ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(1330 -1281 ش)، نویسنده، مترجم و محقق. وى از خاندان رضاقلى خان هدایت است. در تهران به دنیا آمد. تحصیلات متوسطه را در دارالفنون و دبیرستان سن‏لوئى تهران به پایان رساند و در حدود 1307 ش با كاروان دانش‏آموزان اعزامى به اروپا به بلژیك رفت و در رشته مهندسى راه و ساختمان نام‏نویسى كرد، اما در آنجا نماند و یك سال بعد با نخستین گروه دانشجویان اعزامى به اروپا براى تحصیل در رشته‏ى معمارى به فرانسه رفت. وى در اقامت چهار ساله خود در فرانسه بیشتر به سیر و گشت گذراند و داستان‏هاى معروفى در آنجا نوشت، سپس به وطن بازگشت و در 1315 ش به دعوت دكتر شیرازپور پرتو، عضو وزارت امور خارجه كه در آن هنگام نایب كنسول ایران در بمبئى بود، به عنوان متخصص تنظیم دیالوگ فیلم فارسى به هندوستان رفت و زبان پهلوى را آموخت و دو داستان كه در آنجا فراگرفته بود به فرانسه نوشت و به وطن بازگشت. هدایت در این سفر بیشتر اوقات خود را در موزه‏ها و كتابخانه‏ها مى‏گذراند. وى با بزرگ علوى، مجتبى مینوى و مسعود فرزاد گروهى موسوم به ربعه را كه هدفش ایجاد روحى تازه در ادبیات ایران بود در مقابل ادیبان محافظه‏كار كه آنان را سبعه نامیده بودند، تشكیل داد. هدایت مدتى نیز با مجله «موسیقى» به مدیریت سرگرد مین‏باشى، تا تعطیل شدن آن در 1320 ش همكارى داشت. وى در همان سال مدتى نیز در دانشكده‏ى هنرهاى زیباى دانشگاه تهران به عنوان مترجم مشغول بود. هدایت با مجله‏هاى «سخن» و «پیام نو» همكارى داشت و مقالات و داستان‏هایى را در آنها منتشر مى‏كرد. وى در 1324 ش همراه یك هیئت فرهنگى به دعوت دانشگاه تاشكند عازم ازبكستان شد و حدود دو ماه در آنجا ماند و در این مدت درباره‏ى اوضاع و احوال مردم آنجا تحقیق و مطالعه كرد. سپس در نخستین كنگره‏ى نویسندگان ایران در 1325 ش كه، تحت شعار ادبیات نوین و مترقى ایران، با ریاست ملك‏الشعراء بهار تشكیل شده بود، شركت كرد. وى در 1329 ش به پاریس رفت و پس از مدتى اقامت، در فروردین سال بعد، در گرمابه‏ى پانسیون خویش با گشودن شیر گاز به زندگى خود پایان داد. هدایت را در قبرستان پرلاشز پاریس به خاك سپردند. از دیگر آثار وى: «زنده به گور»، شامل نه داستان؛ «سه قطره خون»، شامل یازده داستان؛ «سگ و ولگرد»، شامل هشت داستان؛ «بوف كور»؛ «حاجى آقا»؛ «پروین دختر ساسان»، نمایشنامه؛ «فواید گیاه‏خوارى»؛ تصحیح «ترانه‏هاى خیام»؛ سفرنامه‏ى «اصفهان نصف جهان»؛ «گجستك ابالیش»، ترجمه از پهلوى؛ «دیوار»، ترجمه؛ «مسخ»، ترجمه.[1] صادق فرزند اعتضادالملك (و. تهران 28 بهمن 1281- ف. پاریس 1330) در تهران متولد شد و براى تحصیل به فرانسه رفت. ابتدا در پاریس اقامت نمود و سپس به بزانسون رفت. داستانهاى معروف: زنده به گور، سه قطره خون، نمایشنامه‏ى پروین، افسانه‏ى آفرینش، فوائد گیاه‏خوارى را در پاریس نوشت. سپس به ایران بازگشت و در 1315 به بمبئى رفت و زبان پهلوى را آنجا فراگرفت و سفرهاى چندى به تاشكند و سایر شهرهاى ازبكستان كرد و بالاخره در سال 1329 به پاریس رفت و پس از چهار ماه توقف در آن شهر خودكشى كرد. صادق به زبانهاى انگلیسى و فرانسه آشنائى داشت. گذشته از مقالات و داستانها و سفرنامه‏ها، چند كتاب را از متون پهلوى به فارسى برگردانده است مانند: گجسته ابالش. كارنامه‏ى اردشیر بابكان. یادگار جاماسب. شهرستانهاى ایران، و داستان‏هایى نیز از فرانسه به فارسى ترجمه كرده است چون دیوار، مسخ و غیره. هدایت از نویسندگان بنامى است كه در ادبیات فارسى عصر حاضر اثرى عمیق گذاشته است. و كتابهاى او بارها به چاپ رسیده و بعضى به زبانهاى بیگانه ترجمه شده است.