مترجم: سپیده حسینعلی عراقی
 
نوجوانی دورانی است که می توان از آن هراس داشت یا آن را به خوبی پشت سر گذاشت. طی این دوران همه چیز افراد عوض می شود. بدن شان، ارزش های شان و تصویر ذهنی که نسبت به خود دارند. نوجوان دیگر دلش نمی خواهد با او مثل یک کودک رفتار کنند، از طرفی نسبت به آینده هم احساس ناامنی می کند. این احساس در بعضی از نوجوانان موجب سرخوردگی، گوشه گیری، خشم و عزت نفس پایین می شود و این اطرافیان او هستند که باید عواقب رفتارهای او را تحمل کنند. رفتار والدین می تواند شرایط را بدتر کند. در این جا به بررسی ده اشتباه رایجی که والدین مرتکب می شوند می پردازیم. نوجوانان بسیار تیزبین هستند و خیلی زود متوجه اشتباهات شما خواهند شد، بنابراین سعی نکنید آن را کتمان یا خود را تبرئه کنید. اعتراف به ضعف ها و اشتباهات و عذرخواهی، چیزی از اعتبار و آبروی تان کم نمی کند.

اشتباه اول: والدینی که الگوی منسجم برای نوجوانان شان نیستند  

«کاری را که می گویم انجام بده، اما کاری را که من می کنم، انجام نده!» با این عمل، قطعاً نوجوان به هیچ عنوان حرف های پدر و مادرش را باور نمی کند. در مورد سیگار کشیدن برایش موعظه نکنید، در حالی که خودتان در حال سیگار کشیدن هستید! نوجوانان در مورد عدالت از قوه ی ادراک بسیار بالایی برخوردارند و به سرعت یکی نبودن کلام و عمل تان را تشخیص می دهند. با عمل، خیلی بیشتر از کلام می توانید به آن ها آموزش دهید.

اشتباه دوم: والدینی که اشتباهات خود را نمی پذیرند.  

نوجوانان بسیار تیزبین هستند و خیلی زود متوجه اشتباهات شما خواهند شد، بنابراین سعی نکنید آن را کتمان یا خود را تبرئه کنید. اعتراف به ضعف ها و اشتباهات و عذرخواهی، چیزی از اعتبار و آبروی تان کم نمی کند. بلکه بر عکس ابراز ضعف ها همراه با صداقت و فروتنی موجب می شود تا نوجوانان تان به شما احترام بگذارند.

اشتباه سوم: والدینی که به پرسش های درست نوجوانان پاسخ درست نمی دهند  

نوجوانان همانند ما از قوه ی عقل و منطق برخوردارند و برای آن که توضیح دهیم چه انتظاراتی از آنان داریم، استحقاق آن را دارند که جوابی واضح و منطقی بشنوند. پاسخ های آمرانه که برای توضیح آن هیچ گونه تلاشی صورت نمی گیرد. منجر به بغض و کینه خواهد شد. و مطمئناً موجب می شود که نوجوانان در این دوران روی شان به شما باز شود و علنا از شما سرپیچی کنند. زمانی که خود را ملزم می کنیم تا در مورد خواسته های مان به نوجوانان مان توضیح دهیم. باعث می شود تا درستی و بجا بودن خواسته های مان را ارزیابی کنیم.

اشتباه چهارم: والدینی که اجازه نمی دهند هویت شخصی نوجوان رشد کند  

بسیاری از والدین بودن آن علایق و استعداد فرزندشان را در نظر بگیرند، سعی دارند از طریق آن ها به آرزوهای خودشان جامعه ی عمل بپوشانند. مثلا پدری که فرصت آن را نداشته به ورزش مورد علاقه اش بپردازد. ممکن است نوجوانش را وادار کند که در آن رشته ی ورزشی تمرین کند و این در حالی است که نوجوان هیچ علاقه یی به آن ورزش ندارد. این عمل منشأ عظیمی از سرخوردگی برای هر دو طرف خواهد بود. در آخر پدر یا مادر، نوجوان را طرد می کند و نوجوان از این عمل عمیقا لطمه خواهد دید. بهتر است والدین فرزند خود را طبق علایق و قابلیت های شخصی اش راهنمایی کنند، نه آن که برای ارضای نفس و بالا بردن عزت نفس خودشان آن ها را مجبور کنند همان چیزی بشوند که آن ها می خواهند.

اشتباه پنجم: والدینی که به نکات فرعی اهمیت می دهند  

به راحتی می توان از مدل موها و لباس پوشیدن نوجوانان ایراد گرفت. اگر از لباس و مدل موهای نوجوان تان خوش تان نمی آید به خود بگویید این چیزهای ظاهری موقتی هستند و با گذشت زمان سلیقه ی آن ها عوض خواهد شد. نوجوانان هم مانند ما حق دارند نظر شخصی خود را بگویند و برای آن که عزت نفس شان به درستی افزایش یابد، مهم است که به سلیقه ی آنان احترام بگذاریم. عاقلانه تر آن است که زمانی که نوجوانان به نکات مهم و ضروری توجهی نمی کنند، آنان را سرزنش کنیم؛ مثل ارزش های اخلاقی چون احترام، عشق و استقامت، و گذشت و...
یادمان باشد که خداوند به ظاهرمان نگاه نمی کند بلکه قلب های مان را می بیند.

اشتباه ششم: والدینی که فرزندشان را تحسین نمی کنند  

در زمینه هایی که فرزندتان علاقه نشان می دهد و وقت صرف می کند. سری به آن ها بزنید و تشویق شان کنید. مثلا فرزندتان ساعت ها وقت گذاشته و با الگوهایش یک قصر ساخته است. اما شما حتی این زحمت را به خود نمی دهید که از روی کاناپه بلند شوید و نگاهی به «اثر هنری» او بیندازید. این عمل باعث می شود زمانی که کودک به سن نوجوانی برسد، برای آن که از طرد شدن یا انتقادهای پدر و مادرش در امان باشد، ارتباطش را با آن ها قطع کند و خود را از آنها دور نگه دارد، چرا که احساس می کند خیلی بی ارزش اشت. همیشه به نوجوان تان بگویید که به او افتخار می کنید. از موقعیت هایی که در زمینه های خاص کسب می کند نام ببرید و فقط به تخصص هایی که مطابق معیارهای شما هستند فکر نکنید. زمانی که باید اشتباهات شان را به آنان گوشزد کنید، به گونه یی سازنده به آنان بگویید که چگونه می توانند به روشی درست عمل کنند.

اشتباه هفتم: والدینی که قبول نمی کنند نوجوان حق اشتباه دارد  

نوجوانی که اغلب اوقات درست رفتار می کند، با کوچک ترین اشتباهی تمام اعتماد پدر و مادرش را از دست می دهد و برای آن که اعتماد آن ها را دوباره جلب کند باید از صفر شروع کند. در برابر چنین توقعی نوجوان برای آن که اشتباهش را پنهان کند، سعی خواهد کرد به دروغ متوسل شود زیرا زمانی که مرتکب خطا می شود چیزهای زیادی را از دست می دهد.همچنین چنانچه پدر و مادر از فرزندشان توقع داشته باشند که هیچگاه مرتکب اشتباه و خطا نشوند، این عمل ممکن است موجب نوعی کمال گرایی در نوجوانان شود که در دراز مدت او را به نابودی می کشاند و از نظر معنوی نتیجه یی اسفناک در پی خواهد داشت. نوجوان حتی زمانی که به گناهش اعتراف کرده و از عمل خود اظهار پشیمانی کند و به راه راست برگردد، به سختی می تواند درک کند و بپذیرد که خداوند او را بخشیده و این احساس گناه ممکن است به افسردگی شدید یا خودکشی منجر شود.

اشتباه هشتم: والدینی که در مورد مسایل معذب کننده با فرزندان شان گفت و گو نمی کنند  

مسایل متعددی وجود دارند که به راحتی نمی توان در مورد آن ها با نوجوان گفت و گو کرد. مسایلی چون مواد مخدر، مرگ، طلاق و... البته راه حل آن آسان است که از جواب دادن طفره بروید. به این ترتیب نوجوان جواب سؤالاتش را در جای دیگر جست و جو خواهد کرد؛ پاسخ هایی که به احتمال زیاد از نظر شما مناسب و رضایت بخش نیستند. برای پاسخگویی به سؤالات آن ها در دسترس باشید. در مورد موضوعات روز و مسایل مورد توجه با فرزندان تان به گفت و گو بپردازید.

اشتباه نهم: والدینی که برای فرزندان شان وقت صرف نمی کنند  

گمان نکنید که می توانید با صرف اندکی وقت با فرزندتان، اوقات مفید و پر باری را با آنان داشته باشید. برای ساخت هر دقیقه از یک فیلم بیست دقیقه وقت برای فیلمبرداری از صحنه ها لازم است، این اصل در مورد روابط خانوادگی نیز صدق می کند! لحظات عالی، پر بار و سازنده تنها زمانی روی می دهند که مدت زمان زیادی را با فرزندان تان بگذرانید. این لحظات که در ظاهر معمولی و پیش پا افتاده هستند، می توانند لحظات با معنا و ارزشمندی را برای نوجوانان بسازند. این امر باعث می شود تا تأثیری عمیق بر زندگی آنان بگذارید.

اشتباه دهم: والدینی که دوستان نوجوان شان را نمی پذیرند  

یک بار دیگر متذکر می شویم مراقب باشید نوجوانان را از روی ظاهرشان قضاوت نکنید. از نوجوان تان بپرسید چه خصوصیات جالبی در دوستانش می بیند. او از صداقت آنان یا این که او را در جمع شان پذیرفته اند با شما حرف خواهد زد. خود را هم سطح او قرار دهید تا احساس کند که مراعاتش را می کنید. در آن صورت نوجوان انتقادهای سازنده و محدودیت های معقول را بهتر می پذیرد. با تحقیر کردن دوستانش، به خود او توهین می کنید و قابلیت او در ارزیابی دوستانش را دست کم می گیرید. زمانی که نگران هستید، به جای آن که او را از ادامه ی دوستی منع کنید، بهتر است با ذکر مشکل از نوجوان تان بپرسید در مورد مشکل دوستش چه فکری می کند.

منبع: نشریه 7 روز زندگی شماره 126