سال ۱۳۷۷، بند ‌صد قانون اساسی محقق شد و جمهوری اسلامی در زنجیره‌ی تکمیل دولت‌سازی‌اش، شوراهای اسلامی شهر و روستا را به عنوان نهادی نوپا در اوایل دهه‌‌ی سوم انقلاب در جهت ارتقای سطح کارآمدی نظام تأسیس کرد.
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی) بارها در مناسبت‌های مختلفی اهمیت شوراهای اسلامی شهر و روستا را تبیین کرده‌اند و حل مسائل جاری و روزمره‌ی مردم به دست خود مردم را از اثرات تشکیل شوراها دانسته‌اند؛ امری که اگر رخ دهد سبب افزایش «اعتماد عمومی» خواهد شد.
انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری در خردادماه ۹۲ برگزار می‌شود. از این رو، مجموعه‌‌ی سخنان رهبر معظم انقلاب درباره‌ی اهمیت شوراهای اسلامی شهر و روستا در این نوشتار گردآوری شده است.

۱- مؤمنین کارهایشان را با مشورت انجام می‌دهند

اسلام در ضمن این‌که احکام الهى و اراده الهى را در هدایت و صلاح انسانها داراى کمال تأثیر مى‌داند، اراده انسان، حضور انسان و حضور آحاد مردم را هم در همه کارها پیش‌بینى کرده است. یک نمونه آن همین مسأله شوراست. خداى متعال در علائم مؤمنین مى‌فرماید: «و امرهم شورى‌ بینهم»؛ کارهایشان را با مشورت انجام مى‌دهند. البته مشورت، با شکلهاى مختلفى ممکن است انجام گیرد؛ این هم یک شکل از اَشکال مشورت است. در داخل شهر و در داخل بخش، مى‌نشینید و با هم مشورت مى‌کنید؛ نقصهاى موجود و مشکلات موجود و آن چیزهایى را که مربوط به شوراهاست - البته ممکن است نقصهایى هم باشد که به وظایف شوراها مربوط نشود - رسیدگى و به آنها عمل مى‌کنید؛ مثل این است که سرتاسر پیکر ایران اسلامىِ بزرگ، با نبضِ خون تازه انقلابى و اسلامى مى‌زند و حرکت مى‌کند. مسؤولان و شوراهاى هر شهر و روستا، براى رفع مشکلات مردم، در همان شهر و روستا فکر مى‌کنند. این خیلى فرصت خوبى است. ۱۳۷۸/۰۳/۰۴

۲- انتخابات شوراها گامی بسوی تحقق کامل قانون اساسی است

خداى متعال را شکر گزاریم که در انتخابات شوراها یک نهاد دیگر براى خدمت به مردم تأسیس شد و ملت ایران یک گام دیگر به تحقق کامل قانون اساسى مترقى جمهورى اسلامى نزدیک گشت. اکنون که در سالروز پیام امام عزیز و در سالى که به نام گرامى آن یگانه‌ى دوران نامگذارى شده، این نهاد اصیل آغاز به کار مى‌کند، از صمیم قلب آرزو مى‌کنم که شوراهاى اسلامى شهر و روستا بتواند در سمت اهداف والا و انقلاب بنیانگذار نظام اسلامى تلاش و فعالیت کند و در چهارچوب تکالیف قانونى خود به رفع مشکلات مردم بپردازد. ۱۳۷۸/۰۲/۰۸

۳- تحکیم پایه‌هاى انقلاب و استحکام قدرت انقلاب در کشور با تشکیل شوراها

مردم به این شوراها اقبال کنند، به این انتخابات توجّه کنند، در آن شرکت نمایند، آن را جدّى بگیرند و هدف هم عبارت باشد از این‌که اهدافى که در قانون اساسى براى تشکیل شوراها معیّن شده است - اهداف خدایى، اهداف انقلابى، اهدافى که در جهت تحکیم پایه‌هاى انقلاب و استحکام قدرت انقلاب و حکومت انقلابى در کشور است - تحقّق پیدا کند. من توصیه مى‌کنم که همه این انتخابات را جدّى بگیرند و مهم بشمارند و در آن شرکت کنند. ۱۳۷۷/۱۰/۱۸

۴- شوراهای اسلامی در مقابل نظام‌های استبدادی

اصل ایجاد شوراهای اسلامی شهر و روستا در قانون اساسی، نشان‌دهنده اهتمام نظام جمهوری اسلامی ایران به مجموعه متنوع فکرها، مشورت‌ها و دیدگاه‌ها در اداره امور کشور است و این موضوع، نقطه مقابل نظام‌های ارتجاعی و استبدادی است.
افتخار جمهوری اسلامی ایران این است که از روز اول، آراء، افکار و خواست مردم، مورد توجه جدی قرار گرفته است. ۱۳۹۰/۰۲/۱۰

۵ - حل مشکلات مردم توسط شوراها

هیچ عبادتى بالاتر از خدمت به مردم نیست؛ چه در شهر، چه در بخش و چه در روستا. وظایفى که براى شوراها در قانون ذکر شده، همان وظایفى است که اگر شوراهاى ما ان‌شاءاللَّه بتوانند این وظایف را به طور کامل به انجام برسانند، بسیارى از مشکلات جارى مردم برطرف خواهد شد و این موارد را قانون‌گذاران با دقّت در قانون اساسى و در قانون عرفى معیّن کرده‌اند. ۱۳۷۸/۰۳/۰۴

۶ - افزایش اعتماد عمومی

شوراها از مظاهر مشارکت مردمى و براى تسهیل امور مردم است. ۱۳۷۸/۰۲/۰۸
شوراها طبق قانون اساسی مدیریت شهر و روستا را بر عهده دارند و نمادی دیگر از اداره‌ی کشور به دست مردم را در برابر چشم همگان می‌گذارند.
توفیق شوراها در دستیابی به این هدف، سرمایه‌ی ارزشمند «اعتماد عمومی» را افزایش می ‌بخشد و زمینه‌ساز حضور پرنشاط مردم در همه‌ی عرصه‌های پیشرفت و توسعه‌ی کشور می‌شود. ۱۳۸۶/۰۲/۰۸

۷ - انتخاب برای حل مسائل جاری زندگی

انتخابات شوراها هم از این جهت مهم است که کار روزمره‌ى مردم و زندگى شهر و روستایى مردم، متوقف به این انتخابات است. اگر انسانهاى صالح، کارآمد، بانشاط، مؤمن، نجیب و امین در انتخابات شوراها انتخاب شوند، خیال مردم از لحاظ مسائل جارى روزمره‌ى زندگى - که با آن سر و کار دارند - راحت خواهد شد. شما اگر آن کسى را که مى‌پسندید و مى‌خواهید، انتخاب نکردید، آن کسى که شما نمى‌پسندید، انتخاب خواهد شد و رأى خواهد آورد. بنابراین، رأى خودتان را به میدان بیاورید. ۱۳۸۵/۰۸/۱۷
اگر مردم عادت کنند که براى اداره‌ى امورِ روزمرّه‌ى شهرى یا روستایى خودشان، کسانى را با شناخت انتخاب کنند، این خیلى کمک خواهد کرد؛ هم به پیشرفت امور کشور، هم به آشنا شدن مردم با وظایفى که بر عهده‌ى آنهاست و باید انجام گیرد و البته سودش هم به خود مردم برمى‌گردد. ۱۳۷۷/۱۲/۰۴
بسیار بجاست که مردم بدانند هر کسى را انتخاب مى‌کنند، مسؤولیتهایى در مقابل این انتخاب بر دوش آنهاست؛ همچنان‌که اگر انتخابشان انتخاب خوبى باشد و ان‌شاءاللّه به‌وسیله‌ى آن شخصِ منتخب، کارهاى خوبى براى مردم و کشور انجام گیرد، ثوابها و اجرهایى هم به آنها منتقل مى‌شود. به همین علّت است که باید حقیقتاً دقّت کنند تا افراد دلسوز، متدیّن و کارآمدى را که متناسب با این کارند، انتخاب کنند؛ چون کارآمدى به حسب کارى که ما یک شخص را براى انجام آن در نظر مى‌گیریم، متفاوت است. کارآمدىِ این شورا با کار آمدىِ فلان شغل یا سِمَت دیگر تفاوت مى‌کند. مردم مى‌دانند که شوراهاى شهر و روستا براى چیست. پس کسى را که احساس مى‌کنند، فکر مى‌کنند، تشخیص مى‌دهند و احراز مى‌کنند، مناسب با این کار انتخاب کنند. البته دیانت او، تقواى او و دلسوزى او را حتماً تشخیص دهند. مردم نباید افرادى را که دلسوز، علاقه‌مند و متدیّن نیستند، به مراکز تصمیم‌گیریشان بفرستند؛ زیرا برایشان وزر و وبال درست خواهند کرد. این توصیه‌ى من به مردم است. ۱۳۷۷/۱۲/۰۷
شوراها، مشاورینی امین برای مسئولان دولتی مسؤولان محترم دولتى، شوراها را مشاور امین خود بدانند و تا سر حد امکان به آنها در عمل به وظایف خود کمک کنند. ۱۳۷۸/۰۲/۰۸
۸ - تأثیر شورای شهر تهران بر دیگر شوراها
شوراى شهر تهران بر روى شوراهاى اسلامى شهرها در سرتاسر کشور تأثیر گذاشته؛ این چیز مهمى است؛ این اثر مهمى است. به شما نگاه کردند؛ از شما فرا گرفتند و تأثیر کار و حرف و نیات شما را انسان در شوراهاى دیگر مشاهده مى‌کند. اینها اهمیت کار شوراى شهر تهران را نشان مى‌دهد.
تهران اگرچه یک شهر است - حالا به قول شماها کلان شهر - اما یک صورت کوچکى از کل کشور است در زمینه‌هاى مختلف؛ مسکن، راهسازى، محیط زیست، حتى مسائل سیاسى، اجتماعى و مسائل فراوانى که مبتلابه ماست در کشور؛ همه‌ى اینها در تهران به شکل واضح و برجسته‌یى دیده مى‌شود و وجود دارد. بنابراین، اداره‌ى شهر تهران را مطلقاً نباید دست کم گرفت و به نظر من خدمتى که شماها دارید در شوراى شهر تهران مى‌کنید، خدمت برجسته‌یى است؛ خدمت مهمى است، این خدمت را مغتنم بشمارید.
من هرچه به مسائل مربوط به شوراى شهر نگاه مى‌کنم، حقاً و انصافاً مى‌بینم که کار شوراى شهر کار بسیار مهمى است و مردم با انتخاب شماها احساس مى‌کنند که کار درستى انجام داده‌اند و تشکیل این شورا با این افراد، یک حرکت رو به جلو در کارهاى کشور و در کار عموم بود. حقاً مردم در میدان حضور پیدا کردند، شماها را انتخاب کردند و شما خوب عمل کردید و خوب انتخاب کردید. در آینده هم همین‌طور عمل کنید. من معتقدم حضور شماها در شورا و این فعالیت مثبتى که شماها در شورا داشتید، هرچه ادامه پیدا کند، به نفع مردم و به نفع کشور و به نفع حرکت انقلاب هست. کارهاى فرهنگىِ خوبى شده، کارهاى اجتماعىِ خوبى شده، کارهاى عمرانى و آبادسازى‌هاى خوبى شده، مشکلاتى از مردم برداشته شده؛ همین کارهایى که جلوى چشم مردم است و مردم مى‌بینند و اینها را حس مى‌کنند.
شماها هستید که شهردار تهران را معین مى‌کنید، انتخاب مى‌کنید، بعد او را پشتیبانى مى‌کنید، او را هدایت مى‌کنید در آن سمتى که لازم است. ۱۳۸۴/۰۵/۱۷
منبع: پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مدظله العالی)

/ج