ویژگی های دوست خوب برای نوجوان (بخش دوم)

دوست خوب، دوستی است که انسان را به سمت اطاعت خدا سوق دهد.
 

چکیده: در نوشتار پیشین به چهار ویژگی دوست مناسب برای نوجوان اشاره کردیم. منظور از دوست خوب،دوستی است که بتواند موفقیت ها  و صفات خود نوجوان دیگر را بیمه کند. در این نوشتار به صفات های دیگر این دوست خوب اشاره خواهد شد.

تعداد کلمات 1013 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 

 سیسرون درباره آثار خداترسی و درستکاری بر دوستی می گوید: «دوستی بر اساس تقوا پایدار است و همین که این پایه لغزید، بنای دوستی واژگون می شود».[1]
به دلیل آنکه آدمی چاره ای جز معاشرت و دوستی ندارد و مسیر زندگی ایده ال به سمت اهداف عالی از میان زندگی اجتماعی می گذرد، باید برای مسیر زندگی مطلوب، به دنبال قطب نمایی برآییم که راه را به ما می نمایاند و مسیر واقعی را که همان پرستش خداوند و قرار گرفتن در مسیر بندگی اوست، به ما نشان می دهد.
افرادی که انسان را از حق دور و از قلب انسان خدازدایی می کنند، شایسته معاشرت و رفاقت نیستند و این معیار، ملاک اساسی و سترگ انتخاب دوست و دوستی کردن است. چه زیبا و جامع است آن کلامی که امام صادق (علیه السلام) به نقل از رسول خاتم (صلی الله علیه و آله)، از حضرت مسیح بن مریم (علیه السلام) خطاب به حواریون نقل می کنند:  قالت الحواریون لعیسی یا روح الله من جالس؟ قال: من یذکرکم الله رؤیته ویزید فی علمکم منطقه ویرغبکم فی الآخرة عمله؛[2] «حواریون حضرت عیسی من به ایشان عرض کردند یا روح الله! با چه کسی هم نشینی و دوستی کنیم؟ حضرت فرمود: با شخصی هم نشینی نما که سه صفت داشته باشد:
١. دیدن او، تو را به یاد خدا آورد و به طرف اطاعت خداوند ترغیب کند؛
۲. سخن او به علم تو بیفزاید و باعث افزایش دانش تو شود؛
۳. عمل او تو را به آخرت ترغیب کند و به یاد آخرت بیندازد.
حال که می دانیم هدف زندگی و کمال نهایی انسان، قرب الهی و تسلیم دستورهای خداوند بودن است، باید در تمام کارها، چیزی مطلوب ما باشد که ما را متوجه قرب الهی و اطاعت پروردگار نماید؛ در این میان، انتخاب درست با رعایت سه شرط ذکر شده در روایت، ما را به قرب خدا، هدایت می کند. ویژگی اول دوست خوب، آن است که دیدار او انسان را متوجه خداوند کند. باید با کسی رفاقت و معاشرت کنیم که هرگاه نگاهمان به او می افتد، یاد خدا در دل ما زنده شود؛ یعنی کسی که رفتار و عملش بر اساس رعایت تقوا و اخلاص است و یاد خدا به وسیله او در دل ما تجلی می یابد. و ویژگی دوم دوست خوب -طبق فرمایش حضرت عیسی - آن است که وقتی چند کلمه با او هم صحبت می شوید، بر شناخت، معرفت و علم شما افزوده شود، و از سخنانی که هیچ فایده ای نداشته و ندارد، سخت پرهیز کند؛ لذا با هر کلامی که بر زبان جاری می سازد، حکمت می آموزد و دردی از دردها و نیازهای شما را برآورده می کند و به معلومات شما می افزاید.
ویژگی سوم اینکه کردار و عملش به گونه ای باشد که شما را به کارهای اخروی ترغیب کند. اگر کسی دایما در فکر آخرت باشد، این طرز تفکر باعث می شود رفتارش را به سوی آخرت و سعادت ابدی جهت دهد. کسی که از چهره اش گناه می بارد و در صورت و لباسش شرارت و بی دینی جلوه گر است، هرگز یک دوست خوب و ایده ال نیست؛ معاشرت با او نه تنها انسان را به یاد خدا نمی اندازد، بلکه اگر کسی را به یاد شما بیاورد، جز شیطان نخواهد بود.
 پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) درباره ارزش دوست خوب می فرمایند: اذا أراد الله بعبد خیرا جعل له وزیرا صالحا إن نسی ذکرة وإن ذکر أعانه؛[3] «هرگاه خداوند خیر و خوبی بندهای را بخواهد، برای او هم نشین صالحی قرار می دهد که اگر خدا را فراموش کند، به یادش آورد و آن گاه که به یاد خداست، او را یاری می کند.»
خلاصه آنکه دوست پرهیزکار، کیمیاست و باید بسیار جست وجو کرد تا آن را یافت؛ با این توضیح که: تلاش و کوشش برای یافتن دوست خوب ارزشمند است و در مقابل فوایدی که یک دوست باتقوا برای انسان دارد، این تلاش ها در مقابل آن همه برکات و آثار، ناچیز است.
 

 زندگی اجتماعی نوجوان و تحصیلات او، خالی از مشکلات و گرفتاری نیست. چه بسا دانش آموز و دختر نوجوان در بعضی از درسها ضعیف باشد یا مشکلات دیگری داشته باشد که نقش دوست تعیین کننده خواهد بود. دوستی که در مشکلات و به موقع نیاز و احتیاج به فریاد انسان می رسد، ارزش خاص و اهمیت فوق العاده ای دارد؛ چون بسیاری از دوستان در موقع راحتی و فراوانی نعمت و امکانات، ادعای دوستی می کنند و در مواقع احتیاج، توجهی به مشکلات دوست خود ندارند و او را تنها می گذارند؛ لذا بر اساس معیار دینی و انسانی، یکی از خصوصیات دوست شایسته، یاری و کمک در زمان نیاز و احتیاج است.
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: «بهترین دوست کسی است که موقع نیاز و احتیاج به یاری تو بشتابد و کمکت کند».[4]
همچنین حضرت در جایی دیگر می فرمایند: لایکون الصدیق صدیقا حتى یحفظ أخاه فی ثلاث: فی نکبته وغیبته ووفاته؛[5] دوست و رفیق، وقتی دوست واقعی است که سه هنگام انسان را فراموش نکند: هنگام گرفتاری، مددکار او باشد؛ در نبود انسان، مدافع آبروی او باشد و پس از وفات او، همچنان به یادش باشد».
و به قول شاعر شیرین سخن سعدی علیه الرحمه:
دوست آن باشد که گیرد دست دوست                   در پریشان حالی و درماندگی
 
منبع : کتاب « بادخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)»
نویسنده: علی احمدپناهی و داود حسینی