به کوشش: محمد کمالي نژاد




 

نام رايج:

بادرنجبويه

نام عربي:

مفرح القلب

نام هاي ديگر:

بادرنکبويه، قرنفل بستاني، ترنجان

ماهيت:

نباتي است به قدر ذرعي و دو نوع مي باشد نوع اول صغير و برگ آن لطيف و طولاني و اطراف برگ آن مانند ارّه و ساق آن پُر شعبه شبيه به ريحان و گل آن بنفش مايل به سرخي و بجاي سبزي با طعام مي خورند و تخم آن را ترنجان نامند و نوع دوم نيز در بو شبيه به آن و از آن تندتر و برگ آن مايل به تدوير و شاخ هاي آن بسيار از يک بيخ مي رويد و برگ آن با خشونتي وعريض و از برگ نعناع بزرگتر.

طبيعت:

گرم و خشک در اواسط دوم

افعال و خواص:

مقوي دل و دماغ و حواس و حفظ و ذکا و معده و جگر و مفرّح و مفتح سدّه دماغي و ملطف و دافع کابوس شماً و اکلاً و جهت وحشت سوداوي و خفقان و غشي و فواق ريحي و تحليل سودا و امراض بلغمي و مغص و امراض ورکين و گرده و دفع سموم مطلقاً شرباً و ضماداً نافع و ضماد آن جهت تقويت قلب و تسکين اوجاع مفاصل به سبب قوتي که در آن است و به خاصيتي که دارد و بالعَرَض نيز براي آنکه محلل و دافع سوداست و با سرکه محلل خنازير و منقي قروح و خوردن آن ناشتا جهت ازاله خفقان سوداوي و غير سوداوي و تقويت معده بارد رطب و تلطيف طعام غليظ و آوردن جشاء و خواب بالعرض و طلاي آب برگ آن جهت جَرَب سوداوي و بوئيدن برگ آن جهت تفتيح سدّه دماغي و جلوس در طبيخ آن جهت احتباس حيض نافع است.

تحقيقات جديد:

مقوي قلب و کبد، آنتي ضد استرس، ضد باکتري، آرامبخش، برطرف کننده خستگي هاي روحي، طپش قلب، برگ آن دافع حشرات، مفيد براي تبخال.
در بازار دارويي گياهان، علاوه بر بادرنجبويه Melissa officinalis ، گياهي با نام علمي Asperugo procumbens وجود دارد که در حال حاضر در مکانهاي عرضه گياهان دارويي با بادرنجبويه شناخته مي شود و در درمان بيماريهاي عصبي و به عنوان آرامبخش کاربرد دارد.
***

بدل:

دو وزن آن ابرايشم و دو ثلث وزن آن پوست اترج

مضر:

ورک

مصلح:

صمغ عربي و کندر

مقدار شربت:

از خشک آن تا ده درم و از تازه آن تا بيست درم.
منبع مقاله :
کمالي نژاد، محمد، (1390)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول