تهمت زنندگان رسوا می‏شوند!

نطق آقا یوسف شیرازی

زمانی که شیخ شهید، تهران را به نشانه اعتراض به سوی حضرت عبدالعظیم علیه السلام ترک گفت، مجلس شورا (تحت تأثیر اقلیت چپ‏رو و سکولار آن) واکنش نشان داد و برخی از وکلا همچون تقی‌زاده بر ضدّ شیخ سخنان تندی بر زبان راندند.
یکی از این گونه کسان، فردی به نام آقا یوسف شیرازی بود که در مجلس به پا خاست و از قول محدث نوری ـ فقیه، رجال و کتابشناس مشهور شیعه در عصر قاجار، و دایی و پدر زن شیخ فضل‏الله ـ شیخ را فاسد بالفطره شمرد! روز سه شنبه 20 جمادی‌الثانی 1325 در خلال مذاکرات مجلسیان راجع به شیخ که نوعاً جنبه انتقاد از اقدام وی به تحصن در حضرت عبدالعظیم علیه السلام داشت، جناب آقا یوسف نکته‏ای بدیع! آورد:
آیا آقایان علمای نجف اشرف، شیخ را نمی‏شناسند؟ خدمت آقای حاجی میرزا حسین نوری بودم می‏فرمود: این وجود، طوری مستغرق در دنیا و مفطور به فساد است که مثل ندارد! 1
واقعاً که جناب آقا یوسف شاهکار کرده‏اند! زمانی که وی این سخن را از زبان حاجی نوری نقل کرد، 5 سال از مرگ حاجی نوری می‏گذشت و او زنده نبود تا صحت و سقمِ این روایت را معلوم دارد. ولی جناب آقا یوسف شیرازی نمی‏دانست که حاجی نوری در مقدمه کتاب «شجره طوبی» خویش و نیز تقریظی که بر کتاب «صحیفه مهدویه شیخ شهید نوشته، حرف خود را درباره دانش و پارسایی داماد و خواهرزاده خویش حاج شیخ فضل‏الله نوری، برای همیشه ثبت تاریخ کرده و راه را بر مفتریان بسته است!

داوری محدث بزرگ شیعه، درباره شیخ

محدث بزرگوار نوری در مقدمه شجره طوبی، شیخ فضل‏الله را «دانشمندی فاضل و جامع صفات نیک و پسندیده» خوانده است که زمام فروع و اصول دین، و دانشهای نقلی و عقلی را در چنگ دارد و سرآمد عالمان برجسته و متبحر است:
عالمٌ فاضل و مَجْمَعُ المَحاسِن و الفواضل، مالِک اَزِمَّهًْ الفروع و الاصول، و الآخِذ بنواصِلِ المنقول و المعقول، عَلَمُ الأعلام و الحِبرُ القَمْقام، همشیره زاده مُفَخَّم، شیخ فضل‏الله. 2
در تقریظ بر صحیفه مهدویه نیز شیخ فضل‏الله را «کوه بلندِ علم و ستون استوارِ فضل، مقتدای فقیهانِ برجسته و مُعْتَمدِ عالمانِ چیره دست، جامع علوم معقول و منقول، حاوی حقایق فروع و دقایق اصول، بوستان علم و دریای فضل، عالمِ عاملِ کامل» خوانده و از وی درخواست کرده است که «در دنیا و آخرت، به ویژه در تعقیبات نماز و لحظات امید به استجابت دعا» او را «از دعاهای شایسته فراموش نکند...»! 3
به راستی، این تعابیر شگفت در فضل و فضیلت شیخ کجا، و آن نقل قول آقا یوسف کجا؟!

گواهی دو رادمردِ پارسا به پاکی شیخ

شاگردان و حواریونِ حاجی میرزا حسین نوری نیز ـ همچون حاج شیخ عباس قمی صاحب مفاتیح‌الجنان و حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی صاحب الذریعه که تاریخ، آنان را به تقوا و امانت در نقل می‏شناسد ـ شیخ فضل‏الله را با الفاظی بلند به پاکی و پارسایی ستوده‏اند. شیخ آقا بزرگ از شیخ فضل‌الله با عنوان «العلامهْ الباهر و الفقیه المحقّق الماهر، الجامع بین الدّین و الدّنیا فی الباطن و الظاهر» 4 یاد کرده و مرحوم قمی نیز می‏نویسد:
خاتمه کار شیخ به شهادت گذشت. در 13 ماه حرام از سال 1327 ق او را به دار آویخته و به قتل رساندند. سال رحلتش به حروف ابجد مطابق با کلمه «الشهید فضل‏الله» است. در مصیبت فقدان وی، دلهای مؤمنان را اندوهی بزرگ فراگرفت. لکن قتل شخصیتی که در حال پاسداری از حریم دین، اطاعت پروردگار، و پیمودنِ راهِ ستم‌ناپذیرانِ ظلمْ ستیز و والا همّتانِ تعالی جوی و وارسته، به شهادت می‏رسد اندوهی ندارد؛ باید از مرگ آن کسی متأسّف بود که بصیرت وی در زندگی اندک، و نامش نیز پس از مرگ فراموش می‏شود! 5
پر پیدا است با «کمالِ ارادتی» که این دو تن (محدث قمی و شیخ آقا بزرگ) به محدث نوری داشته‏اند، چنانچه کوچکترین مطلبی از او بر ضدّ شیخ می‏شنیدند هرگز زبان به مدح شیخ (آن هم چنین مدحی) نمی‏گشودند.

پی نوشت ها :

1 . ر. ک، مذاکرات مجلس شورای ملی دوره اول تقنینیه، صص 201ـ204 .
2 . محدّث نوری، «شاخه طوبی»، مقدمه. در نامه‏ای نیز که مرحوم محدث نوری به صاحب عبقات می‏نویسد از شیخ شهید، با عنوان «اجلّ تلامذه میرزا» یاد می‏کند. ر.ک، مجله نور علم، دوره چهارم، ش 12، ص 100 .
3 . برای متن عربی تقریظ مذکور، ر.ک، مکتوبات، اعلامیه‌ها ، و... چند گزارش پیرامون نقش شیخ شهید فضل‏الله نوری در مشروطیت، گردآوری محمد ترکمان، صص 450ـ453 .
4 . نقباء البشر، نسخه خطی، ذیل «حاج شیخ فضل‏الله نوری».
5 . فوائدالرضویه، 1/352ـ353.

منبع :ایرانیانhttp://www.iichs.org