1 سانتى ‏متر در اطراف محل درگیر استفاده کنید تا از گسترش آکنه جلوگیرى شود. درمان دارویى در واقع به بهبود جوش‏ هاى موجود کمک نمى‏ کند؛ بلکه بیشتر جنبه پیش‏گیرى دارد. در هر صورت، آکنه از بینى به طرف گوش ‏ها گسترش مى‏ یابد و شما باید اطراف ناحیه درگیر را نیز درمان کنید.


منبع :

دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 138