ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر
عارف، سیاستمدار. تولد: 1311، تهران (محله‏ى سرپولك). شهادت: 31 خرداد 1360، جبهه‏ى سوسنگرد. مصطفى چمران تحصیلات خود را در مدرسه‏ى انتصاریه، نزدیك پامنار آغاز كرد و در دارالفنون و البرز دوران متوسطه را گذراند، در دانشكده‏ى فنى ادامه تحصیل داد و در سال 1336 در رشته‏ى الكترومكانیك فارغ‏التحصیل شد و یك سال به تدریس در دانشكده‏ى فنى پرداخت. درسال 1337 با استفاده از بورس تحصیلى شاگردان ممتاز به آمریكا اعزام شد و پس از تحقیقات علمى از دانشگاه بركلى كالیفرنیا موفق به اخذ دكتراى الكترونیك و فیزیك پلاسما گردید. از پانزده سالگى در درس تفسیر قرآن آیت‏الله طالقانى در مسجد هدایت و در درس فلسفه و منطق استاد مرتضى مطهرى و بعضى اساتید دیگر شركت مى‏كرد، از اولین اعضاى انجمن اسلامى دانشجویان دانشگاه تهران بود. در مبارزات سیاسى دوران دكتر محمد مصدق از مجلس چهاردهم تا ملى شدن صنعت نفت شركت داشت، بعد از كودتاى 28 مرداد 1332 تا زمان مهاجرت از ایران به مبارزه پرداخت. در آمریكا با همكارى بعضى از دوستانش، براى اولین بار انجمن اسلامى دانشجویان آمریكا را پایه‏ریزى كرد. از مؤسسان دانشجویان ایرانى در كالیفرنیا و از فعالان انجمن دانشجویان ایرانى در آمریكا، به شمار مى‏رفت كه به دلیل این فعالیت‏هاى سیاسى، بورس تحصیلى‏اش از سوى دولت قطع شد. پس از قیام پانزده خرداد سال 1342 رهسپار مصر شد و مدت دو سال در زمان عبدالناصر، در مصر دوره‏هاى چریكى پارتیزانى را آموخت و سپس مسئولیت تعلیم چریكى مبارزان ایرانى به عهده او واگذار شد. بعد از فوت جمال عبدالناصر به ایجاد پایگاى مستقل براى تعلیم مبارزان ایرانى در لبنان پرداخت. او به كمك امام موسى صدر رهبر شیعیان لبنان، سازمان «امل» پى‏ریزى نمود. دكتر چمران با پیروزى انقلاب اسلامى ایران، بعد از 23 سال به ایران بازگشت. تربیت اولین گروه‏هاى پاسداران انقلاب در سعدآباد از جمله نخستین فعالیت‏هاى وى بود. سپس در شغل معاونت نخست وزیر در امور انقلاب به فعالیت ادامه داد. در جریان رخدادهاى كردستان در سال 1358، فرماندهى منطقه پاوه به عهده‏ى دكتر چمران بود. پس از این جریان از طرف امام خمینى «ره» به وزارت دفاع منصوب گردید. دكتر مصطفى چمران در اولین دور انتخابات مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تهران به نمایندگى انتخاب شد. سپس به نمایندگى امام خمینى (ره) در شوراى عالى دفاع منصوب شد و مأموریت یافت كه به طور مرتب گزارش كار ارتش را ارایه نماید. دكتر چمران بعد از حمله‏ى ارتش عراق به مرزهاى ایران و با اجازه‏ى امام به همراهى آیت‏الله خامنه‏اى به اهواز رفت. شب بعد از ورود، اولین حمله‏ى چریكى را علیه تانك‏هاى عراقى كه تا چند كیلومترى شهر در حال سقوط اهواز پیشروى كرده بودند، آغاز كرد. او با كمك گروهى از رزمندگان ستاد جنگ‏هاى نامنظم را در اهواز تشكیل داد. ایجاد واحد مهندسى براى این ستاد یكى از برنامه‏هاى دیگر چمران بود كه به كمك آن، جاده‏هاى نظامى در نقاط مختلف ساخته شد و با نصب پمپ‏هاى آب كنار رود كارون و احداث یك كانال به طول حدود بیست كیلومتر و عرض یك صد متر در مدتى حدود یك ماه، آب كارون را به طرف تانك‏ها دشمن روانه ساخت كه مجبور شدند چند كیلومتر عقب‏نشینى كنند و سدى مقابل خود بسازند و با این عمل فكر تسخیر اهواز را براى همیشه از سر به دور بدارند. یكى از كارهاى مهم چمران از همان روزهاى اول، ایجاد هماهنگى بین ارتش، سپاه پاسداران و نیروهاى داوطلب بود. دكتر چمران برنامه‏ى عملیاتى مشترك از جانب جاده‏ى اهواز- سوسنگرد براى یورش به سوسنگرد سازماندهى نمود. در جریان این حمله، از دو قسمت پاى چپ زخمى شد وى پس از آزادسازى شهر سوسنگرد در 31 خرداد 1360 در دهلاویه به شهادت رسید. از مصطفى چمران دست نوشته‏هایى بر جاى مانده است. همچنین مقالاتى به قلم او در روزنامه‏ها و مجلات به چاپ رسانده است.
فعالیت ها : : مشاهیر / شهدا و ایثارگران / شهدا و ايثارگران مشاهیر / سیاست