شهرام ناظری

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد اول)

باختران (كرمانشاه)، سرزمین دلاوران، دیار عاشقان پاك باخته و عارفان، خطه‏اى از خاك ایران زمین كه از دامنه‏هاى كوه «بیستون» آن تا قلل رفیع و سر به فلك كشیده‏ى «دالاهو» همه جاى آن الهام‏بخش شعرا، عرفا و موسیقیدانان آن دیار مى‏باشد. محیط خاص هنرى و عارفانه‏ى این قسمت از سرزمین وطن عزیزمان ایران، با آن آداب و سنن كهن و اصیل ایرانى و فرهنگ غنى و پربار، موسیقى و ساز را وسیله‏اى براى عبادت مردم درآورده به نحوى كه اگر نگاهى به تاریخ این قسمت وطنمان بیاندازیم متوجه خواهیم شد كه چه عارفان، شاعران و موسیقیدانان بزرگى از این منطقه ظهور و چه فخرآفرین در موسیقى، شعر و ترانه و فرهنگ و ادبیات كشور بوده‏اند. شهرام ناظرى نیز به سال 1328 در این شهر و در خانواده‏اى اهل موسیقى و هنر متولد گشت. وى از همان كودكى كه صداى خوش مانند اكثر خوانندگان در خانواده‏شان موروثى بوده، از پدر و مادر خود به ارث مى‏برد و پدرش كه صدایى لطیف و خوش داشت و از سبك قدما و خوانندگان آن دیار به خصوص شادروان شیخ حسین داودى خواننده بزرگ بهره گرفته بود فرزند را تحت تعلیم مى‏گیرد. (ناگفته نماند كه قطب این خانواده مرحوم استاد حاجى‏خان ناظرى بوده كه اكثر موسیقى‏دانهاى كرمانشاه را با «نت» و موسیقى اصیل ایران آشنا و تعلیم داده و خود از شاگردان درویش‏خان و كلنل وزیرى بوده). پدر شهرام ضمن آشنایى با گوشه‏ها و ردیفهاى آواز ایرانى با نواختن سه‏تار هم آشنایى داشته و شهرام در چنین محیطى پرورش مى‏یابد و این محیط مناسب هنرى موجب مى‏شود تا وى در سن 9 سالگى اولین برنامه‏ى هنرى خود را در رادیو كرمانشاه همراه با تار مرحوم درویش كه از نوازندگان خوب و مشهور كرمانشاه بود اجرا نماید، وى سپس در یازده سالگى در رادیو تلویزیون ایران چند برنامه در جهت آواز ایرانى اجرا مى‏نماید و براى پربارتر كردن و درك بیشتر موسیقى و ارائه آن، ارتباط بیشترى با پسرعمویش على ناظرى و درویش نعمت على‏خان خراباتى كه تأثیر بزرگ و مهمى در آشنا شدنش با موسیقى محلى كردى و درك آن داشته‏اند برقرار مى‏كند. شهرام ناظرى، چون همیشه در پى كسب فیض و بهره بردن از مكاتب و استادان مختلف بوده، لذا در سال 1345 جهت آشنایى و بهره‏گیرى از محضر اساتیدى چون: شادروانان عبداللَّه‏خان دوامى، نورعلى خان برومند، محمود كریمى، عبدالعلى وزیرى، حسین قوامى و محمدرضا شجریان مقیم تهران مى‏شود و ضمن بهره‏گیرى از این اساتید جهت آموختن و نواختن سه‏تار نزد استادان سه‏تار آقایان: احمد عبادى، محمود تاجبخش، جلال ذوالفنون، محمود هاشمى مى‏رود، سپس به مدت یك سال در تبریز با نوازندگان و موسیقیدانان بزرگ آن دیار مانند آقایان: بیگجه‏خانى، محمود فرنام، قیطانچیان كه از شاگردان مرحوم اقبال آذر بودند و از نزدیك با ایشان آشنا و كار مى‏كند. شهرام ناظرى در سال 1354 بنا به پیشنهاد مرحوم نورعلى برومند به استخدام رادیو تلویزیون درمى‏آید و اولین برنامه‏ى خود را با گروه «شیدا»، به سرپرستى محمدرضا لطفى با مثنوى «مولانا» و ترانه‏اى از شیخ بهایى اجرا مى‏نماید و پس از آن با گروه «عارف» به سرپرستى حسین علیزاده و پرویز مشكاتیان همكاریش را آغاز و ادامه مى‏دهد. وى در سال 1355 در نخستین كنكور موسیقى سنتى ایران، مقام اول را به دست آورد و در سال 1356 همراه گروه «سماعى» به سرپرستى اصغر بهارى و حسن ناهید براى اجراى كنسرت در جشنواره‏ى طوس انتخاب مى‏شود. در سال 1357 همراه گروه فرهنگى «چاووش» كه وى از اعضاء اصلى آن بود توانست در سخت‏ترین شرایط صداى موسیقى سنتى و اصیل ایران به گوش مردم هنردوست كشور برساند و در هموار كردن راه و اصالت این موسیقى نقش مهمى داشته باشد. شهرام ناظرى، از سال 1357 الى 1360، با تلاشى پى‏گیر و بى‏وقفه، نوارهاى: چاووش 2، چاووش 3، چاووش 4، چاووش 7، چاووش 8 با همكارى گروه «چاووش» و گروه «شیدا» و «عارف» به سرپرستى محمدرضا لطفى، حسین علیزاده، پرویز مشكاتیان، نوار مثنوى «موسى و شبان» با همكارى جلال ذالفنون و بهزاد فروهرى، نوار «شعر و عرفان» با همكارى نوازندگان مركز حفظ و اشاعه‏ى موسیقى سنتى ایران گروه «مولانا» به سرپرستى جلیل عندلیبى، نوار «صداى سخن عشق» با همكارى گروه تنبور «شمس» به سرپرستى على ناظرى، نوار «لاله بهار» با همكارى گروه «عارف» به سرپرستى پرویز مشكاتیان، آثار «گل همیشه بهار» و «تابلوهاى انقلاب» و «افق خونین» با همكارى اركستر سنفونیك تهران كه آهنگ آن را آقاى هوشنگ كامكار ساخته بود، نوار «مرا عاشق» با همكارى گروه «عارف» به سرپرستى پرویز مشكاتیان وى از سال 1360 به بعد رفته رفته كناره‏گیرى كرد و به طرق مختلف مشغول تدریس موسیقى و ردیفهاى آوازى به علاقمندان گردید. شهرام ناظرى، از سال 1357 الى شال 1359 كنسرتهاى متعددى در سالنها و مراكز مختلف از جمله: دانشكده هنرهاى زیبا دانشگاه تهران، دانشكده فنى، دانشگاه علم و صنعت، پنج بار در تالار وحدت (رودكى)، سه‏بار در مجموعه‏ى آزادى، پارك ارم، فرهنگ‏سراى نیاوران، اتحادیه كارگران، جامعه زرتشتیان ایران، دانشگاه پزشكى مشهد، در شهرستان گرگان، دوبار در سفارت ایتالیا، كنسرتهاى متعدد در كانون «چاووش»، كنسرتهایى بر مزار شاعران نامدار ایران: فردوسى و خیام. برپا كرد شهرام ناظرى پس از سه سال وقفه و ركود در كار هنرى و رسیدى و تجدیدنظر در كارها و آثار گذشته‏ى خود، مجدداً از سال 1363 تا سال 1367 این كارها و آثار را ارائه كرد: كنسرت در كلیساى سفارت آلمان، نوار «گل صد برگ» با همكارى گروه «سه‏تار» به سرپرستى جلال ذوالفنون، نوار «یادگار دوست» با همكارى اركستر بزرگ به سرپرستى كامبیز روشن‏روان، نوار «بشنو از نى» با همكارى اركستر مجلسى به سرپرستى فریدون شهبازیان، نوار «كیش مهر» و «بى‏قرار» با همكارى نوازندگان مركز حفظ و اشاعه‏ى موسیقى سنتى ایران، به سرپرستى جلیل عندلیبى، نوار نجوا» با همكارى اركستر مجلس به سرپرستى حسن یوسف زمانى، نوار «زمستان» اركستر سنفونیك، تنظیم از محمدرضا درویشى، نوار موسیقى «محلى كردى» و موسیقى تنبور «بر سماع آفتاب» به سرپرستى على ناظرى، نوار موسیقى «سنتى ایران» با همكارى گروهى از بزرگان موسیقى ایران به سرپرستى استاد فرامرز پایور، نوار «آتشى در نیستان» با همكارى گروه «سه‏تار» به سرپرستى جلال ذوالفنون، نوار «گلستانه» به یاد سهراب سپهرى با همكارى اركستر سنفونیك به سرپرستى هوشنگ كامكار، نوار «شورانگیز» با همكارى گروه «شیدا» و «عارف» به سرپرستى حسین علیزاده. شهرام ناظرى، از لحاظ فراگیرى ادبیات، سالها تحت نظر دكتر شفیعى كدكنى بوده و از این استاد ارزنده كسب فیض مى‏كرده كه در كار هنرى او بسیار مؤثر و راهگشا بوده. ناظرى جهت شناساندن موسیقى سنتى ایران كنسرتهایى به دعوت رادیو فرانسه در تئاتر شهر پاریس برپا و به مناسبت بزرگداشت حافظ در محل یونسكو واقع در پاریس و در كشورهاى سوئیس شهر ژنو و بلژیك شهر بروكسل با همكارى داریوش طلایى و بیژن كامكار اجرا نموده، در ضمن دعوتهایى نیز جهت برپایى كنسرت از وى توسط دانشگاههاى: هاروارد، بستون، هنرهاى زیباى بستون آمریكا، دانشگاه آكسفورد لندن، رادیو پاریس، سازمان جهانى یونسكو و سازمان هنرى «مانداپا» در پاریس به عمل آمده.