اصل کفويت يا زوجيت در ازدواج

داشتن زبان مشترک در باورها و ارزش ها و نگرش ها؛
کسي که از نظر اعتقادي، نگرش او اين است که دنيا محل لذت جويي و سرخوشي انسان است و بايد از هر فرصتي استفاده کرد تا در دنيا خوش باشي و براي رسيدن به اين خوشي، هدف وسيله را توجيه مي کند، و از هر راهي کسب درآمد مي کند تا بتواند به لذت جويي هاي خود پاسخ مثبت بدهد، مسلماً با کسي که دنيا را مزرعه ي آخرت دانسته و ازدواج را وسيله ي تکامل خود و همسر خويش مي داند، مسلماً با هم متفاوت هستند؛ لذا در ازدواج بايد دختر و پسر به دنبال هم کفو خود باشند تا در کنار هم با درک متقابل به تفاهم برسند.

اصل کفويت در آيات و روايات

منظور از هم کفو بودن، هم شأن بودن زن و شوهر است و آن از نظر شرع، عبارت از مساوات در دين و از نظر عرف، مساوات در حسب و نسب، ثروت و شرف و مانند اينها است.(1)
هم کفو بودن از نظر اسلام اهميت بسياري دارد. قرآن کريم درباره ي لزوم رعايت اين معيار مهم مي فرمايد:
( الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَ الطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ ).(2)
زنان ناپاک از آن مردان ناپاکند و مردان ناپاک نيز به زنان ناپاک تعلق دارند و زنان پاک از آن مردان پاک، و مردان پاک از آن زنان پاکند.
اگر دختر و پسري هم شأن يکديگر باشند و همديگر را درک کنند، همچون دو کفه ترازو در هر شرايطي در کنار هم خواهند بود. و هيچ ناراحتي و کمبودي نمي تواند زندگي آن ها را از هم فرو پاشد.
از قول نبي مکرم اسلام حضرت محمد صلي الله عليه و آله نقل شده است:
« اذا جائکم الا کفاه فانکحوهن و لا تربصوا بهن الحدثان ».
وقتي اشخاص هم شأن براي خواستگاري آمدند، دخترتان را به آن ها بدهيد و منتظر حوادث نباشيد.(3)
تکيه ي اسلام بيشتر روي محور هم شأن بودن در دين، ايمان، اعتقاد، اخلاق و ارزش هاي معنوي است. اگر زن و مرد در امر دين و اخلاق در يک سطح بودند ولي از نظر زيبايي، ثروت، علم، موقعيت اجتماعي و خانوادگي با هم تفاوت داشتند، ازدواج مانعي ندارد. چرا که تساوي در دين، ايمان و اخلاق کمبودهاي ناشي از فقر و تهيدستي و نداشتن موقعيت اجتماعي، خانوادگي و ديگر موارد کم بيش جبران مي کند و باعث موفقيت زن و مرد در زندگي زناشويي خواهد شد.

الف: کفو بودن در دين و ايمان

هم شأن بودن در دين و ايمان، همان طور که گذشت، از موارد مهم در هم کفو بودن زن و شوهر است و در روايات اسلامي، مورد تأکيد قرار گرفته است؛ چنان که رسول خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايد:
« المؤمن کفو المؤمنه و المسلم کفُو المسلمه ».(4)
مرد مؤمن هم شأن زن مؤمن و مرد مسلمان نيز هم شأن زن مسلمان است.
و در روايت ديگر فرمودند:
« المومنون بَعضُهم اکفاءُ بَعض ».(5)
مؤمنان بعضي هم شأن بعضي ديگرند.
امام صادق عليه السلام مي فرمايند:
« اگر خداوند اميرمؤمنان عليه السلام را براي فاطمه عليها السلام نيافريده بود، در تمام روي زمين براي آن بانو همتايي يافت نمي شد ».(6)
در فقه اسلامي نيز با توجه به هم شأني در دين و ايمان، فتوا داده شده که زن مسلمان نمي تواند به عقد کافر درآيد. مرد مسلمان نيز مي تواند با زنان کافر غير کتابي بطور دائم ازدواج کند و به احتياط واجب ازدواج دائم با زنان کافر اهل کتاب نيز جايز نيست، ولي صيغه کردن زنهاي اهل کتاب مانند يهود و نصارا مانعي ندارد.(7)

ب: هم کفو بودن در اخلاق

هم شأني در اخلاق و رفتار نيز مورد تأکيد اسلام قرار گرفته است. دختر و پسري که يک عمر مي خواهند با يکديگر زندگي کنند، بايد هر دو به زيور اخلاق پسنديده آراسته باشند تا بتوانند به آساني بر مشکلات زندگي چيره شوند. اينکه درپاره اي از روايات اسلامي از ازدواج با افراد بدرفتار، بد دهن، شرابخوار و قمار باز،...منع شده، ناظر به رعايت هم شأني در اخلاق و رفتار است.
امام باقر عليه السلام به نقل از پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله مي فرمايند:
« هر گاه کسي براي خواستگاري نزد شما آمد که اخلاق و دينش را مي پسنديد به او زن بدهيد و گر نه فتنه و فساد بزرگي در زمين به وجود مي آيد ».(8)
روشن است که اخلاق پسنديده و برخورداري از مکارم اخلاق، کمبودهاي ناشي از ثروت و زيبايي را جبران مي کند و مايه ي سازش و زندگي سعادتمندانه زن و شوهر مي شود.
امام صادق عليه السلام مي فرمايد:
« هم شأن بودن در ازدواج عبارت از پاکدامني و امکان تأمين زندگي است ».(9)
لذا اگر زن و مرد هر دو هم شأن و هم کفو هم باشند روي سعادت را خواهند ديد و در آينده در تقويت بنيه اي اعتقادي و اخلاقي، يکديگر را کمک خواهند کرد.
وقتي رسول خدا صلي الله عليه و آله از حضرت علي عليه السلام سؤال کردند « همسرت را چگونه يافتي »، عرض کرد:
« نِعمَ العَونِ عَلي طاعَةِ اللهِ؛ بهترين ياور براي اطاعت خدا ».
از حضرت زهرا عليها السلام سؤال کردند که:« همسر خود را چگونه يافتي »، عرض کرد:
« خير بعل؛ بهترين همسر است ».(10)
پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: « دختر شوهرت بهترين همسر است از امر او سرپيچي نکن ».
پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: « يا علي با همسر خود مهربان باش و مدارا کن، فاطمه پاره ي تن من است. هر کس او را ناراحت کند، مرا ناراحت کرده و هر کس او را خوشحال کند، مرا خوشحال کرده است ».(11)

پي نوشت ها :

1. فرهنگ معارف اسلامي، سيد جعفر سجادي، واژه ي کفويت.
2. سوره ي نور، آيه ي 26.
3. نهج الفصاحه، مترجم ابولقاسم پاينده، ص 37.
4. وسايل الشيعه، ج14، ص 44.
5. وسايل الشيعه، ج 14، ص 39.
6. بحارالانوار ج 43، ص 97.
7. رساله ي امام خميني قدس سره مسأله ي 2397، آستان قدس رضوي.
8. وسايل الشيعه، ج14، ص 51.
9. وسايل الشيعه، ج 14، ص 51.
10. بحارالانوار، ج 43، ص 117.
11. ابن ابي الحديد، ج 16، ص 273.

منبع مقاله :
رفيعي محمدي، علي محمد؛ (1389)، نسيم عشق: عوامل تحکيم و تزلزل خانواده، قم: انتشارات رسول اعظم ( صل الله عليه و آله و سلم )، چاپ هفتم