پرسش :

اهمیت عيد غدير از ديدگاه اهل سنت را توضيح دهيد؟

پاسخ :
فاضل محترم آقاي شيخ فارس تبريزيان حسون با جمع آوري مطالبي از کتاب الغدير علامه اميني کتابي مستقل در اين زمينه تحت عنوان «عيد الغدير في الاسلام» تأليف نموده و اثبات مي کند که اين عيد اختصاص به شيعيان ندارد؛ هم چنين آقاي محمد رضا جباران کتابي در زمينه غدير تحت عنوان «غدير از ديدگاه اهل سنت» تأليف کرده که در يکي از بخش هاي اين کتاب مي خوانيم .
سابقه عيد غدير در ميان مسلمانان
الغدير از شرف المصطفي تأليف ابو سعيد خرگوشي نيشابوري از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نقل مي کند که فرمود: به من تهنيت گوييد، به من تهنيت گوييد خداي تعالي مرا به نبوت، و خاندانم را به امامت ويژگي داد.
و همان حضرت مطابق نقل الغدير از اهل سنت فرمود: روز غدير، برترين اعياد امت من است آن، روزي است که خداي تعالي مرا مأمور کرد، برادرم علي بن ابي طالب را چون نشانه اي براي امتم نصب کنم، تا پس از من بدو راه يابند، و آن، روزي است که خداوند دين من را کامل و نعمتش را بر امت من تمام نمود و راضي شد که اسلام دين آن ها باشد.
بنابراين، توجه به روز غدير به عنوان يک عيد اسلامي، ريشه در زمان حيات پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دارد، و پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که اين روز را عيد اعلام کرده و در حقيقت مؤسس اين عيد است.
پس از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ نيز به اين روز به عنوان عيد توجه ويژه داشتند همچنانکه امير المومنين ـ عليه السلام ـ در روز جمعه اي که با عيد غدير مصادف شده بود، خطبه اي ايراد کرده، ضمن آن فرمودند: «خدايتان رحمت کند! امروز در معاش خانواده هايتان توسعه دهيد، و به برادرانتان نيکي کنيد، و به خاطر اين نعمت پيوسته که خدايتان عطا کرده شکر او را به جاي آريد با هم باشيد تا خدا پراکندگي هايتان را جمع کند به هم نيکي کنيد تا خدا به اين الفت و اجتماعتان رحمت آورد و چنانکه خدا بر شما منت نهاده، ثواب اين عيد را چندين برابر اعياد ديگر قرار داده از نعمت هاي او به هم هديه کنيد نيکي در اين روز مال را افزايش مي دهد و عمر را طولاني مي کند مهرباني در اين روز رحمت و عطوفت خدا را جلب مي کند».
همان طور که مي دانيم در زمان خلافت امير المومنين علي ـ عليه السلام ـ بسياري از اصحاب پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حضور داشتند، و اين کلام را مي شنيدند، اگر اين عيد نزد ايشان مسلم نبود، به حتم زبان به اعتراض مي گشودند.
و از تاريخ استفاده مي شود که مسلمانان در طول دوران هاي مختلف به اين روز توجه داشته و آن راعيد مي گرفته اند. به عنوان نمونه:
ابوريحان بيروني در کتاب الآثار الباقيه نوشته است: روز هيجدهم، عيد غدير خم مي شود و آن نام منزلي است که پيغمبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پس از حجة الوداع در آن جا فرود آمد و جهاز شتران را جمع کرد و بازوي علي بن ابي طالب را گرفت و از آن جهازها بالا رفت و فرمود: هر کس را که من مولا باشم، علي مولاي اوست.
و ابن طلحه شافعي در کتاب مطالب السؤول مي نويسد: و اين روز، روز غدير خم ناميده شد و روز عيد شد چون وقتي است که رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ او را به منزلت بلندي منصوب فرمود و از ميان تمام مردم فقط او را به اين شرافت نايل کرد.
ثعالبي نيز در ثمار القلوب، شب غدير را در زمره مناسبت هاي خاص ذکر کرده مي نويسد: شب غدير همان شبي است، که رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در فرداي آن در غدير خم بر پالان شتران خطبه اي خواند و فرمود: «من کنت مولاه فعليّ مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله» شيعيان اين شب را گرامي داشته آن را به عبادت زنده مي دارند.
هم چنين ابن خلکان در شرح حال المستعلي فاطمي پسر المستنصر مي نويسد: در روز عيد غدير يعني هيجدهم ماه ذي الحجه سال چهارصد و هشتاد و هفت، مردم با او بيعت کردند.
و در شرح حال المستنصر فاطمي مي نويسد: او در شب پنج شنبه دوازده شب از ذي الحجه باقي مانده از سال چهار صد و هشتاد و هفت وفات کرد و اين شب همان شب عيد غدير يعني هيجدهم ذي الحجه يعني عيد غدير خم است.
از نظر تاريخي، اين روز در زمان ثعالبي نيشابوري، متوفاي سال 429، ابوريحان بيروني متوفاي سال 430، ابن طلحه شافعي متوفاي 654، و ابن خلکان متوفاي 681 هجري قمري به عنوان عيد شناخته شده بود.
از نظر گستره جغرافيايي در مناطق شرقي جهان اسلام، يعني ماوراء النهر محلي که ابوريحان مي زيسته، و نيشابور که محل تولد ثعالبي است، تا ري که زادگاه و اقامتگاه کليني است، و تا بغداد که محل تولد و رشد مسعودي است، تا حلب که محل زندگي و وفات ابن طلحه شافعي و مصر که محل زندگي و وفات ابن خلکان است، مردم به اين عيد توجه داشته و آن را جشن مي گرفته اند اين در صورتي است که فرض کنيم هر يک از اين بزرگان از محيط زندگي خود خبر داده اند، در حالي که مي دانيم اولا: بعضي از آن ها چون مسعودي و بيروني اکثر کشورهاي اسلامي را گشته اند، ثانيا: در نوشته هاي ايشان از اين روز به عنوان عيد مسلمين ياد شده است.[1]

پی نوشت :
[1]. جباران، محمدرضا، غدير از ديدگاه اهل سنت، قم، انتشارات انصاريان، چاپ دوم، 1384ش به نقل از کتابخانه سايت تبيان.