مهارت گفت و گو «برای همسران» (بخش دوم)

 در گفت و گوی مناسب همسران است که عیب های همدیگر به درستی بیان می شود.
 

چکیده: در بخش پیشین در مورد برخی از لوازم مهارت گفت و گوی همسران را بیان داشتیم. در این بخش به موضوعاتی که همسران نباید در مورد آن گفت و گو کنند و دیگر مباحث مهارت های گفت و گو می پردازیم.

تعداد کلمات 1260 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

 

موضوعاتی که نباید موضوع گفت وگو قرار گیرند

 برخی از موضوعاتی که برای گفتگوی زوجین، زیان باراند، عبارتند از:
- غیبت کردن؛ هرآنچه که درباره دیگران گفته می شود در حالی که اگر آنان بشنوند ناراحت می شوند، این نقص رفتاری - گفتاری و رذیلة اخلاقی نکوهیده حرام می باشد.
- سخن چینی کردن؛
- صحبت هایی که از حسادت، غرور، تکبر و تحقیر کردن حکایتدارند؛
- سخنانی که باعث چشم و هم چشمی و مسابقه در امور مالی می شود.
آنچه مسلم است، این گونه سخنان گناه و معصیت است و افزون بر این باعث تخریب بنیان خانواده می شود.
 

گاه در گذشته زندگی زوجین، مشکلات و تلخکامی هایی اتفاق افتاده است که یادآوری آنها سبب تلخی و ناراحتی می شود، صحبت کردن درباره این نوع موضوعات مناسبت ندارد؛ زیرا هدف از مهارت گفت وگو نزدیک شدن روحی- عاطفی همسران به یکدیگر است، در حالی که بیان این موضوعات معمولا بر مشکلات افزوده و سردی عاطفی به بار می آورد.
 

گاه برخی سخنان لغو و بیهوده است که هیچ اثری بر آن مترتب نمی شود، این گونه موضوعات برای گفت وگو مناسب نیستند؛ زیرا از ویژگی های مؤمنان دوری کردن از کارهای لغو و سخنان بیهوده است، «والذین هم عن اللغو مغرضون»[1]؛ مؤمنان کسانی هستند که از کارهای لغو [از جمله سخنان لغو] دوری می گزینند.
 

 چنانچه زن و شوهر، زمانی را برای گفت وگوی اختصاص دهند و شرایط گفت وگویی فعال و نتیجه بخش را رعایت کنند، ثمره گفت وگو و بیان چهره به چهره آنان به عشق و رشد معنوی ختم خواهد شد؛ ولی اگر همسران  این قوانین را رعایت نکنند و هر کدام به تعبیری عامیانه «ساز خود را کوک کند»، در نتیجه گفت وگوی آنان، زیان آفرین و یا دست کم بی فایده خواهد بود؛ ویژگی های گفتگویی تأثیرگذار عبارتند از:

همسران در طول زمان گفت وگو، باید لحنی مهربانانه داشته باشند و با شناختی که از یکدیگر دارند کلماتی را انتخاب کنند که به کدورت و یا عصبانیت طرف مقابل منجر نشود. خدای متعال به حضرت موسی و برادرش هارون، دستور می دهد که با فرعون نیز نرم سخن گویند: «فقولا له قولا لینا لعله یتذکر او یخشی»[2]؛ با او به نرمی سخن بگویید، شاید که پندپذیر و یا بترسد.
سخن گفتن دلنشین، همواره نیکوست[3]؛ ولی نسبت به همسر نیکوتر و اثرگذارتر است. بنابراین در تمام زمان گفت وگو با همسرتان، به او عشق بورزید و با محبتی واقعی با او سخن بگویید تا آثار آن را نظاره کنید.
 

 پاره ای از گفت وگوهای روزمره، نیازی به تعیین وقت ندارد؛ اما صحبت های جدی تر، مثل سخن گفتن درباره روش تربیت کودک با اختلافات زوجین، نیازمند تعیین وقت، مکان و زمان مناسب است؛ یعنی زمان و مکانی که زوجین نشاط لازم را برای صحبت کردن داشته باشند.
می بایست گفتگو با برنامه های ضروری دیگر، تداخل نداشته باشد و در صورت تداخل، با اولویت بندی در برنامه ها زمان مناسب برای گفت وگو را تعیین کنید.
مکان گفت وگو نیز، بهتر است مکانی خوشایند باشد تا زوجین خاطره ای خوب و به یاد ماندنی از آن مکان داشته باشند.
 

زمانی گفت و گو اثرگذار است که همسران از تحکم و زورگویی بپرم اصولا سخنانی در ذهن انسان ماندگار می شوند که با پذیرش منطقی همراه باشند. اگرچه ممکن است در هنگام تحکم، طرف مقابل سکوت کند یا به ظاهر بپذیرد؛ اما در واقع آن را نپذیرفته و در ذهن خویش آن سخن را مردود دانسته است، افزون بر این، تحکم و زورگویی مایه نفرت و جدایی عاطفی همسران می شود.
 

هیچگاه از نقد خویشتن ترسی نداشته باشید؛ زیرا یافتن عیوب، یکی از مراتب کمال و پیشرفت انسان است، از این رو، اگر همسرتان آیینه دار عیب شما بود، از او تشکر کنید و بدانید که او شما را دوست دارد و شما نیز کاستی های او را با روشی درست به او هدیه بدهید، تا محبوب ترین دوستش باشید؛ امام صادق(علیه السلام) در این باره می فرماید:
احب إخوانی إلى من أهدئ إلى عیوبی؛[4] همانا بهترین دوستان من کسی است . که عیب های مرا به من هدیه کند».'
مثلا اگر کاری صورت گرفته است که شما آن را دوست نداشته اید، می توانید با این جمله آغاز کنید، فکر می کنی اگر درباره فلان موضوع این گونه عمل میکردی بهتر نبود؟ و چنانچه او هم از شما انتقاد کرد، سعی کنید بپذیرید یا جواب قانع کننده و منصفانه ای بدهید.
توجه داشته باشید، اگر کسی نقد دیگران را نپذیرد، دیگر او را نقد نخواهد کرد؛ بنابراین چنین شخصی نعمت و فرصت شناخت عیبهایش را از دست می دهد.
 

 توجه کامل همسران به یکدیگر، دارای اهمیت ویژه ای است که چنین توجه ای در گفت وگوی زوجین و گوش فرا دادن به سخنان یکدیگر نمود می یابد؛ بنابراین همسران در موقع صحبت کردن با مهربانی به چهره هم نگاه کنند و بی دلیل سخن یکدیگر را قطع نکنند، که قطع سخن دیگری به نوعی بی حرمتی محسوب می شود؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این باره فرمودند: «هرکس در میان سخن گفتن برادر مسلمانش بیاید و سخن او را قطع کند، گویا به صورت او چنگ زده است».[5]
بنابراین سخن یکدیگر را قطع نکرده، سعی کنید که سخن دیگران ؛ به ویژه همسر خود را بشنوید، حتی اگر مخالف نظر شما باشد؛ به درستی کهروش اهل بیت به حتی نسبت به دشمنان خود چنین بوده است.
هنگامی که آن مرد شامی، به امام سجاد دشنام داد و ایشان را شماتت کرد، امام صبر کردند تا او ساکت شود، سپس فرمودند: «من حرف های تو را گوش کردم تا این که سخنان تو تمام شد، هرچه از کینه و دشمنی در دل داشتی بر زبان آوردی و چیزی را فروگذار نکردی، [حالا] تو نیز به سخنان من گوش فرا ده».[6]
افزون بر این، اگر شما صبر کنید تا سخنان همسرتان تمام شود، ممکن است او در ادامه آنچه را شما دوست دارید و با آن موافق هستید به زبان آورد و این هم زبانی به همدلی کشیده شود؛ بنابراین در گفتگو همیشه صبر کنید تا سخنان همسرتان به پایان برسد و سخنی ناگفته نماند.
 

به گونه ای، گفت و گوی خویش را مدیریت کنید، که فایده های آن شامل زندگی تان شود و از ورود به مجادله و جدال بپرهیزید؛ زیرا در این صورت، آثار زشت جدال گریبان گیر شما خواهد شد و متاسفانه اسباب جدایی عاطفی فراهم می آید.
 
منبع: کتاب «صمیمانه با همسران» (راه کارهای پیشگیری و درمان طلاق عاطفی)
نویسنده: محمدعلی قاسمی

 

پی نوشت :
[1] .سوره مومنون، آیه 3.
[2] . سوره طه، آیه 44.
[3] . سوره بقره، آیه 83.
[4] . الکافی، ج ۲، ص ۶۳۹؛ وسائل الشیعة، ج ۱۲، ص ۲۵؛ بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۲4۹.
[5] . الکافی، ج ۲، ص ۶۶۰ وسائل الشیعة، ج ۱۲، ص ۱۰۶؛ بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۲۱.
[6] . الاحتجاج، ج ۲، ص ۱۲۰.