نقش محیط، رسانه و وراثت در تربیت

اهمیت یاد دادن احادیث به نوجوانان

امام صادق علیه السلام:
«بادروا احداثکم بالحدیثِ قبلَ ان یسبقکم الیهم المُرجئة»
احادیث اسلامی را به نوجوانان خود بیاموزید و در انجام این وظیفه تربیتی تسریع نمایید پیش از آنکه مخالفین گمراه بر شما پیشی بگیرند و سخنان نادرست خویش را در ضمیر پاک آنان جای دهند و گمراهشان سازند.
1- خانواده، بهترین محیط برای تربیت کودک است. ارتباط میان کودک و والدین در خانواده، نیرومندترین ارتباطهاست. رشد کودک با پدر و مادر، بهترین وسیله تهذیب نفس و وجدانیات و اخلاق او می باشد.
2- آگاه باشید که وجود محیط سالم برای تربیت امری لازم و ضروری است و استعدادها در محیط مناسب رشد می یابند.
3- محیط کودک را چنان بسازید که کودک به گزینش شایسته موفق شود.
4- کودک را در یک محیط سالم می توانید به خود آورید و با واداشتن او به زندگی در محیطی بی سر و صدا می توانید ریشه های ناسازگاری و کجروی را در او بخشکانید و او را به سوی یک زندگی جهت دار سوق بدهید.
5- محیط خانه باید در نظر کودک و نوجوان به منزله محیط امن و اعتماد باشد تا وقتی به مشکلی برخوردند بدون احساس ناراحتی آن را با والدین در میان گذارند و اگر والدین وسیله ارعاب وی قرار گیرند قادر به پرورش فرد مثبت و سازنده نخواهند بود.
6- یکی از وظایف شما بوجود آوردن محیط گرم و با نشاط در کانون خانواده است که محیط گرم خانه مشکلات بسیاری را از سر راه کودکان برمی دارد.
7- محیطی فراهم کنید که آرامش خاطر فرزندتان را فراهم آورد.
8- بهترین محیط برای کودک محیطی است که به ستایش خدا عادت کند زیرا اساس سعادت را عبادت خدا تشکیل می دهد بنابراین چنین محیطی را برای آنان ایجاد کنید.
9- هرکسی تحت تأثیر جاذبه های محیط قرار می گیرد و این به خاطر آن است که سرشت انسان تحت تأثیر عوامل قرار می گیرد. پس تلاش کنید تا این عوامل جهت دار باشند.
10- توجه داشته باشید که برای انجام تکالیف کودک خود محیط آرام و مناسبی را در نظر بگیرید.
11- مواظب باشید هوای اتاق نوزاد به وسیله دود نفت یا ذغال و غیره مسموم و آلوده نباشد.
12- بعد از بدنیا آمدن نوزاد هوای اتاق را باید معتدل و طبیعی نگهدارید.
13- فرزندان خود را از محیط ها و موقعیتهای تحریک آمیز دور نگهدارید.
14- در تربیت باید امکانات و محدودیتهای واقعی محیط را در نظر داشته باشید از آن بابت که تربیت در خلاء صورت نمی گیرد.
15- توجه داشته باشید که در خانواده هایی که بخش اعظم اوقات مفید اعضای آن صرف برنامه های تلویزیونی و ویدئویی می شود، بهداشت روانی و سلامت عمومی کودکان به مخاطره می افتد و تحرک پویایی و ذهنی آنان به حداقل می رسد.
16- جوانان خود را به مطالعه کتب سودمند و مراجعه به کتابخانه ها در اوقات فراغت سوق دهید تا زمینه موفقیت تحصیلی آینده آنان را فراهم سازید.
17- خانواده ها باید به خوبی واقف باشند که امکانات ارتباط جمعی باید متناسب با سنین مختلف و پایه های علمی مختلف و متفاوت، به ارائه برنامه بپردازند چون استفاده بی حد و حصر از تلویزیون و وجود فیلمهای مختلف ویدئویی، خطر جبران ناپذیری از جمله کابوسهای شبانه و شب ادراری را برای بچه ها به همراه دارد.
18- به فرزندان خود بیاموزید که انجام تکالیف بر دیدن تلویزیون مقدم است و تماشای تلویزیون فقط برای ایام بیکاری است و همچنین خطرات آنرا به او بگویید.
19- از تماشا کردن کودکانتان به فیلمهای مبتذل و ضد فرهنگی جلوگیری کنید زیرا موجب آشفتگی روحی و گسستگی شخصیت می شود.
20- به فرزندانتان اجازه ندهید که شبانه روز سرگرم رادیو و تلویزیون باشند مگر این که برنامه ای را کاملاً کنترل کرده باشید و بدانید که برای کودکان هیچگونه ضرر و زیان اخلاقی و روانی ندارد.
21- کودکان خود را به خواندن داستان عادت دهید زیرا در داستانها بطور ناخودآگاه شالوده رفتاری خاصی برای کودکان ریخته می شود.
22- کودکان خود را از تماشای فیلمهای پلیسی و جنایی و گوش دادن به داستانهای مهیج و گمراه کننده منع کنید.
23- یکی از وسایل و طرق تربیت برای کودکانتان استفاده از داستانهای آموزنده و سازنده می باشد.
24- برای آگاهی فرزندانتان در زمینه های گوناگون می توانید از کتب، عکسها، مجلات و نوشته های دیگر که مناسب کودک باشد استفاده کنید.
25- در کودکی بچه ها را به دیدن برنامه های تلویزیونی آنچنان ترغیب نکنید که آنان به دیدن برنامه های تلویزیونی با کودکان، مخصوصاً کودکان دبستانی به توافق برسند که اجازه دارند فقط برنامه های خاصی را تماشا کنند همچنین در صورت امکان اتاق کار بچه ها از محوطه تلویزیون جدا باشد و والدین به آنان قول دهند که برای دیدن برنامه توافق شده کودکان را به موقع آگاه خواهند کرد.
26- کودک شما در آغاز از کلیه صفات و ملکات خالی است مانند صفحه بدون نقش و صورت، اما پس از صدور فعل، اثری در دل ظاهر شده که تکرار عمل موجب استحکام و ثبات آن اثر می گردد.
27- باید توجه داشته باشید که در نظر اسلام فضایل یا رذایل پدران و مادران در فرزندان آثار قابل ملاحظه ای می گذارد و فرزندان وارث آن صفات پسندیده و یا ناپسند خواهد بود.
منبع مقاله :
شیخ الاسلامی، جعفر؛ (1375)، 2222 نکته در تربیت، تهران: اسلامی، چاپ سوم