فنون مدیریت زمان در فضای مجازی (بخش اول)

 با بهره گیری از فنون مدیریت زمان، می‌توان از وابستگی به فضای مجازی پیشگیری کرد.
 

چکیده: «فنون مدیریت زمان» در فضای مجازی،که به تشخیص، سازماندهی و مدیریت زمان صرف شده به صورت آنلاین به کاربران کمک می‌کند، از وابستگی به فضای مجازی جلوگیری می­ کند. در این مقاله با برخی از این تکنیک ­ها در جهت مدیریت و بهینه سازی زمان مصرفی در فضای مجازی، آشنا می شوید.

تعداد کلمات 882 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

فضای مجازی به واسطه ویژگی‌هایی همچون گمنامی، دسترسی‌پذیری بالا، نبود قوانین و مقررات، سرعت زیاد و فرامرزی بودن[1]، این توانایی را دارد که بدون محدودیت، پاسخگوی نیازهای درونی کاربران باشد؛ برای مثال اگر نیاز به ارایه خود، نیاز به تأیید اجتماعی و نیاز به تعلق فرد در دنیای واقعی به شکل مناسبی برآورده نشود، اینترنت این فرصت را به او می‌دهد که سریع‌تر و در ابعاد وسیع‌تری به این نیازها پاسخ بدهد. برای مثال «بارگ»[2] و همکاران، ادعا کردند که اینترنت فرصت منحصر به فردی برای «بیان خود» ایجاد می‌کند که مسلماً افراد ترجیح می‌دهند از این فرصت برای نمایش «خود ایده‌آل» شان استفاده کنند و جنبه‌هایی از خودشان را که در ارتباط چهره به چهره، به راحتی قابل بیان نیست، ارایه دهند.[3]

مثال روشن‌تر در این زمینه، میل به کنجکاوی‌های جنسی است که اگر در دنیای واقعی مدیریت نشود، فضای مجازی عرصه را برای پاسخگویی بدون حد و مرز فراهم می‌کند. همچنین بیان برخی ویژگی‌ها همچون خودشیفتگی[4]، برون‌گرایی بالا، عزت نفس پایین، تنهایی اجتماعی و انزوای عاشقانه به عنوان صفات شخصیتی[5] غالب در کاربران شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که فضای مجازی این توانایی را دارد که بر نقاط ضعف و ویژگی‌های شخصیتی افراد متمرکز شود و مثل ذره‌بین، آنها را چند برابر کند. با توجه به نکات فوق و جمع‌بندی پژوهش‌های اخیر، می­توان گفت مدیریت افکار، احساسات و نیازها و همچنین تقویت مهارت‌های فردی همچون خویشتن‌داری، مدیریت زمان و هدف‌گذاری به عنوان مهم‌ترین و قوی‌ترین اهرم‌ها برای پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اینترنتی است.  در این مقاله به مهارت مدیریت زمان می پردازیم.

زمان مثل اسب چموش است! اگر سوارکارش حرفه‌ای باشد، مرکب رام می‌شود، با سرعت می‌تازد و بهترین بهره‌ها را فراهم می‌کند، اما اگر مرکب بر سوارکارش امیری کند، آن وقت افسار پاره می‌کند و حتی از صاحبش هم سواری می‌گیرد! در پدیده اعتیاد به ابزاری مثل اینترنت، در واقع زمان بر کاربران، حکم‌فرمایی می‌کند! «یانگ»[6]، پیشرو و یکی از پیشگامان بررسی اعتیاد اینترنتی با تجارب متعدد در مرکز اعتیاد آن‌لاین، برخی تدابیر مداخله‌ای مبتنی بر مفروضات درمان‌شناختی رفتاری را پیشنهاد می‌کند. تعدیل و استفاده کنترل شده از اینترنت، یکی از محورهای مورد توجه اوست. براساس نظر این پژوهشگر، در درمان باید از «فنون مدیریت زمان» که به تشخیص، سازماندهی و مدیریت زمان صرف شده به صورت آن‌لاین به کاربران کمک می‌کنند، استفاده کرد.[7] بنابراین با کنترل و مدیریت زمان، می‌توان از وابستگی به فضای مجازی پیشگیری کرد.

یعنی فرد بداند نقاط قوت و ضعفش در فضای مجازی کجاست؛ مثلاً وسوسه شدن برای دیدن ویدیوهای جالب، ناتوانی در نه گفتن به شروع گفت‌وگویی غیر مهم در فضای چت، احساس تنهایی و غیره.

در قدم بعدی، کاربر باید سعی کند اولویت‌ها را بشناسد و کارهای روزانه‌اش را از نظر اهمیت و فوریت دسته‌بندی کند. کارهای ما در چهار گروه طبقه‌بندی می‌شوند: 1. مهم و فوری؛ 2. غیر مهم و فوری؛ 3. مهم و غیر فوری و 4. غیر مهم و غیر فوری. کارهای دسته چهارم، «وقت تلف کن» نام دارند! گشت‌وگذار در شبکه‌های اجتماعی، لایک کردن، لطیفه خواندن و خلاصه بازدیدهای بی‌هدف از صفحات تمام‌نشدنی، تقریباً کل زمان مفید برای انجام کارهای سه گروه قبلی را هدر می‌دهد. در اعتیاد به اینترنت معمولاً همه کارهای دیگر تعطیل می‌شوند و همه اهداف زندگی در اینترنت خلاصه می‌شود.

فرد باید سعی کند اولویت‌هایش را روی صفحه کاغذ یا در یادآور گوشی همراهش یادداشت کند تا جلوی چشمش باشد. به محض گیر افتادن در تله اینترنت، مشاهده این فهرست به عنوان زنگ هشدار و بازگشت به فعالیت‌های مهم، به او کمک خواهد کرد زمان حضور در فضای مجازی را مدیریت کند.
 
ادامه دارد...

نویسنده: خانم حدیثه اسفندیار

منابع:
1. محمد حسین، سیاح طاهری و دیگران؛ (1395)، حقیقت مجازی، تهران: انتشارات مرکز ملی فضای مجازی، چاپ اول.
2. فرود، حمیدیان ؛ (1387)، اعتیاد به اینترنت و موبایل (بررسی عوارض وابستگی به اینترنت، موبایل و بازی‌های رایانه‌ای)، تهران: نشر قطره، چاپ دوم.
3. برایان تریسی، مدیریت زمان؛ (1393) مترجم یلدا بلارک، تهران: انتشارات اشکذر، چاپ هفدهم

 
پی نوشت :
[1]. اینفوگرافیک: ویژگی و آسیب‌های فضای مجازی به نقل از سایت www.dana.ir، شناسه خبر: 754072.
[2] .Bargh
[3] .Bargh,& et al.2002
[4] .Carpenter,2012
[5] .Zhong & et al,2011
[6] .Young
[7]. یانگ و آبرئو، ترجمه وحدت‌نیا، 1391، ص 211
[8]. لوتار جی، سی ورت، ترجمه منصور توکل‌نیا، 1384