طبق آیه اوّل سوره قدر: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ    و آیه سوم سوره دخان إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُبَارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ، کلّ قرآن در یک شب و آن هم شب قدر بر پیامبر(ص) نازل شده است.

روشن است که نزول یکباره و تمام قرآن، به معنای نزول آن در قالب الفاظ و کلمات، و به صورت آیات و سور نیست؛ بلکه بنا بر دیدگاه برخی مفسّران مانند علّامه طباطبایی، حقیقت و روح قرآن، چیزی غیر از الفاظ و اجزایی مانند آیه و سوره است و این حقیقت در قالب زمان، محصور نیست.

بر این اساس، در نزول دفعى و یکباره قرآن، این حقیقت، بر پیامبر(ص) نازل شده است و در نزول تدریجى، همان حقیقت، به شکل الفاظ و کلمات، در قالب زمان و در مناسبت های مختلف (شأن نزول) بر پیامبر اسلام وحی گردیده است.

علاوه بر آیات، در روایات نیز به نزول قرآن در شب قدر، تصریح شده است. در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «چون امیر مؤمنان(ع) جان به جان آفرین سپرد، حسن بن علی(ع) در مسجد کوفه به خطابه ایستاد و پس از حمد و ثنای خداوند و درود فرستادن بر پیامبر(ص) فرمود: «ای مردم! در این شب، مردی درگذشت که نه در میان پیشینیان، کسی چون او بوده است و نه آیندگان به پای او می رسند ... و در همان شبی در گذشت که وصیّ موسی، یوشع بن نون، در گذشته است و در همان شبی که عیسی بن مریم به آسمان برده شد، و در همان شبی که قرآن، فرو فرستاده شد».[۱]

پی‌نوشت:
[۱]. الکافی، ج ۱، ص ۴۵۷، ج ۸.

منبع: از قرآن بیشتر بدانیم، مهدی خسروی سرشکی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۴


در این زمینه بیشتر بخوانید:

آغاز نزول تدریجی قرآن، از چه زمانی بوده است؟

وحی قرآن، از جهت مدّت نزول آیات، به چند شکل بوده است؟

چه دلایلی بر نزول دفعی و یکبارۀ قرآن وجود دارد؟

حالت روحی و جسمی پیامبر اکرم (ص) هنگام نزول وحی، چگونه بوده است؟

آیات کلام الله مجید، چگونه بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد؟

منظور از «نزول قرآن» چیست؟

آخرین سوره کاملِ نازل شده چیست؟