نویسنده: محمدباقر مهدوی




 
بیانات و پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب را می‌توان به مثابه‌ی رهنامه‌‌ی سالیانه نظام اسلامی دانست که جهت‌گیری یک‌ساله‌ی کشور و جامعه را روشن می‌سازد و مهم‌ترین مسائل نظام و انقلاب را اولویت‌بندی می‌نمایند. یکی از عناوین مورد تأکید ایشان، مسئله‌‌ی سناریوخوانی از نقشه‌ی دشمن است که در ادامه به آن می پردازیم.
مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در جمع زائران و مجاوران حرم رضوی، با اشاره به اهمیت نگاه به آینده، فرمودند: «ما در برنامه‌ریزی‌ها همیشه باید جلوتر از دشمن حرکت کنیم. در مقابل فعالیت دشمن، کشور نباید در حال انفعال به سر ببرد. هوشمندانه باید نقشه‌ی دشمن را حدس زد و تشخیص داد و جلوتر از دشمن عمل کرد.»
ایشان در ادامه، در توضیح این مطلب، با ارائه‌‌ی مثالی فرمودند: «ما در یک مواردی این جوری عمل کردیم، موفقیتش را دیدیم. یک نمونه، همین مسئله‌ی تأمین سوخت بیست درصدِ مورد نیاز نیروگاه تحقیقاتی تهران است که رادیوداروهای مهمِ مورد نیاز کشور در آنجا تولید می‌شود. این نیروگاه کوچک احتیاج داشت به سوخت بیست درصد که ما بیست درصد را تولید نمی‌کردیم و همیشه این را از خارج تهیه می‌کردیم. دشمنان ما فکر کردند که از این فرصت استفاده کنند، این نیاز ملی را گرو بگیرند، برای اینکه جمهوری اسلامی را وادار کنند به قبول تحمیل‌ها و تحکم‌های خودشان؛ خواسته‌های خودشان را به این وسیله تحمیل کنند. جوانان ما، دانشمندان ما، قبل از آنکه کار به نقطه‌ی فشار و حساس برسد، توانستند سوخت غنی‌شده‌ی بیست درصد را تهیه کنند و آن سوخت را تبدیل کنند به صفحه‌ی مورد نیازی که در آن نیروگاه لازم بود تهیه شود. مخالفین ما حدس هم نمی‌زدند که ما بتوانیم این کار را انجام دهیم؛ اما مسئولین کشور به وقت متوجه این نیاز شدند، دست به کار شدند؛ استعداد ایرانی شکوفا شد، بروز کرد و این کار را با موفقیت انجام دادیم. آن‌ها در حالی که انتظار داشتند جمهوری اسلامی ملتمسانه از آن‌ها سوخت بیست درصد را درخواست کند، جمهوری اسلامی اعلام کرد که ما سوخت بیست درصد را در داخل تهیه کردیم و احتیاجی به شما نداریم.»
پیش از این نیز معظم‌‌له، در دیدار مردم قم، در زمستان سال گذشته، همین امر را مورد تأکید قرار داده و فرموده بودند: «انسان با هوشیاری و زیرکی، حرکت‌‌های دشمن را تفرس کند، زیر نظر بگیرد و هدف‌‌های دشمن را کشف کند؛ این خیلی مهم است. اگر شما در یک مبارزه‌‌ی شخصی، در یک دفاع شخصی که در مقابل یک حریف قرار می‌‌گیرید، بتوانید حرکت او را پیش‌بینی کنید، هیچ ضربه‌‌ای نخواهید خورد. اگر حواستان پرت شد، غافل شدید، تمرکز را از دست دادید، به چیز دیگری سرگرم شدید، نتوانستید پیش‌‌بینی کنید که او چه کار می‌خواهد بکند، حتماً ضربه می‌خورید. دشمن که نخوابیده، او بیدار است.»
لازم به ذکر است امروزه نیز بخش قابل توجهی از مطالعات راهبردی در اندیشکده‌‌های راهبردی دنیا، به آینده‌‌اندیشی، آینده‌پژوهی و برآورد دقیق از آنچه به وقوع خواهد پیوست اختصاص یافته است. لذا در تبیین جوانب گوناگون این نکته می‌توان از سه زاویه مسئله را مورد بررسی قرار داد:

1. سابقه‌ی نظام در مقابله‌ی هوشمند و فعال

واقعیت آن است که سناریو‌خوانی از نقشه‌ی دشمن، نیروهای خودی، خصوصاً نخبگان و تصمیم‌‌گیران را در هوشیاری هر چه بیشتر و گرفتار نیامدن به دام غفلت و غافل‌گیری، یاری می‌‌دهد. در چندساله‌‌ی اخیر نیز نظام اسلامی در منازعه با نظام سلطه، با پیچیده‌ترین سناریوهای راهبردی‌ مواجه بوده است که پیش‌‌بینی و داشتن برآورد دقیق از آن‌ها کار چندان ساده‌ای نبوده است. با این حال، به اذعان خود غربی‌‌ها، در این سال‌ها، در ایران شخصی بوده است که زودتر از همه نسبت به نقشه‌‌های دشمن هشدار داده است و او کسی نیست جز رهبر فرزانه انقلاب، حضرت امام خامنه‌‌ای (مد ظله ‌العالی). در طول سال‌های متمادی، معظم‌له با هوشمندی امام‌‌گونه و بصیرت ایمانی خویش، سناریوی دشمن را فهم نموده و با بر ملا نمودن برای نخبگان و آحاد جامعه، آن را ناکام گذارده است. راهبرد دشمن در تهاجم فرهنگی در دهه‌ی دوم انقلاب، توطئه‌ی تجدیدنظرطلبی و براندازی نرم در قالب اصلاح‌طلبی در دهه‌ی سوم انقلاب، تلاش برای به چالش‌ ‌کشاندن نظام از طریق انقلاب رنگی در قالب فتنه‌‌ی 88 و تلاش برای جنگ اقتصادی و ایجاد شکاف سیاسی اجتماعی در درون کشور، همه و همه، سناریوهایی بوده‌اند که مقطعی در دستور کار دشمن قرار داشته و این رهبری بوده که پیش از همه، آن‌‌ها را کشف و خنثی نموده است.
لازم به ذکر است خنثی‌سازی این توطئه‌ها، گاه با سوزاندن نقشه‌ی دشمن از طریق افشا و روشنگری در مورد آن و گاه از طریق تصمیمات مقابله‌ای و گاه از طریق نقشه‌ی تهاجمی انجام گرفته است. یک نمونه‌ی این مطلب را می‌توان در مسئله‌ی هسته‌ای مورد اشاره قرار داد که در سخنرانی نوروزی ایشان، بدان پرداخته شد.

2. بایسته‌های پیش‌بینی و هوشمندی در مقابل نقشه‌ی دشمن

باید توجه داشت که رسیدن به نقطه‌ای که در آن بتوان با قاطعیت از سناریوخوانی نقشه‌ی دشمن سخن راند، الزامات و بایسته‌هایی دارد که توجه بدان‌ها موجبات نِیل به چنین هدفی را میسر می‌سازد.

الف) تمرکز توجهات به دشمن اصلی:

یکی از راهبردهای دشمن برای غافل‌گیری نخبگان جامعه‌ی اسلامی، مشغول‌سازی توجهات آنان به موضوعات فرعی، از طریق ایجاد شکاف‌ها و اختلافات داخلی و منازعات ساختگی و بیهوده است. این گونه است که برخی نخبگان، که حتی از سطح بالایی از بصیرت و فهم برخوردارند، گرفتار بازی دشمن می‌شوند و رقیب انتخاباتی خود را در حد «شیطان اکبر» بالا می‌برند. لذا لازمه‌ی جلوتر حرکت کردن و کشف نقشه‌ی دشمن، آن است که تمرکز همه‌ی نخبگان و آحاد جامعه متوجه موضوعات اصلی و دشمن بزرگ، یعنی نظام سلطه باشد.

ب) تقویت بصیرت دینی و سیاسی:

بی‌شک یکی از الزامات منازعه با یک دشمن غدار، کیاست و بصیرت عمیق است که هم بتوان با آن نقشه‌ی دشمن را کشف نمود و هم برای مقابله با آن، طراحی نمود. با توجه به آنکه از مسیر تقواست که «فرقان الهی» (که مهم‌ترین سلاح مؤمن در مقابله با نیروهای باطل است) به دست می‌آید، تقویت سطح ایمان و بصیرت دینی و سیاسی در نخبگان و آحاد جامعه ضروری خواهد بود.

ج) پیروی از امام امت:

سنت الهی بر آن قرار گرفته است که امتی که از امام بر حق خود پیروی نکند، گرفتار مکاید دشمن آید. با این تفاسیر، با قاطعیت می‌توان گفت یکی از الزامات اصلی جلوتر حرکت کردن از دشمن، پیاده‌سازی تمام و کمال الگوی «امام و امت» در جامعه است؛ بدین‌ گونه که آحاد نخبگان و عموم مردم به اشاره‌ی ولی فقیه بنگرند و به محض آنکه منویات امام امت را شنیدند، در پی تحقق آن بکوشند.

د) رصد دقیق کلیه‌ی اقدامات و توجه به همه‌ی زمینه‌ها، ابزارها، محیط‌های عمل دشمن:

ناگفته پیداست که لازمه‌ی این امر، رصد دقیق کلیه‌ی اقدامات ریز و درشت دشمن است. اما علاوه بر این، باید دانست که بدون شک، دشمنی که بازی پیچیده‌ای در پیش گرفته است، خود را به یک زمین، عرصه و سلاح محدود نمی‌سازد و انواع و اقسام طراحی‌ها را ‌ـ‌حتی به طور هم‌زمان‌ـ‌ بر ضد جبهه‌ی خودی به کار می‌گیرد. سابقه‌ی منازعه‌ی بیش از سه‌دهه‌ای جمهوری اسلامی با نظام سلطه نیز مؤید همین امر است. لذا باید توجه داشت که طراحی دشمن ممکن است گاه در حوزه‌ی سیاسی باشد، گاه در حوزه اقتصادی و گاه در حوزه‌ی فرهنگی و اجتماعی. گاهی نیز ممکن است همه‌ی این حوزه‌ها را پوشش دهد. گاه ممکن است آشکارا وارد صحنه شود، گاه پنهان و گاه ممکن است با دست‌های گوناگون آشکار و پنهان بازی کند.

هـ) احساس مسئولیت مردم و نخبگان:

در نهایت باید تأکید نمود که در کشف و خنثی‌سازی نقشه‌ی دشمن، همه‌ی آحاد جامعه (اعم از نخبگان و مردم عادی) باید احساس مسئولیت کنند و نباید خود را در این خصوص بی‌تفاوت و بلااثر بدانند. بر همین اساس است که حضرت امام خامنه‌ای، با تأکید بر نقش اقشار گوناگون، می‌فرمایند: «دولت‌ها، صنعتگران، کشاورزان، سرمایه‌داران و کارآفرینان، پژوهشگران علمی، طراحان علمی و صنعتی، همه موظف‌اند به این وظیفه‌ی اخلاقیِ بزرگ، به این وظیفه‌ی عاقلانه، که پیش از نیاز، خودشان را آماده کنند و یک قدم جلوتر از نقشه‌ی دشمن حرکت کنند. مدیران اقتصادی، استادان دانشگاه، انجمن‌های علمی، پارک‌های علمی و فناوری، همه‌ی این‌ها باید پیش‌دستی را در کار علمی وجهه‌ی همت خودشان قرار دهند. مقاله‌ی علمی می‌نویسند، در این جهت باشد؛ پژوهش علمی می‌کنند، در این جهت باشد؛ کار صنعتی می‌کنند، کار فنی می‌کنند، کار علمی می‌کنند، همه در این جهت باشد. مدیران دولتی، مدیران دانشگاه‌ها، مدیران علمی، آحاد ملت در این جهت حرکت کنند.»

3. تهدیدات پیش رو

حال با توجه بدان چه اشاره شد، می‌توان چارچوب اصلی تهدیدات پیش رو از منظر سناریوخوانی از نقشه‌ی دشمن را چنین مورد بررسی و تحلیل قرار داد:

حضور جهادی و حماسی

در پایان به عنوان حسن ختام این نوشتار، اشاره به نکته‌ای ظریف در بیان معظم‌له شایان توجه است. ایشان در پیام نوروزی سال جاری فرمودند: «لازم است هم در زمینه‌‌ی اقتصاد و هم در زمینه‌‌ی سیاست، حضور مردم جهادی باشد. با حماسه و شور باید وارد شد، با همت و نگاه امیدوارانه باید وارد شد، با دل پرامید و نشاط وارد میدان‌ها شد و با حماسه‌آفرینی باید به اهداف خود رسید.»
با دقت در این مفاهیم و عبارات، می‌توان ملازمتی دقیق میان جهاد و حماسه را فهم نمود و روشن می‌گردد بروز یک حماسه‌ی سیاسی و اقتصادی با حضور آحاد جامعه، نیازمند یک حضور جهادی است. در خصوص معنا و مفهوم حضور جهادی می‌توان مؤلفه‌های زیر را برشمرد:

با این اوصاف، باید گفت با توجه به پیچیدگی نقشه‌ی دشمن و حساسیت مقطع زمانی و مسئولیت تاریخی ملت مسلمان ایران، تنها با یک حضور جهادی با مؤلفه‌هایی که ذکر آن رفت ‌ـ‌به ‌سان جهاد فی‌‌‌سبیل‌الله به معنای واقعی کلام‌ـ‌ است که «حماسه‌ی سیاسی و حماسه‌ی اقتصادی» رقم خواهد خورد.
منبع:سایت برهان

/ج